Istotną część przepisów UE służących osiągnięciu neutralności klimatycznej UE do 2050r.stanowi dyrektywa o odnawialnych źródłach energii z 2023 r. Przewiduje ona znaczne rozszerzenie OZE w państw członkowskich. Celem artykułu jest identyfikacja skali oraz zakresu sektorowego wyzwań, jakie dyrektywa zrodziła oraz wskazanie na pożądane działania w Polsce w celu sprostania tym wyzwaniom. Ważnym instrumentem ułatwiającym wdrożenie dyrektywy w Polsce powinna być strategia klimatyczno-energetyczna kraju, która skoordynuje niezbędne działania czasowo, finansowo, organizacyjnie i informacyjnie. Dokument taki powinien uwzględniać także zróżnicowane możliwości adaptacyjne poszczególnych grup społecznych, regionów i sektorów oraz zapewniać wsparcie grupom najbardziej narażonym na dostosowania. Podkreślono też, że OZE, to nie tylko wysokie koszty ich wdrożenia, ale też nowe szanse specjalizacji i stworzenia dodatkowych miejsc pracy w gospodarce.
EN
An important part of EU laws aimed at achieving EU climate neutrality by 2050 is the Renewable Energy Sources Directive of 2023. It envisages significant expansion of renewable energy in Member States. The aim of the article is to identify scale of challenges posed by the directive and to indicate actions to meet these challenges. An important instrument facilitating the implementation of the directive in Poland should be country's climate and energy strategy, which will coordinate the necessary activities in terms of time, finances, organization, information, and also necessary support for actors most at risk of adjustments. Renewable energy means not only high costs, but also new opportunities for specialization and the creation of additional jobs in the economy.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The northern Arabian Sea, a vital ecosystem that sustains a significant population through its fisheries is increasingly threatened by climate change, overharvest, and coastal pollution. To evaluate the combined effects of these pressures on fishery health, microplankton, fish bycatch, and coastal environment data were examined between 2019 and 2023 from key hotspots. Using the time-cumulated indicator (TCI) and efficiency cumulated indicator (ECI) approaches, we aimed to determine broader spectrum of energy flow in the ecosystem. The findings revealed a delicate equilibrium in the ecosystem. Although average temperatures remained stable, variations in rainfall patterns suggested potential changes in salinity and dissolved oxygen levels, signaling subtle climate change influences. Biological indicators highlighted dynamic shifts: species diversity fluctuated, suggesting community restructuring, while increased evenness implied potential ecological stabilization. The production and biomass (P/B) ratio was higher in 2019, reflecting faster biomass production compared to the slower rate observed in 2023. This instability may be attributed to environmental changes, altered species composition, and a steady increase in fishing pressure. Notably, consistent fish catches amidst relatively stable species diversity suggest complex population dynamics. In terms of energy flow and transformation, a significant rise in TCI, suggests accelerated energy transfer, likely driven by a decline in predator population. Additionally, the instability in Residence Time (RT) underscores intricate food web interactions. Our findings highlight the delicate equilibrium of the northern Arabian Sea, as revealed by the overall data and assessment. Understanding these intricate dynamics is crucial for developing effective conservation strategies and promoting sustainable fishing practices.
Wzrost liczby ludzi na świecie oraz rozwój gospodarczy generuje wyzwania dla produkcji energii elektrycznej, zwłaszcza w kontekście zrównoważonego rozwoju i transformacji energetycznej. Wyższy wskaźnik PKB per capita wiąże się z większym zużyciem energii na jednego mieszkańca, co stanowi wyzwanie dla państw o niższych dochodach. Struktura produkcji energii elektrycznej na świecie ulega zmianom, a odnawialne źródła energii zyskują na znaczeniu kosztem paliw kopalnych. Kluczowym wyzwaniem dla decydentów jest kierowanie procesem transformacji energetycznej tak, aby uniknąć nieefektywnej alokacji zasobów oraz uwzględnić równowagę pomiędzy celami ekologicznymi, społecznymi i ekonomicznymi.
EN
The growth of the world’s population and economic development pose challenges for electricity production, especially in the context of sustainable development and energy transformation. A higher GDP per capita is associated with increased energy consumption per capita, presenting a challenge for countries with lower incomes. The structure of global electricity production is changing, with renewable energy sources gaining importance at the expense of fossil fuels. A key challenge for decision-makers is to guide the energy transformation process to avoid inefficient resource allocation and to balance ecological, social, and economic goals.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Artykuł porusza aspekty związane z polityką energetyczną Polski w zakresie odchodzenia od paliw kopalnych przy jednoczesnym realizowaniu inwestycji w elektrownie gazowe. Pomimo kryzysu gazowego z lat 2021 - 2022, w wielu państwach europejskich gaz ziemny nadal uznawany jest za paliwo pomostowe w procesie transformacji energetycznej. Taką rolę spełniać ma nie tylko w Polsce ale także m.in. w Niemczech oraz Republice Czeskiej. W artykule wskazano, że polityka unijna dąży do ograniczenia zużycia gazu w elektroenergetyce oraz ciepłownictwie co zaczyna mieć odzwierciedlenie w regulacjach prawnych. Poruszono również aspekty regulacyjne w zakresie nowelizacji dyrektywy budynkowej zakazującej instalacje kotłów gazowych w budynkach. Zaprzeczeniem celów UE są niewątpliwie regulacje zezwalające na budowę instalacji gazowych, które zostały uznane za zgodne z unijną taksonomią.
5
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Biometan jest określany jako paliwo transformacji energetycznej ze względu na niski ślad węglowy, duże rozproszenie instalacji i wykorzystanie lokalnych zasobów do produkcji. Wszystkie te czynniki wpisują się w pojęcie gospodarki obiegu zamkniętego. W procesie budowy instalacji biometanu kluczowych i kosztotwórczych jest kilka czynników, a jednym z nich jest opomiarowanie jakościowe produktu końcowego. Niniejszy artykuł skupia się na przedstawieniu problematyki pomiaru najważniejszego i najtrudniejszego parametru z punktu widzenia CAPEX i OPEX, czyli zawartości związków siarki z uwzględnieniem europejskich norm i polskich wymagań prawnych.
EN
Biomethane is being named as an energy transition fuel due to its low carbon footprint, high plant dispersion and use of local resources for production. All these factors fit into the concept of a closed-loop economy. In the process of building a biomethane plant, several factors are key and cost-intensive, one of which is quality metering of the final product. This article focuses on presenting the issue of measuring the most important and difficult parameter from the CAPEX and OPEX point of view, i.e., the content of sulfur compounds, considering European standards and Polish legal requirements.
W artykule przedstawiono kierunki transformacji energetycznej w sektorze wodociągowo kanalizacyjnym na przykładzie Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o. o. w Rybniku. Przedstawiono analizę zużycia energii w przedsiębiorstwie z uwzględnieniem kluczowych obiektów infrastruktury własnej. Opisano zrealizowane kierunki transformacji oraz uzyskane efekty i perspektywy rozwoju dla osiągnięcia w przyszłości maksymalnej niezależności energetycznej.
EN
The article presents the directions of energy transformation in the water supply and sewage sector based on Water and Wastewater Ltd. Company in Rybnik. An analysis of the company's energy consumption is presented, taking into account key internal infrastructure facilities. It describes the transformation directions realized and the results obtained and the development prospects for achieving maximum energy independence in the future.
Aktualna polityka klimatyczna Unii Europejskiej obliguje wytwórców energii elektrycznej i cieplnej do osiągnięcia zerowej emisji netto źródeł wytwórczych w perspektywie roku 2050. Tak wyznaczony cel redukcyjny determinuje nieuzasadnioną (zarówno w ujęciu ekonomicznym, jak i środowiskowym) konieczność odstawienia źródeł wykorzystujących metan pochodzący z odmetanowania kopalń węgla kamiennego oraz ujmowany w ramach nieczynnych wyrobisk górniczych. Przedmiotowe działanie prawodawcy unijnego może implikować odwrotny do zakładanego efekt ekologiczny stanowiący wynikową zaprzestania ujmowania metanu z nieczynnych kopalń, a w konsekwencji wzmożenie niezorganizowanej emisji do atmosfery metanu w stanie wolnym z terenów górniczych. Aby uniknąć współsprawstwa zmian klimatycznych, przeprowadzonych pod sztandarem ochrony środowiska, konieczna jest dogłębna i refleksyjna analiza, która pozwoli zrozumieć legislatorowi specyfikę ujmowania metanu z terenów górniczych. Celem osiągnięcia oczekiwanej racjonalności regulacyjnej koniecznym jest sformułowanie przez sektor energetyczny i środowiska naukowe zjednoczonego stanowiska sprzeciwu przeciwko marnotrawstwu zasobów oraz nakierowanego na zapobieżenie wysokiego, środowiskowego kosztu alternatywnego.
EN
The current climate policy of the European Union obliges producers of electricity and heat to achieve net zero emissions from their generation sources by 2050. The reduction target established in this way determines the unjustified obligation (both in economic and environmental terms) to discontinue sources using methane from the demethanization of hard coal mines and closed mining excavations. This EU legislator action may bring about an ecological effect opposite to the expected due to the cessation of the capture ofmethane from closed mines and, as a consequence, an increase of unorganized free methane emissions from mining areas into the atmosphere. In order to avoid complicity in climate change, carried out under the banner of environmental protection, an in- depth and reflective analysis is called for in order to ensure that the legislator understands the specificity of capturing methane from mining areas. In order to achieve the expected regulatory rationality, it is necessary for the energy sector and the scientific community to formulate unequivocal stance against the waste of resources and aimed at preventing high environmental opportunity costs.
The energy transformation encourages companies to invest in alternative energy sources, including hydrogen and related technologies. The article provides an overview of the current knowledge about selected occurrences of geological hydrogen worldwide and the processes responsible for its formation, such as serpentinization of ultramafic rocks and radiolysis of water. The Lower Silesian Block with various complexes of crystalline rocks (both igneous and metamorphic) is an interesting region for prospecting for geological hydrogen occurrences. The geological structure of the Lower Silesian Block resembles in many cases the geological settings known from occurrence of natural H2 around the world. Through comparison, three regions of potential geological hydrogen occurrences were selected: the Świeradów-Zdrój region in the Izera metamorphic complex, the Lądek-Zdrój region in the Orlica-Śnieżnik Dome (both regions associated with the occurrence of increased radioactive mineralization) and the Central Sudetic Ophiolites (SSO) underlying the Góry Sowie metamorphic complex (MKS). The mineral composition of Central Sudetic Ophiolites suggests that they could have generated hydrogen in the geological past. Currently, geophysical and geothermal data indicate that the optimal conditions for generating hydrogen in the serpentinization process exist in the rocki underlying the MKS. Estimated calculations were made of the amount of hydrogen potentially generated in the process of serpentinization of ultramafic rocks underlying the MKS.
W referacie dokonano szacunkowej oceny zdolności magazynowania energii w eksploatowanych w Polsce elektrowniach zbiornikowych i szczytowo-pompowych oraz podano najczęściej występujące ograniczenia ich wykorzystania, ze wskazaniem na formalne i techniczne warunki usuwania tych ograniczeń. Oceniono również aktualne zdolności elektrowni wodnych do świadczenia usługi elastyczności oraz zaprezentowano rozwiązania techniczne zwiększające te zdolności, które z powodzeniem można wdrożyć w większości eksploatowanych elektrowni wodnych.
EN
The paper shows estimated the energy storage capacity of hydropower plants with reservoir and pumped-storage power plants operated in Poland and discusses the most common restrictions on their use, with an indication of the formal and technical conditions for removing these restrictions. The current capabilities of hydropower plants to provide the flexibility service were also assessed and technical solutions increasing these capabilities were presented, which can be successfully implemented in most operating hydropower plants.
Przedstawiono elektroprosumeryzację energetyki dotyczącą dwóch dziedzinowych rynków elektroprosumeryzmu: elektryfikacji ciepłownictwa jako transformacji energetycznej do ciepłownictwa elektroprosumenckiego oraz rynku użytkowania energii elektrycznej w procesach elektrotechnologicznych i w przemyśle 4.0, zwracając uwagę na optymalne zarządzanie energią na tych rynkach. Przedstawiono całościowe ujęcie magazynowania energii: energii elektrycznej, ciepła, gotowych produktów i termoizolowanych budynków, jako magazynów egzergii. Podkreślono techniczne, społeczne i rynkowe znaczenie transformacji energetycznej do elektroprosumeryzmu.
EN
The electroprosumerization of energy was presented regarding two specific electroprosumerism markets: the electrification of heating as an energy transformation to electroprosumer heating and the market for the use of electricity in electrotechnological processes and in industry 4.0. The emphasis is on optimal energy management in these markets. A comprehensive approach to energy storage is presented: electricity, heat, finished products and thermally insulated buildings as exergy storage facilities. The technical, social and market significance of the energy transformation to electroprosumerism was highlighted.
Europejski Zielony Ład i ambitne cele klimatyczne UE, zakładające obniżenie emisji gazów cieplarnianych o co najmniej 55% do 2030 r. oraz osiągnięcie neutralności klimatycznej do 2050 r., stanowią od kilku lat znaczące wyzwanie dla unijnego przemysłu. Konieczność szybkiej dekarbonizacji gospodarki nierozerwalnie wiąże się z transformacją energetyczną i poszukiwaniem alternatywnych, przyjaznych środowisku naturalnemu źródeł energii. Jednym z kluczowych elementów dla wypełnienia celów klimatycznych ma być rozwój technologii wytwarzania i wykorzystania wodoru.
W ostatnich latach Miejskie Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej Sp. z o.o. w Jaśle wykonało szereg inwestycji wpisujących się w plany ograniczeń emisji CO2 i odejścia od paliw kopalnych. Pozyskiwanie energii z gazu ziemnego generuje o połowę mniej emisji CO2 do atmosfery w porównaniu do węgla kamiennego. Pod tym względem gaz ziemny jest najbardziej przyjaznym środowisku paliwem kopalnym. Dlatego też stał się przejściowym źródłem energii do osiągnięcia całkowitej neutralności klimatycznej, tj. zerowej emisji CO2 do atmosfery.
Na koniec 2023 r. w Radzie, Parlamencie i Komisji Europejskiej (KE), trwały intensywne prace nad zakończeniem negocjacji i ustaleń końcowych celów, działań i narzędzi prawnych do wdrożenia Zielonego Ładu. Czy udało się sfinalizować wszystkie elementy implementujące zero-emisyjną gospodarkę, zawarte w propozycjach Fit for 55 z lipca 2021 r., wraz ze zmianami wynikającymi z REPowerEU?
Transformacja energetyczna miejskiego systemu ciepłowniczego znajduje się w końcowej fazie realizacji. Ostatnim elementem jest oddanie do użytkowania Instalacji Termicznego Przekształcania Odpadów, które planowane jest z początkiem czerwca br.
Komisja Europejska zaprezentowała zbiór inicjatyw określonych jako Europejski Zielony Ład (European Green Deal) [1] wskazując kierunek rozwoju krajom członkowskim, a mianowicie w 2050 roku Europa ma być pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Z tą ambicją świat polityki kreuje wizję nowoczesnej polityki klimatycznej, jak również przemysłowej. Firmy zużywające dużo energii potrzebują zielonej energii elektrycznej, jeśli chcą, aby ich procesy produkcyjne były neutralne dla klimatu. Transformacji energetycznej towarzyszy również dynamiczny rozwój sieci elektroenergetycznej, zarówno na poziomie przesyłowym, jak i dystrybucyjnym. Sieci stanowić mają centralny interfejs dla zastosowań energetycznych, które do tej pory opierały się głównie na paliwach kopalnych, zarówno w transporcie drogowym, ciepłownictwie, jak i w procesach przemysłowych. Polska nie może dłużej opierać swojej energetyki na węglu. Konieczna jest dywersyfikacja wytwarzania energii, czyli wprowadzenie różnorodnych źródeł energii, przy założeniu ich niskoemisyjności. Polityka klimatyczna UE nie jest jedyną motywacją, chodzi także o względy czysto ekonomiczne związane z polskim górnictwem. Aby sprostać wymaganiom i zmianom w energetyce europejskiej w Polsce planuje się rozwój energetyki atomowej i to w wydaniu „dużego” i „małego” atomu. W artykule przedstawiono różnice między tymi technologiami, z naciskiem na podkreślenie potencjału małych reaktorów modułowych (Small Modular Reactors, SMR).
EN
The European Commission presented a set of initiatives known as the European Green Deal [1], indicating the direction of development for member states, namely in 2050 Europe is to be the first climate-neutral continent. With this ambition the world of politics creates a vision of modern climate and industrial policy. Companies that consume a lot of energy need green electricity if they intend to make their production processes climate neutral. The energy transformation is also accompanied by the dynamic development of the power grid, both at the transmission and distribution levels. The networks are to constitute a central interface for energy applications that so far have been mainly based on fossil fuels, in transport, heating and industrial processes. Poland cannot base the energy production on coal any longer. It is necessary to diversify energy production, i.e. introduce various energy sources assuming their low emission. However, the EU’s climate policy is not the only motivation, it is also about purely economic reasons related to Polish mining. In order to meet the requirements and changes in the European energy sector, the development of nuclear energy in Poland is planned in both ways, i.e. the conventional and small modular reactors. The article presents the differences between these technologies, with an emphasis on the potential of small modular reactors (Small Modular Reactors, SMR).
The purpose of the article is to discuss the reporting of environmental information on sustainability and ESG regulations in companies from the energy sector listed on the Warsaw Stock Exchange. The article presents the results of the authors' own research on the extent of disclosure of environmental information among 14 companies in the energy sector listed on the Warsaw Stock Exchange in 2022-2023. The methodology was based on a review of the literature on the subject, legal acts and own research, which used non-financial reports of listed companies in the energy sector on environmental information and indicators. The research problem undertaken by the authors was to investigate whether companies in the energy sector disclosed environmental information in the period before mandatory regulations in this regard. The results of the conducted research confirmed the authors' supposition that these companies published such information. At the same time, the scope of disclosed information differed quite significantly between companies. According to the authors, the article adds value to the literature on the subject, especially in terms of the collection of source material, its presentation and discussion. The information gathered in the empirical chapter can be used, among other things, to compare the scope of disclosure of environmental information of companies from Poland with companies from other countries in the energy sector. The topics of the article can form the basis for further detailed empirical research in this area.
PL
Celem artykułu jest omówienie raportowania informacji środowiskowych dotyczących zrównoważonego rozwoju i regulacji ESG w spółkach z sektora energetycznego notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. W artykule przedstawiono wyniki badań własnych dotyczących zakresu ujawniania informacji środowiskowych wśród 14 spółek z sektora energetycznego notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie w latach 2022-2023. Metodologia została oparta na przeglądzie literatury przedmiotu, aktów prawnych oraz badaniach własnych, w których wykorzystano raporty niefinansowe spółek giełdowych sektora energetycznego dotyczące informacji i wskaźników środowiskowych. Problemem badawczym podjętym przez autorów było zbadanie, czy spółki sektora energetycznego ujawniały informacje środowiskowe w okresie przed obowiązkowymi regulacjami w tym zakresie. Wyniki przeprowadzonych badań potwierdziły przypuszczenia autorów, że spółki te publikowały takie informacje. Przy czym zakres ujawnianych informacji dość istotnie różnił się pomiędzy spółkami. Zdaniem autorów artykuł wnosi wartość dodaną do literatury przedmiotu, szczególnie w zakresie zebrania materiału źródłowego, jego prezentacji i omówienia. Informacje zebrane w rozdziale empirycznym mogą posłużyć m.in. do porównania zakresu ujawnień informacji środowiskowych spółek z Polski ze spółkami z innych krajów z sektora energetycznego. Tematyka artykułu może stanowić podstawę do dalszych szczegółowych badań empirycznych w tym obszarze.
Celem artykułu jest przedstawienie aktualnych wybranych wymagań Komisji Europejskiej w zakresie poprawy efektywności sektora energetycznego w Polsce. W artykule zastosowana została metoda desk research, obejmująca analizę danych pochodzących ze źródeł publicznych (literatura branżowa oraz internet-webresearch). W pracy przeprowadzono analizę wybranych, proponowanych przez Komisję Europejską, założeń usprawnienia działań w obszarze transformacji segmentu energetycznego w Unii Europejskiej. Artykuł ten jest rozwinięciem publikacji Wpływ polityki energetycznej Unii Europejskiej na sektor energetyczny w Polsce (cz. 1.), która ukazała się w kwartalniku „Budownictwo i Prawo” Nr 2/2024.
EN
The aim of the article is to present the current selected requirements of the European Commission in terms of improving the efficiency of the energy sector in the energy sector in Poland. The article uses the desk research method, which includes the analysis of data from public sources (industry literature and internet-webresearch). This article analyzes selected assumptions proposed by the European Commission to improve activities in the area of transformation of the energy segment in the European Union. This article is an introduction to the author’s own analyses. Development of theses and the topics discussed will be published in subsequent publications.
Odnawialne źródła energii oraz tzw. zielony wodór, zgodnie z planem UE, odegrają główną rolę w dekarbonizacji gospodarki. Obecnie zdecydowana większość wodoru, zarówno w Polsce, UE, jak i na świecie produkowana jest w oparciu o paliwa kopalne, głównie gaz ziemny. Taka produkcja wodoru obciążona jest emisją CO2. Dlatego też głównym celem unijnej strategii wodorowej jest rozwój odnawialnego, zielonego wodoru otrzymywanego w procesie elektrolizy przy wykorzystaniu OZE. W artykule przybliżono rozwój wykorzystania OZE w zakresie produkcji energii elektrycznej w latach 2015-2022, zwrócono uwagę na wysoką dynamikę rozwoju fotowoltaiki i jej rosnący udział w bilansie wytwarzania energii elektrycznej. W dalszej części scharakteryzowano technologie magazynowania wodoru w kontekście rozwoju gospodarki wodorowej, ze szczególnym uwzględnieniem magazynowania wodoru w kawernach solnych. Przybliżono doświadczenia z USA i Wielkiej Brytanii w zakresie wykorzystania kawern solnych do magazynowania wodoru. Rozwój technologii magazynowania wodoru jest niezbędny nie tylko dla wykorzystania wodoru w ważnych gałęziach gospodarki, jak m.in. ciepłownictwo i transport, ale także dla zagospodarowania nadwyżek energii z OZE. Podkreślono istnienie korzystnych warunków geologicznych w Polsce do budowy wielkoskalowych magazynów wodoru w kawernach solnych.
EN
According to the European Union plan, renewable energy sources and green hydrogen will play a major role in decarbonizing the economy. Currently, the vast majority of hydrogen in Poland, the EU and around the world, is produced based on fossil fuels, mainly natural gas. Unfortunately this hydrogen production is burdened with C02 emissions. Therefore, the main objective of the EU hydrogen strategy is to develop renewable green hydrogen obtained by electrolysis using RES. The article presents the development of the use of RES for electricity generation in 2015-2022, noting the high dynamics of photovoltaic development and its growing share in the balance of electricity generation. In the following part, hydrogen storage technologies were characterized in the context of the development of the hydrogen economy, with particular attention to the storage of hydrogen in salt caverns. Experiences from the US and the UK in the use of salt caverns for hydrogen storage are outlined. The development of hydrogen storage technology is essential not only for the use of hydrogen in important industries, such as heating and transportation, among others, but also for the development of surplus energy from RES. The existence of favorable geological conditions in Poland for the construction of large-scale hydrogen storage in salt caverns was emphasized.
19
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Z powodu stale rosnących cen energii i transformacji energetycznej prowadzącej do zmniejszenia energochłonności, przemysł w Polsce stoi przed poważnym wyzwaniem. Na wzrost cen energii mają wpływ m.in. wojna w Ukrainie i odcięcie dostaw surowców (nie tylko energetycznych) z Rosji, a także pandemia Covid-19. W związku z taką sytuacją, UE podjęła stanowcze działania mające na celu znaczącą redukcję dostaw towarów z Rosji, a jednocześnie objęcie wsparciem najbardziej narażonych sektorów gospodarki.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.