Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Emil Habdank Dunikowski (1855-1924). Rys życia zawodowego i prac naukowych

Brzegowy Paweł

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2023

|

T. 68, nr 4

29--64

EN

Emil Lucjan Habdank Dunikowski - a graduate of the Lviv (Lwów), Munich and Vienna Universities, belongs to the circle of the Polish most significant scientists who specialized in Earth sciences and pursued their careers in the Lviv of the Austrian era. Sociable, diligent, and curious about the world, he devoted his time to discovering the mysteries of geology, actively developing Polish research in Galicia. While performing his research-related tasks in various parts of the globe (for example in North Africa, North America, Europe, and Russian Primorsky Krai), he satisfied his passion for travelling, delivering accurately made descriptions of broadly defined nature. In biographical contexts, the Lvovian scientist is seldom mentioned. Despite his undisputable scientific achievements and extensive travel experiences, there has yet to be a comprehensive biographical and bibliographical study dedicated to him. This article outlines his scientific profile and presents some unknown facts from Emil Dunikowski’s private life and career, based on the documents obtained from the State Archives of Lviv Oblast in Lviv (Ukraine).

2

Zachodniogalicyjskie cmentarze z okresu I wojny światowej – niejednoznaczne dziedzictwo w nowych przestrzeniach politycznych

Ruszała Kamil

Wiadomości Konserwatorskie

|

2022

|

Nr 70

131--145

PL

Artykuł omawia cmentarze wojenne z okresu 1914–1918 w Galicji Zachodniej na przestrzeni lat, analizując te obiekty jako niejednoznaczne dziedzictwo, w trzech różnych przestrzeniach: czas wojny (1914–1918), czas postimperialny (1918–1939), czas powojenny (1945–1989). Niniejsze opracowanie pokazuje, w jakim stopniu dziedzictwo wojny zmieniło swoje znaczenie w odbiorze społecznym, biorąc pod uwagę uwarunkowania polityczne. Pierwszy okres charakteryzuje się dwuznacznością: między humanitarną aprobatą i troską o groby poległych żołnierzy a dezaprobatą środowisk artystycznych, które krytykowały architekturę cmentarzy wojennych jako obce style i sztukę, nieprzystającą do istniejącego krajobrazu. Drugi okres odnosi się do okresu po roku 1918 i oswajania z tymi miejscami jako „naszymi” cmentarzami, gdzie w tle dyskurs Legionów Polskich przyćmił znaczenie wielonarodowych armii. Wreszcie trzeci okres dotyczy zapomnienia tych miejsc, marginalnych inicjatyw i niszczenia obiektów. Ich sytuacja zmieniła się wraz z oddolnymi inicjatywami lat siedemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. XX wieku.

EN

The article discusses the war cemeteries of 1914–1918 in Western Galicia over the years, analyzing these sites as an ambiguous heritage, in three different spaces: the war period (1915–1918), the post-imperial period (1918–1939) and the post-war period (1945–1989). This publication shows to what extent the legacy of the war has changed its meaning in public perception, given the political circumstances. The first period is characterized by ambiguity: between humanitarian approval and care for the graves of fallen soldiers, and disapproval by artistic circles who criticized the architecture of war cemeteries as alien styles and art, incompatible with the existing landscape. The second period refers to the period after 1918 and the familiarization with these places as “our” cemeteries, where the discourse of the Polish Legions overshadowed the importance of multinational armies in the background. Finally, the third period concerns the forgetting of these places, marginal initiatives and the destruction of objects. Their situation changed with the grassroots initiatives of the 1970s and 1990s

3

Odbudowa świątyń w Galicji w czasie I wojny światowej (1914–1918)

Kargol Tomasz

Wiadomości Konserwatorskie

|

2022

|

Nr 69

156--169

PL

Artykuł omawia kwestie odbudowy obiektów sakralnych różnych wyznań jako składnika rządowej akcji likwidacji skutków I wojny światowej, pomija natomiast drobiazgową analizę zniszczeń i rekonstrukcji poszczególnych obiektów. Na wstępie przedstawiono poglądy historyków sztuki, konserwatorów zabytków, środowisk politycznych i władz na kwestie restaurowania świątyń. W dalszej części zaprezentowano proces odbudowy, złożony z kilku etapów: stwierdzania i opisywania szkód, dokumentowania zniszczeń, szacowania strat, przeprowadzania prac zabezpieczających, prowadzenia właściwych prac restauracyjnych. Proces ten finansowany był on ze środków państwowych i krajowych, a opiekę merytoryczną sprawowali konserwatorzy zabytków, na czele z Tadeuszem Szydłowskim. Kluczową rolę w procesie odbudowy odegrały dwie instytucje – Centrala Krajowa dla Gospodarczej Odbudowy Galicji oraz Krajowy Konserwator Zabytków w osobie Tadeusza Szydłowskiego.

EN

This paper discusses the reconstruction of religious buildings of various religious denominations as a component of a government campaign to liquidate the consequences of the First World War, and does not feature a detailed analysis of the damage suffered by and the reconstruction of each building. The introduction presents the views of arts historians, monument conservators, political circles and the authorities on matters of restoring temples. Further in the paper, the reconstruction process was presented as consisting of a number of stages: identifying and describing damages, documenting them, estimating losses, conducting securing works, and conducting proper restoration works. This process was financed from state and domestic funds, and substantive supervision was provided by monuments conservators headed by Tadeusz Szydłowski. A key role in the reconstruction process was played by two institutions—the Domestic Head Office for the Economic Reconstruction of Galicia and the Domestic Conservator of Monuments in the person of Tadeusz Szydłowski.

4

The Lviv-based Journal "Nafta" in 1893-1914

Zamoyski Grzegorz

Energy Policy Studies

|

2022

|

No. 1 (9)

75--84

EN

The article describes the Lviv-based journal "Nafta", which was published between 1893 and 1914. The journal was published as a monthly or biweekly and its editorial board was composed of professors of Lviv universities and Galician economic activists. "Nafta" was not the first journal devoted to the issues of the oil industry - methods of its extraction, economic questions on this branch of the economy, information on the functioning of the oil industry in other countries or the actions of national and state authorities towards this industry. Such journals had already been published earlier in Gorlice and Krosno and, after the publication of "Nafta" began, also in Jasło (Pawłowski 1995: 366). However, these journals were ephemera, and the Lviv-based "Nafta", as the long-standing organ of the National Petroleum Society and earlier the Society of Petroleum Technicians, was published until the end of July 1914.

5

The contribution of Galician engineers and entrepreneurs to the development of oil drilling methods

Franaszek Piotr

Energy Policy Studies

|

2022

|

No. 1 (9)

29--36

EN

Ignacy Łukasiewicz's development of a method for distilling crude oil caused the resource, long known in the Subcarpathian region, to be exploited for industrial purposes. In order to meet the rapidly growing demand for oil, it was necessary to develop effective methods of discovering oil deposits. In Galicia, since the early 1860s, the so-called free-fall drilling method was used for about 20 years. But it wasn't until the introduction of the Canadian method in the early 1880s that the richest deposits were discovered in the Borysław and Tustanowice areas. Galician engineers and technicians made enormous contributions to improving this system. Independently, they developed designs for modern structures suitable for mud drilling. Among them, world fame was won by the "ram" – Wacław Wolski's drilling apparatus. Technical progress in the Galician oil mining industry was possible thanks to the high professional standard of those deciding on the development directions of this new industry.

6

Geoportal historyczny Galicji i Śląska Austriackiego dla lat 1857-1910

Ostafin Krzysztof, Kaim Dominik

Roczniki Geomatyki

|

2021

|

T. 19, z. 1(92)

7--16

PL

Przetwarzanie historyczne dane cyfrowe, choć coraz bardziej dostępnych, może być barierą w prowadzeniu badań z zakresu wielu dyscyplin i zagadnień naukowych, w tym demografii, rozwoju regionalnego czy też relacji człowiek – środowisko. Dlatego koniecznym jest by nie tylko digitalizować zbiory archiwalne czy biblioteczne, lecz także, by przetwarzać je do postaci cyfrowych danych przestrzennych, możliwych do wykorzystania w środowisku GIS. Przykładem takich działań jest geoportal historyczny Galicji i Śląska Austriackiego z lat 1857-1910, który skupia zarówno przetworzone dane przestrzenne, jak i historyczne dane statystyczne, które połączono z odtworzonymi podziałami administracyjnymi na kilku poziomach. Geoportal umożliwia zarówno przeglądanie, jak i pobieranie cyfrowych danych przestrzennych w formie wektorowej, takich jak: podziały administracyjne, sieć drogowa, sieć kolejowa, rozmieszczenie budynków. W przypadku danych statystycznych, geoportal oferuje dostęp do danych z austriackich spisów powszechnych, organizowanych w przybliżeniu co dziesięć lat. Dane te dostępne są w formacie Excel i można je połączyć z udostępnianymi warstwami historycznych podziałów administracyjnych.

EN

Processing of historical digital data, although more and more accessible, can be a barrier to researching and scientific problem solving, including demography, regional development, or human-environment relations. Therefore, it is necessary not only to digitalize the collections gathered in archives or libraries but also to process them into digital spatial data, which can be used in GIS. An example of such activities is a historical geoportal of Galicia and Austrian Silesia 1857-1910, which brings together processed spatial data and historical statistical data, which are combined with reconstructed administrative divisions on several levels. The geoportal allows viewing and downloading of digital spatial data in vector form, such as administrative divisions, road network, railroad network, location of buildings. For statistical data, the geoportal offers an access to data from Austrian censuses, organized approximately every ten years. These data are available in Excel format and can be combined with the provided layers of historical administrative divisions.

7

Przyczynek do badań nad historią konserwacji zabytków w Galicji

Mikrut Agata, Sikorski Krystian

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

Nr 62

16--27

PL

Świadomość potencjału wynikającego z nierzadko wielowiekowej historii czyniącej obiekt zabytkowy niemym świadkiem minionych wydarzeń wygenerowała potrzebę regulacji zasad dotyczących zagadnienia konserwacji. Podstawą zrozumienia aktualnego systemu ochrony zabytków i fundamentów funkcjonowania instytucji z tym związanych jest dorobek przeszłości i wszystkie czynniki mające wpływ na jego rozwój. Artykuł w sposób chronologiczny prezentuje proces kształtowania się konserwatorstwa w Galicji. Działalność pojedynczych osób, a następnie organizacji wywodzących się z tego terenu stała się podstawą wypracowania prawnego systemu opieki nad zabytkami. Głównym celem podjętych badań było przedstawienie oraz analiza złożonego i wielowątkowego zagadnienia dotyczącego zasad i metod konserwatorskich ukształtowanych w południowo-wschodniej Polsce.

EN

Awareness of the potential arising from a structure’s history that is often many centuries long and that makes the structure a silent witness to past events, has generated a need to regulate the principles of conservation. It is the work of the past that forms the basis for understanding the current monument protection system and the foundation of the operation of its associated institutions together with the sum of factors that affected its development. This paper chronologically presents the general process of the evolution of conservation in Galicia together with the associated subject matter. The work of individuals and later organizations active in the region became the seed for formulating a legal system of monument preservation. The main goal of this study was to present and analyze the complex and multi-threaded issue of conservation methods and principles that were shaped in south-eastern Poland.

8

The authorship of the Second Military Survey of Galicia and Austrian Silesia at the scale 1:28,800 and the consistency of sheet content based on selected examples

Ostafin Krzysztof, Kaim Dominik, Troll Mateusz, Maciejowski Wojciech

Polish Cartographical Review

|

2020

|

Vol. 52, No. 4

141--151

EN

The aim of this article is to expand the understanding of the history of cartography of the lands of southern Poland under Austrian rule in the nineteenth century. The Austrian Second Military Survey, at the scale 1:28,800, was produced for the province of Galicia between 1861 and 1864 and for Austrian Silesia between 1838 and 1841. In Galicia, work on 413 sheets was led by thirteen cartographers, and the content and descriptions were prepared by 106 cartographic technicians. On the 42 sheets of the Silesia maps, two directors and 11 technicians were recorded. The military cartographers who prepared the survey of the two provinces belonged to 71 multinational units of the army of the Austrian Empire. Work with nineteenth-century maps is fraught with uncertainty about the consistency of the series, which may be reflected in the content of the maps. The consistency of map content was tested on sheets covering the Polish Carpathians for two types of features: linear (roads) and area (forests). Expanding the understanding of these maps may contribute to reducing uncertainty in their use for various environmental and socio-economic analyses.

9

Ksiądz profesor Filip Diaczan. Portret warszawskiego moskalofila

Jasiński Michał Stanisław

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2019

|

T. 64, nr 2

9--44

EN

Philip Diaczan (1831-1906) was one of the vital figures within the Russophiles of Galicia, a popular pro-Russian, anti-Polish movement in Austria-Hungary. Having studied in Vienna under Franc Miklosic, in 1858 he started his career as a Greek Catholic priest and a gymnasium teacher in Lviv and Berezhany, specializing in classical languages. In 1866, he moved to the Kingdom of Poland and soon led a mass exodus of Greek Catholic clergy fleeing to Russia in order to embrace better living conditions, and, eventually, join the Orthodox Church in 1875. A gymnasium teacher of classics, first in Chełm, then in Warsaw, in 1874 he was given a professorship at the University of Warsaw, which he held onto until 1903. Lacking in professional competence, he became the very epitome of a social climber and an apparatchik of the superintendent Alexander Apukhtin, giving a bad name to the Imperial University as a place purportedly full of intrigue and devoted to the Russification of Poles instead of spreading academic knowledge.

10

Kolejarze sądeccy w pracy niepodległościowej 1914-1918

Zakrzewski L.

Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne

|

2018

|

Nr 3(117)

67--96

PL

Artykuł we wstępie, w zarysie omawia powstanie i funkcjonowanie kolei w Nowym Sączu do 1914 roku, z uwzględnieniem rozwoju Warsztatów Kolei, kształtowanie się środowiska kolejarskiego i działalność polityczną i społeczną sądeckich kolejarzy, a następnie omawia pracę kolejarzy na rzecz niepodległości w okresie I wojny światowej i ich rolę w przejęciu władzy z rąk austriackich.

EN

The article in the introduction outlines the establishment and operation of the railway in Nowy Sacz until 1914, taking into account the development of railway workshops, forming the railway community and political and social activity of the railway workers in Nowy Sacz, and then discusses the work of railwaymen for independence during the First World War and their role in taking power from Austrian hands.

11

Sekcja elektrotechniczna w towarzystwie politechnicznym we Lwowie – jej działalność przed współutworzeniem Stowarzyszenia Elektrotechników Polskich (1900-1919)

Rataj P.

Maszyny Elektryczne : zeszyty problemowe

|

2018

|

Nr 4 (120)

49--60

PL

Artykuł przedstawia działalność Sekcji Elektrotechnicznej w Towarzystwie Politechnicznym we Lwowie (TP), jednej z najstarszych organizacji polskich elektrotechników. Sekcja w znacznym stopniu przyczyniła się do rozwoju elektrotechniki na terenie Galicji, przez wydawanie słowników elektrycznych, opracowywanie przepisów, organizowanie odczytów i inne.

EN

The article presents the activity of the Electrical Engineering Section at the Polytechnic Society in Lvov (Towarzystwo Politechniczne - TP), one of the oldest Polish electrical engineering organizations. The section has significantly contributed to the development of electrical engineering in Galicia, through the publication of electrical dictionaries, development of regulations, holding readings and presentations etc.

12

Parowozy Kolei Krakowsko-Górnośląskiej (1847-1850)

Zakrzewski L.

Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne

|

2017

|

Nr 3(114)

133--152

PL

Artykuł przedstawia krótko dzieje budowy Kolei Krakowsko–Górnośląskiej oraz historię pierwszych lat rozwoju kolei w Krakowie. Początkowo była to kolej prywatna, zbudowana i eksploatowana przez „pruskie Towarzystwo Kolei Górny Śląsk–Kraków (O. S. E.) na mocy udzielonej w roku 1844 przez Wolne Miasto Kraków koncesji”. Po kilku latach eksploatacji, 30 kwietnia 1850 roku, linia Kraków –Trzebinia –Mysłowice z odgałęzieniem Szczakowa – Granica została sprzedana przez OSE państwu. Linię z Krakowa do Mysłowic kupiono łącznie z taborem, na który składało się 8 parowozów produkcji zakładów Borsig (4 do prowadzenia pociągów pasażerskich i 4 do prowadzenia pociągów towarowych), 18 wagonów osobowych i 80 wagonów towarowych. W drugiej części artykułu przedstawiono charakterystykę łącznie z konstrukcją pierwszych parowozów użytkowanych na linii Kraków –Trzebinia –Mysłowice.

EN

The article briefly presents the history of the construction of the Krakow-Upper Silesian Railway and the history of the first years of railway development in Krakow. Initially, railway was private - it was constructed and operated by “the Prussian Upper Silesian-Krakow Railway Association (O. S. E.) on the basis of the license granted in 1844 by the Free City of Krakow”. After a few years of operating, on April 30, 1850, the Krakow -Trzebinia-Mysłowice line with the Szczakowa-Granica turning line was sold by the OSE to the state. The line Krakow- Mysłowice was bought together with the rolling stock including 8 steam engines produced by the Borsig company (4 for passenger trains and 4 for goods trains), 18 passenger cars and 80 freight wagons. In the second part of the article characteristics of the first steam locomotives used on the Krakow-Trzebinia-Mysłowice line, including their construction details was presented.

13

Rozwój i upadek przemysłu naftowego w Galicji

Lorenz K., Szwed-Lorenz J., Ślusarczyk S.

Hereditas Minariorum

|

2017

|

Vol. 4

201--207

PL

W artykule przedstawiono historię odkryć złóż ropy naftowej i gazu ziemnego na obszarze Galicji, początki eksploatacji, jej rozwój na przełomie XIX. i XX. wieku i zmierzch w latach 40-tych XX. wieku. Opierając się na literaturze przedmiotu przeanalizowano rozwój przemysłu naftowego w dwóch głównych rejonach, zwracając uwagę na podobieństwa i różnice między nimi. Przedstawiono wpływ rozwoju tego przemysłu na rozwój społeczny regionu, a także główne przyczyny upadku znaczenia eksploatacji i przerobu węglowodorów w Galicji w czasie II wojny światowej.

EN

This paper presents the history of the exploration of crude oil and gas on the area of Galicia, the beginnings of extraction, its development in the turn of the 19th century and decline in the forties of 20th century. Relying on the vast literature the article analyzes the development of the oil industry in its two main areas and pays particular attention to the similarities and differences between them. It also shows the impact of this industry on the social development of the region as well as the main reasons for the decline of the extraction and processing of hydrocarbons in Galicia during the Second World War.

14

Izaak Apperman - zapomniany rzeszowski architekt

Zamoyski G.

Czasopismo Inżynierii Lądowej, Środowiska i Architektury / Journal of Civil Engineering, Environment and Architecture

|

2017

|

z. 64, nr 3/II

455--466

PL

Izaak Apperman był najbardziej aktywnym żydowskim architektem, działającym w Rzeszowie pod koniec XIX wieku. Jego życiorys kryje wiele tajemnic – nie udało się odnaleźć żadnych dokumentów związanych z zamieszkaniem w tym mieście. Pracował w Wiedniu, ale wiele jego prac zostało zrealizowanych w Rzeszowie. Był projektantem części obiektów; ale także – prowadząc własne przedsiębiorstwo budowlane – wykonawcą projektów innych architektów. Pozostały po nim obiekty, które na trwale wpisały się w krajobraz miasta. Budynki te realizował na potrzeby miasta, miejscowej gminy żydowskiej, instytucji państwowych, stowarzyszeń i osób prywatnych. Wśród nich należy wymienić m.in. zachowane budynki rzeszowskiego Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” (ul. Bernardyńska), szpitala zakaźnego (ul. Naruszewicza), gmachu Izby Skarbowej (ul. Zamkowa), Kasy Oszczędności (obecna Galeria „Paniaga” przy ul. 3 Maja), strażnicy miejskiej (obecnie ul. Lisa-Kuli), prywatne budynki przy ulicach Trzeciego Maja, Dymnickiego czy Kopernika wreszcie projekt rzeźni w Ruskiej Wsi. Do prowadzonych badań wykorzystano zachowane w dobrym stanie archiwalia z rzeszowskiego Archiwum Państwowego, zgromadzone w zespole Akta miasta Rzeszowa. Dokumentację tę stanowią projekty budynków oraz korespondencja z inwestorami i władzami miasta, wydającymi zgodę na budowane obiekty oraz sprawującymi nadzór nad realizacją inwestycji.

EN

Isaac Apperman was the most active Jewish architect, operating in Rzeszów at the end of the 19th century. His biography hides many secrets – no documents related to his living in this city could be found. He worked in Vienna, but many of his works were completed in Rzeszów. He was a designer of some edifices; but also – while running his own construction company –a performer of other architects’ designs. He left some edifices that permanently entered the city landscape. Those buildings were built for the needs of the city, the local Jewish community, state institutions, associations and individuals. They include the preserved buildings of the Rzeszów “Sokół” Gymnastic Association (Bernardyńska Street), of the isolation hospital (Naruszewicza Street), of the Treasury Chamber (Zamkowa Street), of the Savings Bank (of the current Gallery “Paniaga” at Trzeciego Maja Street),of the city guards (now Lisa-Kuli Street), the private buildings on the streets of Trzeciego Maja, Dymnickiego or Kopernika, and finally the design of slaughterhouses in Ruska Wieś. For his research the Authorused the archives of the State Archive in Rzeszów, preserved in a good condition and gathered inthe collection called The Files of the City of Rzeszów. This documentation includes the designs of buildings and the correspondence with investors and city authorities, giving permissions for building of the edifices, and with supervisors of the investmentimplementations.

15

Stacja ropałowa w Nowym Sączu

Zakrzewski L.

Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne

|

2016

|

Nr 1(108)

125--140

PL

Artykuł w zarysie przedstawia dzieje wprowadzenia płynnego paliwa do opalania parowozów na kolejach państwowych pod zaborem austriackim, budowy infrastruktury związanej z funkcjonowaniem stacji zasilania w paliwa płynne, w tym dzieje takie stacji na terenie parowozowni w Nowym Sączu.

EN

Article provides an overview of history of: liquid fuel introduction into steam locomotives at the state railways of under Austrian rule, the construction of infrastructure related to the liquid fuel station operation, including the history of such station at locomotive depot in Nowy Sacz.

16

Rozwój infrastruktury kolejowej w Nowym Sączu do 1918 roku

Zakrzewski L.

Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne

|

2016

|

Nr 1(108)

67--123

PL

Artykuł we wstępie, w zarysie przedstawia dzieje budowy linii państwowej kolei Tarnowsko-Leluchowskiej, a następnie omawia przemiany infrastruktury związanej z funkcjonowaniem stacji, parowozowni i Warsztatów Głównych w Nowym Sączu, kolejne rozbudowy układu torowego stacji, budynków stacji i zaplecza technicznego jak również Kolonii Kolejoweji budynku przystanku Nowy Sącz Miasto w czasach zaboru austriackiego.

EN

The article presents in brief the history of the state railway Tarnow-Leluchow construction, and then discusses the transformation of infrastructure related to the Nowy Sacz station, locomotive depot and major workshops operations, describes further expansion of the track system station, station buildings and technical facilities as well as Railway Cologne and the building Nowy Sacz City railway stop in the days of the Austrian partition.

17

Pierwsze parowozy pracujące na linii Tarnowsko-Leluchowskiej

Zakrzewski L.

Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne

|

2016

|

Nr 1(108)

141--152

PL

Artykuł przedstawia pierwsze parowozy użytkowane przy budowie linii Tarnowsko-Leluchowskiej i przybliża ich konstrukcję na podstawie analizy dokumentacji z 1856 roku. Kolejno omówione są parowozy z początków eksploatacji linii i wyposażenie pierwszej sądeckie parowozowni.

EN

The article presents the first locomotives used during the Tarnow-Leluchow line construction and describes the design of these locomotives based on analysis of the documentation from 1856. The locomotives from the early time of their operation at the line and the equipment of the first New Sacz locomotive depot have been successively discussed.

18

Ostatnie sądeckie parowozy

Zakrzewski L.

Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne

|

2016

|

Nr 1(108)

153--177

PL

Artykuł w zarysie przedstawia rodzaje parowozów stacjonujących w parowozowni w Nowym Sączu w ciągu 115 lat użytkowania. Szczególnie omówione są ostatnie parowozy pracujące w nowosądeckiej lokomotywowni do chwili zakończenia eksploatacji trakcji parowej i pamiątki jakie po nich pozostały. Artykuł jest zilustrowany unikalnymi fotografiami ostatnich sądeckich parowozów na terenie stacji w Andrzejówce.

EN

Article provides an overview of types of locomotives that had been stationed in the Nowy Sacz steam locomotive depot for over 115 years. In particular, the last steam locomotives operating at Nowy Sacz depot till the end of steam traction operation and souvenirs that had been left have been discussed. The article is illustrated by the unique photographs of the last Nowy Sacz steam locomotives at the station in Andrzejowka.

19

Jak do wód wozem III klasy z przesiadkami podróżowano… Z dziejów ruchu pasażerskiego na linii kolejowej Tarnów – Nowy Sącz – Muszyna do 1914 roku

Machowski T.

Zeszyty Naukowo-Techniczne Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Komunikacji w Krakowie. Seria: Materiały Konferencyjne

|

2016

|

Nr 1(108)

23--36

PL

Uruchomienie linii kolejowej z Tarnowa przez Nowy Sącz i Muszynę do Leluchowa i dalej na Węgry było niezwykle ważnym wydarzeniem w historii miejscowości, które połączyła. Nowy szlak transportowy umożliwił nie tylko kontakt mieszkańców Nowego Sącza, Grybowa czy Piwnicznej „ze światem”, ale również w znaczącym stopniu ułatwił kuracjuszom dostęp do podsądeckich uzdrowisk, przyczyniając się do ich dynamicznego rozwoju. Prezentowany tekst opisuje funkcjonowanie połączeń pasażerskich na popularnej „kryniczance”, począwszy od dnia ich uruchomienia do lata 1914 roku, kładąc nacisk przede wszystkim na takie aspekty, jak liczba i rodzaj połączeń, warunki podróżowania oraz rozbudowa niezbędnej infrastruktury. Najistotniejszym źródłem informacji w artykule jest dawna galicyjska prasa, drobiazgowo opisująca wszelkie zdarzenia zachodzące na wspomnianej linii. Tekst stanowi jednocześnie próbę uzupełnienia dotychczasowej wiedzy na temat funkcjonowania linii kolejowej Tarnów – Leluchów w okresie galicyjskim.

EN

Launching railway line from Tarnow by Nowy Sacz to Muszyna andLeluchow and further to Hungary was a very important event in the history of the villages, this line merged. The new transport route not only made it possible to connect the residents of Nowy Sacz, Piwniczna, Grybow to „the world”, but also let guests significantly easier access to spas located close to Nowy Sacz, contributing to their dynamic development. The presented article describes passenger services operation on the popular „kryniczanka” begining from the day they started operation until the summer of 1914 with an emphasis primarily on aspects such as: number and type of connections, travel conditions and the expansion of the necessary infrastructure. The most important source of information in the article were the former Galician newspapers, meticulously describing all events occurring on this line. The text is also an attempt to supplement existing knowledge about the Tarnow - Leluchow railway line operation during the Galician period.

20

„O skalnym oleju” – publikacja księdza Franciszka Siarczyńskiego z 1828 roku

Wójcik A. J.

Hereditas Minariorum

|

2016

|

Vol. 3

242--253

PL

Ksiądz Franciszek Siarczyński (1758–1829) – geograf, historyk, publicysta, bibliotekarz, redaktor czasopism, żył w okresie obfitującym w różne wydarzenia dziejowe. Przeszedł do historii jako badacz dziejów Polski. Działalność rozpoczął w Warszawie, gdzie był wykładowcą w pijarskim Collegium Nobilium, a następnie w Collegium Regium. Był także proboszczem w Jarosławiu, Kozienicach, Łańcucie i kanonikiem katedralnym warszawskim i przemyskim. Od 1827 r. kierował – jako pierwszy dyrektor – Biblioteką im. Ossolińskich we Lwowie. Zainteresowania geograficzne u Franciszka Siarczyńskiego szły przede wszystkim w kierunku opracowywania słowników geograficznych. Zbierał także i opracowywał materiały dotyczące surowców mineralnych występujących w Galicji, w tym soli kamiennej (1788) oraz ropy naftowej (1828).

EN

Priest Franciszek Siarczyński (1758–1829) was a geographer, historian, journalist, librarian, and editor of magazines. He lived in time abounding in various historical events and went down in the annals as a researcher of Polish history. He started his career in Warszawa where he was a lecturer in Piarists’ Collegium Nobilium and then in Collegium Regium. He was also a parish priest in Jarosław, Kozienice and Łańcut as well as a canonry of the cathedral in Warszawa and Przemyśl. Since 1827 was the manager and first director of Te Ossolińscy Library in Lwów. Siarczyński’s geographical interests went primarily towards the development of geographical dictionaries. He also worked on mineral resources occurring in Galicja, including rock salt (1788) and crude oil (1828).