Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wymywanie jonów magnezu, chromu, manganu i cynku z odpadów pohutniczych w zależności od pH opadów atmosferycznych

Kocoł Patrycja, Porębska Gabriela, Muller Dominik, Zalewska Aleksandra

Analit

|

2024

|

Nr 14

19--28

PL

W niniejszym artykule zajęto się sprawdzeniem intensywności wymywania poszczególnych jonów metali z różnych warstw hałdy żużlu stalowniczego pochodzącej z huty stali w Ostrowcu Świętokrzyskim. Wymywania dokonano symulując opady atmosferyczne - wykorzystując wodę destylowaną, jak i sztuczne kwaśne deszcze (roztwór kwasu azotowego (V) o pH ≈ 2). Próbki pobrano z terenu składowiska odpadów poprzemysłowych, należących do firmy Madrohut w Krakowie, zarówno z wierzchniej warstwy hałdy jak i z głębokości 0.5 m w głąb hałdy, które zostały następnie poddane suszeniu na powietrzu. Do oznaczeń wykorzystano metodę Atomowej Spektrometrii Absorpcyjnej (ASA), a przedmiotem oznaczeń były cztery pierwiastki: Mg, Mn, Cr i Zn. Celem było sprawdzenie przenikania jonów metali z hałd żużlu stalowniczego do potencjalnych wód gruntowych i możliwego przez to zanieczyszczenia środowiska naturalnego.

EN

The presented article concerns an examination of the intensity of metal ion leaching in different layers of a steel slag heap originating from a steel mill located in Ostrowiec Świętokrzyski. Leaching was induced by simulating precipitation, using destilled water, and acidic rainwater (nitric acid solution of pH ≈ 2). The samples were collected, on site of factory landfill area of Madrohut company located in Cracow, from both surface layer the heap as well as from the layer around 0.5 m within the heap itself which were all subsequently air-dried for the period of two weeks. Quantification was conducted using the Atomic Absorption Spectrometry method (AAS) within a scope of four metal elements: Mg, Mn, Cr and Zn. The goal was to examine the metal ion leaching from steel slag heap into potential groundwater supply and the possibility of polluting the environment as the result.

2

Wpływ na środowisko wybranych pierwiastków wymywanych z odpadów hutniczych stosowanych do budowy dróg

Krygowska Karolina, Kubek Maria, Ścigaj Justyna

Analit

|

2024

|

Nr 14

29--37

PL

W niniejszej pracy dokonano analizy ilości wymywanych pierwiastków (cynku, magnezu i manganu) jakie mogłyby wydostać się do środowiska z odpadów hutniczych wraz z zastosowaniem ich w budownictwie dróg i nawierzchni asfaltowych. Badanym materiałem były hałdy zawierające żużel stalowniczy, muł z oczyszczania spalin metodą mokrą z oczyszczalni z Dąbrowy Górniczej, świeży żużel oraz żużel po leżakowaniu zlokalizowane na terenie Zakładu Odzysku Surowców Madrohut Sp. Z o.o. w Krakowie. Analizy wymywanych pierwiastków dokonano metodą atomowej spektroskopii absorpcyjnej. Otrzymane wyniki porównano z zawartościami pierwiastków w różnych typach gleb celem określenia czy mogłyby okazać się toksyczne dla ekosystemu w pobliżu dróg. Badania wykazały, że największą zawartością oznaczanych pierwiastków cechują się hałdy z mułu po oczyszczaniu spalin metodą mokrą, natomiast w wielu przypadkach zawartość wybranych pierwiastków była poniżej granicy oznaczalności metodą ASA. Wykazano, że otrzymane wartości zawartości pierwiastków nie powinny stanowić zagrożenia dla środowiska w przypadku zastosowania odpadów jako surowca w budownictwie drogowym.

EN

In the presented paper, the amount of washed out elements (zinc, magnesium and manganese) from metallurgical wastes used for road construction might be released to the environment. The analysed samples were obtained from the wastes heaps containing slug and loam from the exhaust gases purification system in Dąbrowa Górnicza. The waste heaps were localized at site belonging to the Raw Materials Retrieval Company “Madrohut” Sp.Z o.o. in Kraków. The washed out elements’ concentrations were determined by means of Atomic Absorption Spectrometry. The obtained results were compared with the elements’ concentrations in various soils, to determine whether such materials could be toxic for the environment. It can be concluded that the highest concentrations of the elements was found in the loam samples, but in many instances, the elements’ concentrations were below the detection limits. It was shown, that the determined content of the examined elements should not be dangerous for the environment if used in road construction.

3

Czy specjacja pierwiastków w wodzie ma sens? Część IV - formy chemiczne manganu w wodzie

Rychlewski Paweł, Zembrzuska Joanna, Kamgar Elham, Różańska Maria

Technologia Wody

|

2023

|

Nr 4 (82)

52-56

PL

Mangan jest jednym z wielu pierwiastków naturalnie występujących w przyrodzie. Jest on niezbędny do prawidłowego działania organizmów ludzi, roślin oraz zwierząt lądowych i wodnych. Jego największe złoża znajdują się w Republice Południowej Afryki, jednakże wiele krajów, takich jak: Australia, Brazylia, Chiny, Gabon, Ghana, Wybrzeże Kości Słoniowej, Indie czy Malezja, posiadają całkiem spore zasoby tego pierwiastka. Mangan w procesach fizjologicznych, zachodzących w organizmach wielokomórkowych, odgrywa bardzo ważną rolę jako element strukturalny metaloenzymów, odpowiedzialnych za wiele kluczowych funkcji, takich jak: redukcja stresu oksydacyjnego, neutralizacja zbędnego materiału genetycznego, detoksykacja organizmu czy prawidłowe działanie układu nerwowego. Na całym świecie prowadzone są badania, których celem jest empiryczne potwierdzenie odpowiednich stężeń manganu dla rozlicznych zwierząt zamieszkujących różne środowiska na naszej planecie. Prowadzi się również badania dotyczące stężeń manganu w różnorodnych środowiskach, w których żyją różne gatunki zwierząt, roślin oraz ludzie. Mangan, podobnie jak wiele pierwiastków i związków chemicznych w nadmiarze, może powodować efekty uboczne, które w przypadku ludzi obejmują szereg zaburzeń neurologicznych, niekiedy podobnych do objawów choroby Parkinsona.

EN

Manganese is one of many elements naturally occurring in nature. It is necessary for the proper functioning of human bodies, plants and land and aquatic animals. Its largest deposits are located in South Africa, however, many countries such as Australia, Brazil, China, Gabon, Ghana, Cóte d'lvoire, India and Malaysia have quite large resources of this chemical element. Manganese plays a very important role in the physiological processes occurring in multi cellular organisms, as a structural element of metalloenzymes, responsible for many key functions, such as: reduction of oxidative stress, neutralization of unnecessary genetic material, detoxification of the body and proper functioning of the nervous system. Research is being conducted around the world to empirically confirm the appropriate concentrations of manganese for various animals living in different environments on our planet. Research is also carried out on manganese concentrations in various environments where various types of animals, plants or people live. Manganese, like many elements and chemical compounds in excess, can cause side effects, which in humans include a number of neurological disorders, sometimes similar to the symptoms of Parkinson's disease

4

The influence of citric acid on the extraction level of manganese in green and black tea infusions

Kleszcz Krzysztof, Michoń Katarzyna

Science, Technology and Innovation

|

2023

|

Vol. 17, no. 1-2

1--8

EN

Manganese concentration in green and black tea (10 samples of each type) was determined by means of graphite-furnace atomic absorption spectrometry. Both the dry leaves and the infusions were analysed. The concentration of manganese in dry leaves was in the range of 502–1277 mg · kg−1 for black tea and 798–1906 mg · kg−1 for green one. Since lemon juice is commonly added for tea to enrich its taste, citric acid was used to simulate lemon juice influence on manganese concentration in the infusions. The infusions prepared with and without citric acid addition were analysed and the results showed significant influence of citric acid on manganese leaching. The average extraction levels of manganese from black tea equal 16% (for non-acidified infusions) and 34% (for acidified ones) while these values for green tea equal 13% and 38%, respectively. Statistical evaluation of the results showed that the differences between acidified and non-acidified infusions were statistically significant. High manganese content makes the tea an important source of manganese in human diet.

5

Odzysk kobaltu i manganu ze strumieni odpadowych przemysłu petrochemicznego na przykładzie procesu produkcji kwasu tereftalowego

Kura Łukasz, Jurczakowski Rafał, Wiśniewski Piotr

Przemysł Chemiczny

|

2023

|

T. 102, nr 6

600--605

PL

Stwierdzono ilościowe wytrącanie szczawianów kobaltu(II) i manganu(II) (stężenia metali poniżej LOD: Co < 0,35 ppm, Mn < 0,27 ppm) w stężonym roztworze kwasu octowego (90% mas.), powszechnie stosowanym jako rozpuszczalnik w przemysłowych procesach utleniania p-ksylenu do kwasu tereftalowego. Obecność zanieczyszczeń typowych dla procesu utleniania p-ksylenu, czyli kwasu benzoesowego, kwasu bromowodorowego oraz jonów sodu nie miała negatywnego wpływu na powstawanie osadów. Obecność stałego kwasu tereftalowego w mieszaninie reakcyjnej miała pozytywny wpływ na proces odzyskiwania katalizatora. Zaobserwowano, że szczawiany tworzą aglomeraty na powierzchni stałego kwasu tereftalowego, co ułatwia oddzielenie osadu od cieczy macierzystej. Ponadto potwierdzono wysoką efektywność wytrącania w szerokim zakresie stężeń metali (50-1600 ppm). Wyniki pokazują, że strącanie kwasem szczawiowym jest skuteczną metodą odzyskiwania katalizatorów homogenicznych zawierających związki kobaltu(II) i manganu(II).

EN

A 1% soln. of (COOH)₂ in 90% MeCOOH was added to a 90% MeCOOH soln. contg. Co and Mn ions at concns. of 500 and 300 ppm, resp., and impurities typical of the oxidn. of p-xylene to C₆H₄(COOH)₂ (BzOH, HBr and Na ions) in amts. simulating the mother liquor compn. of a real industrial process. After mixing, the Co and Mn contents of the decanted liq. were detd. by AAS. Presence of impurities had no neg. impact on the ppt. formation. The presence of solid C₆H₄(COOH)₂ in the reaction mixt. had a pos. impact on the catalyst recovery process. Oxalates formed agglomerates on the surface of the solid C₆H₄(COOH)₂ which facilitated the sepn. of the ppt. from the mother liquor. The pptn. with (COOH)₂ is an efficient recovery method of spend Co(II) and Mn(II) homogeneous catalysts.

6

Bioremediacja wód gruntowych – usuwanie żelaza i manganu

Rygała Anna, Kręgiel Dorota

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2021

|

Nr 4

7--9

PL

Bioremediacja to zaawansowane technologie wykorzystujące warunki środowiskowe (fizyczne, chemiczne, biochemiczne lub mikrobiologiczne), w celu stymulacji mikroorganizmów zdolnych do detoksykacji wód z zanieczyszczeń organicznych lub nieorganicznych. Bioremediacja wód stała się jedną z najpopularniejszych, szeroko stosowanych technologii oczyszczania wód gruntowych, ze względu na stosunkowo niski koszt oraz możliwość adaptacji do lokalnych warunków. Artykuł stanowi przegląd najnowszej wiedzy na temat metod biologicznego usuwania żelaza i manganu z wód gruntowych.

EN

Bioremediation uses advanced technologies and environmental conditions (physical, chemical, microbiological or biochemical), to stimulate microorganisms to detoxify water with organic or inorganic contaminants. Water bioremediation has become one of the most common, widely used groundwater treatment technologies due to its relatively low cost and the ability to adapt to local conditions. This article reviews the latest knowledge on biological methods for removing iron and manganese from groundwater.

7

Compost produced with addition of sewage sludge as a source of Fe and Mn for plant

Gondek Krzysztof, Mierzwa-Hersztek Monika, Kopeć Michał, Spałek Iwona

Ecological Chemistry and Engineering. S

|

2021

|

Vol. 28, nr 2

259--275

EN

Direct application of sewage sludge to soil is controversial due to, among others, its highly variable composition, odour, and risks for health. The obtained composts with the addition of sewage sludge were tested for the contents and availability of manganese and iron. Once composts were applied to the soil, their effect on the content and availability of Mn and Fe in soil and bioaccumulation in the plant were determined. The addition of sewage sludge enriched composts with manganese and iron, but did not increase the content of water-extracted forms of Mn and Fe. The compost with addition of biochar had more organic matter-bound forms of Mn and Fe. Composts amended with sewage sludge had lower effect on the amount of Poa pratensis L. biomass than maize straw compost. The content of Mn and Fe in Poa pratensis L. was in the range permissible for biomass used as fodder. Smaller addition of all composts to the soil significantly increased the content of mobile manganese forms; however, neither the type nor the dose had effect on the content of iron mobile forms. There was no significant differences in the content of organic matter-bound forms of Mn and Fe in soil after the application of composts.

8

Badanie wpływu czasu składowania hałd szlamu z mokrego oczyszczania spalin z pieców hutniczych, na zawartość wybranych pierwiastków metali ciężkich

Czekaj Karolina, Klaper Natalia, Kozieł Tomasz

Analit

|

2021

|

Nr 10

3--12

PL

W niniejszej pracy dokonano analizy wpływu czasu składowania hałd na zawartość wybranych pierwiastków metali ciężkich. Badanym materiałem były dwie hałdy szlamów i osadów pofiltracyjnych z oczyszczania gazów odlotowych, które różniły się czasem składowania. Analizowano je pod kątem wilgotności oraz zawartości cynku, manganu i chromu wykorzystując metodę absorpcyjnej spektroskopii atomowej. Hałda "Dąbrowa Stara", która pochodzi z przełomu roku 2020/2021 wykazała wilgotność na poziomie 39%. Natomiast hałda "Dąbrowa Nowa" została dostarczona we wrześniu 2021 r. i charakteryzowała się wilgotnością 47%. Otrzymane zawartości wody w próbkach zgadzają się z przedziałem otrzymanym przez firmę dla tego rodzaju surowca (30-50%). Badanie zawartości metali ciężkich wykazało największe stężenie cynku ze wszystkich oznaczanych pierwiastków, wyniosło ono dla próbki „Dąbrowa Stara” 17119 [μg/g], a dla próbki „Dąbrowa Nowa” 20385 [μg/g]. Najmniejszą ilość w badanych materiałach stanowił chrom, którego zawartość była nieznaczna. Dla próbki „Dąbrowa Stara” wartość oznaczonego stężenia wyniosła 127 [μg/g], a dla „Dąbrowa Nowa” 150 [μg/g]. Wykazano, że hałda "Dąbrowa Nowa" jest bardziej bogata w cynk, chrom i mangan niż hałda "Dąbrowa Stara". Różnice w zawartościach wykrywanych składników mogły być efektem wymywania ich np. poprzez opady deszczu co było spowodowane różnym czasem składowania obu hałd.

EN

In this publication, the effect of heap storage time on the content of the selected heavy metals was analysed. Two heaps of sludges and filter sludges from waste gas treatment, which differed in storage time, constituted the studied material. They were analyzed for moisture content and zinc, manganese and chromium concentrations using atomic absorption spectroscopy. „Dąbrowa Stara” heap, which dates back to the turn of 2020/2021, showed moisture content of 39%. The „Dąbrowa Nowa” heap, on the other hand, was delivered in September 2021 and had a moisture content of 47%. The obtained water contents in the samples agreed with the range obtained by the company for this type of raw material (30- 50%). The analysis of heavy metal contents showed the highest concentration of zinc of all determined elements, which was 17119 [μg/g] for the sample "Dąbrowa Stara" and 20385 [μg/g] for the sample "Dąbrowa Nowa". Chromium was the least abundant in the studied materials and its content was insignificant. For the sample "Dąbrowa Stara" the value of determined concentration was 127 [μg/g], and for "Dąbrowa Nowa" 150 [μg/g]. It was shown that the „Dąbrowa Nowa” is richer in zinc, chromium and manganese than the „Dąbrowa Stara”. The differences in the contents of the detected components could be the effect of their leaching e.g. by rainfall, which was caused by the different time of storage of the two heaps.

9

Optimising the management of mining waste by means of Sentinel-2 imagery: a case study in the Joda West Iron and Manganese Mine (India)

Guglietta Daniela, Belardi Girolamo, Passeri Daniele, Salvatori Rosamaria, Ubaldini Stefano, Casentini Barbara, Trapasso Francesca

Journal of Sustainable Mining

|

2020

|

Vol. 19, iss. 1

22--32

EN

A smart economy minimizes the production of waste from mining activities and reuses waste as a potential resource, with the goal of moving towards a near-zero waste society. This paper presents integrated multidisciplinary methodology in order to optimise the management of mining waste. The test site is the FeeMn mine in Odisha (India). The mining waste present in the mine has been collected and afterwards X-Ray Powder Diffraction, X-Ray Fluorescence and spectral signatures analysis have been performed for mineralogical, chemical and spectral characterization of the materials. Finally, the classification and mapping of the characterized mining waste was carried out by Sentinel-2A image.

10

Oznaczenie stężeń żelaza i manganu w wodzie z wybranych publicznych zdrojów artezyjskich na terenie Krakowa

Grabowska Karolina, Kałuzińska Klaudia

Analit

|

2020

|

Nr 9

2--11

PL

W niniejszej pracy dokonano analizy ilościowej żelaza i manganu w wybranych publicznych zdrojach artezyjskich zlokalizowanych na terenie Krakowa. Przeprowadzone badania miały na celu sprawdzenie, czy zawartości Fe i Mn mieszczą się normach dopuszczających wody ze źródeł do spożycia przez ludzi. Do analizy ilościowej wykorzystano metodę atomowej spektrometrii absorpcyjnej, stosując technikę płomieniową. Zdatność do spożycia wód określano w oparciu o Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 7 grudnia 2017 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi.

EN

In this study, quantitative analysis of iron and manganese in water of the selected public artesian wells located in Cracow was performed. The aim of the conducted tests was to check whether the Fe and Mn concentrations were within the standards allowing water from the sources for human consumption. The quantitative analysis was carried out using the atomic absorption spectroscopy method, using the flame technique. The suitability for consumption of water was determined basing on the Regulation of the Minister of Health from 7th December 2017.

11

Badanie akumulacji wybranych metali w wodzie z różnych ujęć rzeki Wisły

Matysiak Sabina, Słowik Martyna

Analit

|

2020

|

Nr 9

41--52

PL

Celem niniejszej pracy było zbadanie stężeń różnych ujęciach rzeki. Oznaczenie stężenia manganu i żelaza wykonano wykorzystując metodę absorpcyjnej spektrometrii atomowej (ASA), a stężenie chromu oznaczono przy użyciu metody impulsowej woltamperometrii różnicowej adsorpcyjnej strippingowej (DP-AdSV) w układzie z elektrodą rtęciową jako elektrodą pracującą. Przeprowadzone badania nie wykazały przekroczenia dopuszczalnych stężeń oznaczanych pierwiastków w wodzie. Szczególną uwagę zwrócono na próbkę wody pobraną tuż za miejscem zrzutu nieoczyszczonych ścieków komunalnych do rzeki po awarii oczyszczalni ścieków „Czajka" w Warszawie, jednak nie wykazała ona odstępstw od normy. Uzyskane wyniki porównano z obowiązującymi normami.

EN

The aim of this work was to determine the chosen metals concentration in water derived from Vistula River in Cracow and Warsaw. Three water samples were collected from different parts of the river. Atomic Absorption Spectrometry (AAS) was used to determine the concentrations of manganese and iron, whereas measurements of chromium concentration were carried out using differential voltammetry in the system with the CGMDE electrode as a working electrode. The conducted research did not show that the permissible concentrations of the elements in water were exceeded. Particular attention was paid to the water sample collected just after the discharge site of untreated municipal sewage to the Vistula river after the failure of the "Czajka" sewage treatment plant in Warsaw, but it did not show any deviation from the norm. The obtained results were compared with the applicable standards.

12

Wpływ manganu na ograniczenie negatywnego oddziaływania żelaza w stopach Al-Si

Piątkowski Jarosław, Czerepak Mateusz, Wieszała Robert

Rudy i Metale Nieżelazne Recykling

|

2019

|

R. 64, nr 1

26--32

PL

W pracy przedstawiono badania wpływu dodatku manganu (0,6 i 1,2%mas.) na przebieg procesu krystalizacji i kształtowanie struktury okołoeutektycznego siluminu EN AC-43000. Stwierdzono, iż dodatek Mn powoduje zanik niekorzystnej kruchej fazy β-Al5FeSi na korzyść fazy α-Al15(FeMn)3Si2, która krystalizuje w postaci zwartych, równomiernie rozłożonych w osnowie roztworu stałego a(Al) wielościennych wydzieleń o wymiarach ok. 7–8 mm. Zmiana niekorzystnej morfologii kruchych eutektyk zawierających żelazo przekłada się na niewielki wzrost właściwości mechanicznych, bez pogorszenia plastyczności stopów Al-Si-Mg-Mn.

EN

The paper presents studies on the effect of manganese addition (0.6 and 1.2% by mass) on the course of the crystallization process and shaping the approximate structure of the silicone EN AC-43000. It was found that the addition of Mn causes the disappearance of the disadvantageous fragile β-Al5FeSi phase in favor of the α-Al15(FeMn)3Si2phase, which crystallizes in the form of compact, uniformly distributed solid matrix a(Al) polyhedral particles with dimensions of approx. 7–8 mm. A change in the unfavorable morphology of brittle iron-containing eutectics translates into a small increase in mechanical properties without deterioration of the Al-Si-Mg-Mn alloys.

13

The Effect of Different Mn/Fe Ratio on Microstructure Alloy Based on Al-Si-Mg

Bolibruchova D., Ivanova A.

Archives of Foundry Engineering

|

2019

|

iss. 3

15--20

EN

This article deals with the effect of manganese that is the most applied element to eliminate the negative effect of iron in the investigated alloy AlSi7Mg0.3. In this time are several methods that are used for elimination harmful effect of iron. The most used method is elimination by applying the additive elements, so-called iron correctors. The influence of manganese on the morphology of excluded iron-based intermetallic phases was analysed at various iron contents (0.4; 0.8 and 1.2 wt. %). The effect of manganese was assessed in additions of 0.1; 0.2; 0.4 and 0.6 wt. % Mn. The morphology of iron intermetallic phases was assessed using electron microscopy (SEM) and EDX analysis. The increase of iron content in investigated alloys caused the formation of more intermetallic phases and this effect has been more significant with higher concentrations of manganese. The measurements carried out also showed that alloys with the same Mn/Fe ratio can manifest different structures and characteristics of excluded iron-based intermetallic phases, which might, at the same time, be related to different resulting mechanical properties.

14

Bioakumulacja żelaza, manganu, boru i litu kobaltu w mleczaju jodłowym (Lactarius salmonicolor L), igliwiu jodły pospolitej (Abies alba M.) oraz glebie pasma Przedbabiogórskiego w Karpatach Zachodnich

Niemiec M., Sikora J., Chowaniak M., Szeląg-Sikora A., Kuboń M.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2018

|

Tom 20, cz. 2

1386--1401

PL

Ekosystemy leśne dzięki piętrowemu ułożeniu roślinności stanowią naturalny filtr zatrzymujący pyły zawieszone w powietrzu. Zanieczyszczenia deponowane w wyniku depozycji mokrej są zatrzymywane w ekosystemie leśnym dzięki dużym zdolnościom sorpcyjnym. Organizmami, które są często wykorzystywana w bioindykacji są grzyby wielkozarodnikowe oraz drzewa ze względu na dużą zdolność do akumulacji pierwiastków śladowych oraz powszechność występowania. Na podstawie zawartości pierwiastków śladowych w biomasie grzybów oraz liściach drzew można ocenić stopień przyswajalności pierwiastków śladowych co jest związane z ich włączaniem do bioobiegu. Grzyby leśne są powszechnie cenionym składnikiem diety, dlatego też wysoka w nich zawartość pierwiastków śladowych stwarza zagrożenie dla ich konsumentów. Celem przeprowadzonych badań była ocena zawartości Fe, Mn, B, Li, Co w glebie, w mleczaju jodłowym oraz igliwiu jodły pospolitej zebranych na terenie pasma Przedbabiogórskiego w 2015 r. z 17 punktów pobrano próbki gleby, grzybów oraz igliwia jodły pospolitej. Wszystkie pobrane próbki wysuszono i zhomogenizowano. Próbki laboratoryjne grzybów oraz igieł poddano mineralizacji na sucho w systemie otwartym. Naważka analityczna wynosiła 3 g. Materiał roztwarzano w mieszaninie HNO3 i H2O2 w stosunku 5:1, v/v. Próbki gleby poddano mineralizacji w wodzie królewskiej. Stężenie pierwiastków w uzyskanych roztworach oznaczono metodą atomowej spektrometrii emisyjnej, w aparacie Optima 7600 DV firmy Perkin Elmer. Na podstawie uzyskanych wyników obliczono współczynniki bioakumulacji poszczególnych pierwiastków. Współczynnik bioakumulacji obliczano dzieląc stężenie pierwiastka w suchej masie grzybów i igieł wykorzystanych w badaniach przez zawartość tych pierwiastków w glebie. Ponadto obliczono współczynnik korelacji, pomiędzy zawartością badanych pierwiastków w glebie, grzybach i igłach. Zawartość badanych pierwiastków w glebach leśnych wskazuje na brak antropogenicznego ich wzbogacenia. Stężenie badanych pierwiastków w mleczaju jodłowym (Lactarius salmonicolor L) kształtowało się w kolejności od największego: Fe>Mn>B>Li> Co, natomiast w igliwiu jodły pospolitej (Abies alba M.) Mn>Fe>B>Li>Co. Nie stwierdzono istotnej statystycznie zależności pomiędzy odczynem oraz zawartością węgla organicznego w glebie i poziomem akumulacji badanych pierwiastków w wybranych organizmach z wyjątkiem wpływu odczynu na zawartość żelaza w igliwiu. Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że w warunkach niskich zawartości Fe, Mn, B, Li i Co glebie, Mleczaj jodłowy (Lactarius salmonicolor L) oraz igliwie jodły pospolitej (Abies alba M.) nie są dobrymi wskaźnikami poziomu tych pierwiastków w biotopie.

EN

Forest ecosystems, thanks to the layering of vegetation, constitute a natural filter that catches airborne particulate matter. Wet-deposited pollutants are caught in the forest ecosystem thanks to substantial sorption capacities. Large spore mushrooms and trees are organisms frequently used in bioindication. This is due to their substantial capacity to accumulate trace elements and because they are common. Based on the content of trace elements in biomass of mushrooms as well as in tree leaves, one can assess the degree of their availability, which is associated with trace element incorporation into the biological cycle. Forest mushrooms are a part of diet that is widely held in high regard; that is why a high content of trace elements in them poses a risk to their consumers. The aim of the conducted study was to determine the content of Fe, Mn, B, Li, Co in the soil, in Lactarius salmonicolor, and in Abies alba needles, all of which were collected in the Przedbabiogórski Range. In 2015, samples of soil, mushrooms and Abies alba needles were collected from 17 sites. All the collected samples were dried and homogenized. The laboratory samples of the mushrooms and needles were subjected to dry mineralization in an open system. The analytical sample was 3 g. The material was digested in a mixture of HNO3 and H2O2 (5:1 v/v ratio). The soil samples were mineralized in aqua regia. Concentration of elements in the obtained solutions was determined by atomic emission spectrometry, on an Optima 7600 DV spectrometer manufactured by PerkinElmer. Based on the obtained results, bioaccumulation factors of individual elements were calculated. The bioaccumulation factors were calculated by dividing the concentration of the elements in dry matter of mushrooms and needles used in the study by the content of these elements in the soil. In addition, the correlation coefficient between the content of the studied elements in the soil, mushrooms and needles was computed. The content of the investigated elements in forest soils indicates the lack of their anthropogenic enrichment. Concentration of the studied elements in Lactarius salmonicolor L. was arranged in the order from the highest: Fe>Mn>B>Li> Co, whereas in case of Abies alba needles – Mn>Fe>B>Li>Co. No statistically significant relationship between reaction as well as the organic carbon content in the soil, and the level of accumulation of the studied elements in selected organisms was observed (except the effect of reaction on iron content in needles). Based on the study that was carried out it was found that at a low content of Fe, Mn, B, Li and Co in soil, neither Lactarius salmonicolor nor Abies alba needles are good indicators of the level of these elements in the biotope.

15

Związki boru, kobaltu, manganu i molibdenu w procesie odzyskiwania fosforanów ze ścieków z hodowli zwierząt

Hutnik N., Stanclik A., Piotrowski K.

Przemysł Chemiczny

|

2018

|

T. 97, nr 2

294--298

PL

Wydzielano struwit w sposób ciągły z wodnych roztworów fosforanów zawierających także charakterystyczne składniki obecne w gnojowicy: bor, kobalt, mangan i molibden. Wykazano, że bor, kobalt i molibden, w przeciwieństwie do manganu, sprzyjały otrzymywaniu dobrze wykształconych kryształów struwitu. Kobalt i molibden nie zmieniały standardowego pokroju kryształów struwitu (La/Lb ok. 6), ale mangan i bor (obecne w układzie procesowym) zwiększały te proporcje geometryczne odpowiednio do 7,7, a nawet do 9,1. Krystalizacja struwitu przebiegała najlepiej w obecności boru. Liniowa szybkość wzrostu wyniosła ponad 2·10-8 m/s, a szybkość zarodkowania była mniejsza niż 2·108 1/(s·m3). Kobalt i mangan wydzieliły się jako wodorotlenki, a ich zawartość w fazie stałej wynosiła odpowiednio 393 mg/kg i 749 mg/kg.

EN

Struvite was continuously pptd. from aq. solns. of phosphates in presence of B, Co, Mn and Mo salts contained in liq. manure. The B, Co and Mo compds. (in contrast to Mn compds.) favored well-formed struvite crystals. Neither Co nor Mo changed the std. geometrical proportions of struvite crystals, while Mn and B increased the proportions. Struvite crystn. run well in the presence of B. The linear growth rate was more than 2·10-8 m/s, and the nucleation rate was less than 2·108 1/(s·m3). Co and Mn were sepd. as hydroxides and their content in solid phase was 393 mg/kg and 749 mg/kg Mn, resp.

16

Wpływ dodatku wodoru do gazu osłonowego na właściwości dymów spawalniczych podczas spawania stali S235JR metodą TIG

Sosnowski W., Sałaciński T.

Przegląd Spawalnictwa

|

2018

|

R. 90, nr 6

46--49

PL

Proces spawania elektrodą nietopliwą nie generuje znacznych ilości związków niebezpiecznych zarówno dla środowiska, jak i dla spawaczy, nawet pomimo braku odciągu dymów i pyłów spawalniczych. Badania złączy przeprowadzone podczas spawania elektrodą nietopliwą (GTAW) w osłonie mieszanki argonu z 5% dodatkiem wodoru wykazały korzystny wpływ zarówno na trwałość i estetykę połączeń, jak i na warunki pracy spawaczy. Wodór w znacznym stopniu redukuje szkodliwe dla zdrowia pracowników związki chemiczne powstające w wysokiej temperaturze procesu, w tym szczególnie niebezpieczny mangan i jego tlenki. W prawidłowo przygotowanych złączach istnieje uzasadnienie do stosowania wodoru jako dodatku do osłony gazowej ciekłego jeziorka przy spawaniu elektrodą nietopliwą zarówno stali austenitycznych, jak i ferrytycznych.

EN

The GTAW welding process does not generate significant amounts of hazardous compounds for both the environment and for welders, even in the absence of fume and welding dust extraction. Testing of joints performed while welding with a non-consumable tungsten electrode (GTAW) in the argon blend with 5% addition of hydrogen showed a beneficial effect on both the durability and aesthetics of joints as well as the working conditions of welders. Hydrogen significantly reduces harmful chemicals that arise at high temperature of the process, including particularly hazardous manganese and its oxides. In well-prepared joints, there is justification for using hydrogen as an additive to the gas shield of the liquid pool when welding with the non-consumable electrode of both austenitic and ferritic steels.

17

Ocena stopnia zagrożenia Fe, Mn, Zn i Cu borówki czernicy (Vaccinium myrtillus L.) na terenie Załęczańskiego Parku Krajobrazowego

Musielińska R., Bąbelewska A., Ciesielski W.

Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Technika, Informatyka, Inżynieria Bezpieczeństwa

|

2018

|

T. 6

591--607

PL

Rośliny lecznicze coraz chętniej wykorzystywane są w zapobieganiu i/lub leczeniu wielu chorób, a zalety fitoterapii i naturalnych metod leczenia na stałe zagościły w nowoczesnym lecznictwie. Jednak wysoka zawartość metali ciężkich w gatunkach leczniczych może eliminować je z zastosowań medycznych, ujemnie wpływać na proces terapeutyczny oraz stać się dodatkowym źródłem narażenia na te pierwiastki. W tej sytuacji, przestrzeganie norm maksymalnej zawartości metali w roślinach staje się koniecznością, szczególnie w przypadku gatunków leczniczych, konsumpcyjnych lub paszowych. Celem badań było określenie zawartości metali: żelaza, manganu, cynku i miedzi w borówce czernicy (Vaccinium myrtillus L.). Próbki roślinne (część nadziemną oraz część podziemną) pobrano na 10 stanowiskach badawczych w Załęczańskim Parku Krajobrazowym. Zawartości badanych pierwiastków oznaczono metodą atomowej spektrometrii absorpcyjnej (ASA) z wykorzystaniem aparatu VARIAN AA 240. Zawartość żelaza w borówce czernicy była podobna na wszystkich stanowiskach badawczych i mieściła się w granicach: 20,316-25,994 µg/g s.m. w części podziemnej; 22,865-25,324 µg/g s.m. w części nadziemnej roślin. Biodostępne ilości manganu w Vaccinium myrtillus były niższe od zawartości żelaza, przy czym ilości odnotowane w części podziemnej były dwukrotnie wyższe niż w części nadziemnej borówki czernicy (Mn w części nadziemnej: 4,311-4,584 µg/g s.m.; Mn w części podziemnej: 8,519-9,054 µg/g s.m.). Podobnie niższe zawartości odnotowano dla cynku - część nadziemna: 1,204-1,386 µg/g s.m.; część podziemna: 1,770-2,023 µg/g s.m. W przypadku miedzi nie odnotowano wartości większej niż 0,05 µg/g s.m. (dla obu części borówki na wszystkich stanowiskach pomiarowych). Prezentowane wyniki zawartości żelaza, manganu, cynku i miedzi w Vaccinium myrtillus opisują przydatność tej rośliny w celach konsumpcyjnych i leczniczych.

EN

Medicinal plants are more and more willingly used in the prevention and/or treatment of many diseases, and the advantages of phytotherapy and natural methods of treatment have become a permanent feature of modern medicine. However, the high content of heavy metals in medicinal species can eliminate them from medical applications, adversely affect the therapeutic process and become an additional source of exposure to these elements. In this situation, observance of the maximum metal content standards in plants becomes necessary, especially in the case of medicinal, consumer or feed species. The aim of the study was to determine the content of iron, manganese, zinc and copper in the blueberry of saithe (Vaccinium myrtillus L.). Plant samples (aboveground part and underground part) were taken at 10 research sites in the Załęcze Landscape Park. The contents of the tested elements were determined by atomic absorption spectrometry (ASA) with the use of VARIAN AA 240 apparatus. The iron content of blueberry was similar at all research sites and was within the following limits: 20.316-25.994 µg/g s.m. in the underground part; 22,865-25,324 µg/g s.m. in the aboveground part of the plants. The bioavailable quantities of manganese in Vaccinium myrtillus were lower than the iron content, while the quantities recorded in the underground part were twice as high as in the aboveground part of blueberry (Mn in the aboveground part: 4,311-4,584 µg/g s.m.). Month in the underground part: 8.519-9.054 µg/g s.m.). Similarly, lower levels were recorded for zinc - above ground part: 1.204-1.386 µg/g s.m. underground: 1,770-2,023 µg/g s.m. In the case of copper, no value greater than 0.05 µg/g s.m. was recorded. (for both parts of blueberry at all measuring points). The presented results of iron, manganese, zinc and copper content in Vaccinium myrtillus describe the usefulness of this plant for consumption and treatment.

18

Próba zmiękczania wody podziemnej w procesie krystalizacji heterogenicznej w złożu fluidalnym z użyciem ługu sodowego

Markowicz P., Olsińska U.

Ochrona Środowiska

|

2018

|

Vol. 40, nr 2

51--54

PL

Twardość wody, powodowana obecnością jonów wapnia i magnezu, nie jest czynnikiem stanowiącym zagrożenie zdrowia konsumentów. Jednakże woda o podwyższonej twardości może nie być akceptowana przez odbiorców z powodu wytrącania się osadów i wówczas zmniejszenie twardości wody staje się koniecznym warunkiem komfortu jej użytkowania. Zmiękczanie wody może być prowadzone na drodze chemicznej lub fizycznej, w takich procesach jak wymiana jonowa, procesy membranowe, strącanie chemiczne czy krystalizacja. Możliwości zmiękczania wody podziemnej metodą krystalizacji heterogenicznej, łącznie z usuwaniem związków żelaza i manganu, określono doświadczalnie w stacji pilotowej, której podstawowym elementem był reaktor ze złożem fluidalnym z piasku kwarcowego, pełniącego rolę zarodków krystalizacji węglanu wapnia. Twardość ogólna wody podziemnej wynosiła 160÷166 gCaCO3/m3, zawartość żelaza – 0,44÷0,66 gFe/m3, a manganu – 0,16÷0,23 gMn/m3. Do zmiękczania wody zastosowano ług sodowy (NaOH), dawkowany w ilości odpowiadającej w przybliżeniu dawce stechiometrycznej wymaganej do usunięcia jonów wapnia. W badaniach pilotowych nad zmiękczaniem wody podziemnej w procesie krystalizacji heterogenicznej z użyciem ługu sodowego wykazano możliwość zmniejszenia twardości ogólnej wody o 40% przy użyciu dawki NaOH o połowę mniejszej od stechiometrycznej. Stwierdzono selektywne usuwanie jonów wapnia, przy stosunkowo niewielkim zmniejszeniu zawartości jonów magnezu, a także jednoczesne usunięcie z wody związków żelaza i manganu. Przeprowadzona analiza porównawcza procesu krystalizacji heterogenicznej i nanofiltracji potwierdziła przydatność obu procesów do zmniejszania twardości wody wprowadzanej do systemu dystrybucji oraz jej negatywnych skutków.

EN

Hardness of water caused by calcium and magnesium salts does not pose any health risk to consumers. However, harder water may not be widely accepted due to the build-up of scale deposits. Hence, hardness reduction becomes a critical factor of water usage comfort. Water hardness may be reduced via chemical or physical processes, such as ion exchange, membrane processes, stripping or crystallization. Potential application of heterogeneous crystallization to groundwater hardness reduction, including iron and manganese removal, was determined empirically at the pilot station with fluidized bed reactor of arenaceous quartz, serving as a nuclei of crystallization for calcium carbonate. Total hardness of groundwater was ranging from 160 to 166 gCaCO3/m3, the iron content – from 0.44 to 0.66 gFe/m3, while the manganese – from 0.16 to 0.23 gMn/m3. Sodium hydroxide (NaOH) was used for the purpose of water softening, at the amount close to the stoichiometric dose required for the calcium ion removal. Pilot studies on groundwater softening using the heterogeneous crystallization with sodium hydroxide revealed a possibility to reduce the total water hardness by 40% at the half stoichiometric point. Selective calcium ion removal was demonstrated with relatively small reduction in magnesium content. Iron and manganese cations were co-removed. A comparative analysis of heterogeneous crystallization and nanofiltration confirmed suitability of the both processes for hardness reduction of water entering the distribution system and elimination of its adverse effects.

19

Wpływ parametrów wytwarzania na własności mechaniczne i mikrostrukturę spiekanych stali Fe-Mn-C oraz Fe-Mn-Cu-C

Kulecki P., Lichańska E., Tenerowicz-Żaba M., Sułowski M.

Hutnik, Wiadomości Hutnicze

|

2018

|

Vol. 85, nr 4

121--124

PL

W artykule przedstawiono porównanie wyników badań własności mechanicznych oraz mikrostruktury spiekanych stali Fe-Mn-C oraz Fe-Mn-Cu-C, wytwarzanych w temperaturach 1120°C i 1250°C. Na podstawie otrzymanych rezultatów stwierdzono spadek własności plastycznych spiekanych stali zawierających Cu w stosunku do spiekanych stali Fe-Mn-C. Dodatek miedzi spowodował obniżenie wydłużenia stali wytworzonych zarówno w temperaturze 1120°C jak i dla stali wytworzonych w temperaturze 1250°C. Wyniki badań własności wytrzymałościowych badanych stali spiekanych były porównywalne. Po spiekaniu w temperaturze 1250°C, zaobserwowano wzrost gęstości oraz własności wytrzymałościowych w stosunku do stali wytworzonych w temperaturze 1120°C.

EN

The aim of the study was to evaluate the effect of processing parameters on the microstructure and mechanical properties of sintered Fe-Mn-C and Fe- Mn-Cu-C steels, processed at 1120°C and 1250°C. Measurements performed on sintered steels based on powder mixture containing copper revealed decrease in plasticity in comparison with Fe-Mn-C PM steels. Cooper addition resulted in decrease in elongation of processed PM steels. Tensile properties were comparable in all alloy variants. Increasing sintering temperature caused significant increase of tensile properties.

20

Effect of Manganese and Iron Content on Morphology of Iron Intermetallic Phases in AlSi7Mg0.3 Alloy

Podprocká R., Bolibruchová D.

Archives of Foundry Engineering

|

2018

|

Vol. 18, iss. 2

95--99

EN

Iron is presented as an impurity in Al-Si alloys and occurs in the form of the β-Al5FeSi phase formations. The presence of iron and other elements in the alloy causes the formation of large intermetallic phases. Due to the high brittleness of this phase, it reduces the mechanical properties and increases the porosity. Manganese is used to inhibit the formation of this detrimental phase. It changes the morphology of the phase to polyhedral crystals, skeletal formations, or Chinese script. The present article deals with the influence of various amounts of manganese (0.1; 0.2; 0.4; 0.6 wt. %) on the formation of iron-based intermetallic phases in the AlSi7Mg0.3 alloy with different levels of iron content (0.4; 0.8, 1.2 wt. %). The increase of iron content in each alloy caused the creation of more intermetallic compounds and this effect has been more significant with higher concentrations of manganese. In alloys where the amount of 1.2 wt. % iron is present, the shape of eutectic silicon grain changes from angular to short needle type.