Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Wooden four-family houses of the interwar period in Hajnówka and Czarna Białostocka

Owerczuk Aleksander

Architectus

|

2025

|

Nr 1 (81)

3--12

EN

Wooden architecture, including residential architecture, is an important element of the landscape of Podlasie. Interesting examples of it can be found in Hajnówka and Czarna Białostocka. Both towns owe their dynamic development in the interwar period to the wood industry. For the rapidly growing number of residents, new houses needed to be built. The subject of the study were two housing estates in Hajnówka and one in Czarna Białostocka. The main goal of the author of the article was to expand knowledge in the field of wooden buildings of the interwar period in the Podlaskie Voivodeship. The basic task was to describe the architectural attributes of four-family houses, as well as the urban planning of housing estates. The study uses research methods applied in the field of architectural history – collecting information available in the literature on the subject and archival sources, as well as field research. The obtained research material was subjected to analysis and inference. The article discusses architectural, functional and structural attributes of quads. All residential buildings, apart from minor differences, have the same attributes. In urban planning, very similar layouts were also used in each of the housing estates. They are the result of the conditions of the epoch. The current condition of the housing estates was also analyzed in terms of preserving their historical character. On the basis of the recent field work, it can be concluded that most of the buildings have been transformed, often to an extent that it is impossible to identify their historical form. The housing estates as a whole have lost their important value, which was the architectural homogeneity of the buildings.

PL

Architektura drewniana, w tym mieszkaniowa, jest ważnym elementem krajobrazu Podlasia. Interesujące jej przykłady znajdują się w Hajnówce i Czarnej Białostockiej. Obie miejscowości swój dynamiczny rozwój w okresie międzywojennym zawdzięczają przemysłowi drzewnemu. Dla szybko zwiększającej się wówczas liczby mieszkańców powstawały nowe domy. Przedmiotem badań były dwa osiedla czworaków w Hajnówce i jedno w Czarnej Białostockiej. Głównym celem autora artykułu było poszerzenie wiedzy w zakresie zabudowy drewnianej okresu dwudziestolecia międzywojennego na terenie województwa podlaskiego. Podstawowym zadaniem stało się więc opisanie rozwiązań architektonicznych domów czterorodzinnych, a także rozwiązań urbanistycznych osiedli. W opracowaniu wykorzystano metody stosowane w badaniach z zakresu historii architektury – gromadzenie informacji dostępnych w literaturze przedmiotu i źródłach archiwalnych oraz badania terenowe. Otrzymany materiał badawczy poddano analizom oraz wnioskowaniu. W artykule zostały omówione rozwiązania architektoniczne, funkcjonalne i konstrukcyjne czworaków. Wszystkie budynki mieszkalne, poza mało istotnymi różnicami, mają takie same rozwiązania. W urbanistyce w każdym z osiedli także zastosowano bardzo podobne układy. Są one wynikiem uwarunkowań epoki. Poddano także analizie aktualny stan osiedli pod kątem zachowania ich historycznego charakteru. Na jej podstawie można stwierdzić, że większość budynków uległa przekształceniom, często w stopniu uniemożliwiającym identyfikację historycznej formy. Osiedla jako całość utraciły swój ważny walor, jakim była jednorodność architektoniczna zabudowy

2

Wybrane zabytkowe obiekty w Szklarskiej Porębie – stratygrafia historyczna i problemy konserwatorskie

Kołodziejczyk Katarzyna, Przygodzki Dominik

PUA Przestrzeń Urbanistyka Architektura

|

2024

|

Vol. 1

107--121

PL

Autorzy skupiają się na dwóch zabytkowych obiektach: Landhaus Polarstern i Gasthof Goldene Aussicht, zbudowanych w XIX wieku i pełniących funkcje pensjonatów. Badania architektoniczne wykazały, że oba budynki posiadają unikalne konstrukcje i bogatą historię, sięgającą czasów dawnych domów pasterskich. Niestety, ich stan techniczny jest obecnie zły i wymagają one rewaloryzacji. Artykuł prezentuje propozycje konserwacji i rewitalizacji obiektów, uwzględniając ich historyczny charakter oraz wartość.

EN

The authors focus on two historic buildings: Landhaus Polarstern and Gasthof Goldene Aussicht, built in the 19th century and serving as guesthouses. Architectural research has shown that both buildings have unique structures and a rich history dating back to the times of former shepherd’s houses. Unfortunately, their technical condition is currently poor and they require revalorization. The article presents proposals for the conservation and revitalization of objects, taking into account their historical character and value.

3

Leśniczówka Kaczew (Szwedówka) - dawny dwór myśliwski Radziwiłłów oraz rys historyczny leśnictwa Dóbr Nieborowskich

Cichy Andrzej, Tucholski Zbigniew

Kwartalnik Historii Nauki i Techniki

|

2024

|

T. 69, nr 1

9--66

EN

This monographic study focuses on the history of the construction and functioning of ‘Szwedówka,’ a wooden hunting lodge in the Radziwiłł estate in the Nieborów Forests. The building, erected through the efforts of Fr. Michał Piotr Radziwiłł , was initially utilized by the Warsaw industrialist and avid hunter Aleksander Szwede but later underwent various changes. Originally serving as a representative hunting lodge near the forester’s lodge of the Nieborów Estate, it later became a post-war forester’s lodge after a fire incident. The last forester of the Radziwiłł family, Stanisław Hruszka, resided there until the mid-1970s when it became the headquarters of Kaczew Forestry. Subsequently, the family of the final forester, Włodzimierz Bogaciński, lived there. The study places the creation and functioning of the facility within the broader context of the history of forestry in the Nieborów Estate. The narrative presents extensive biographies of individuals associated with the Estate. Aleksander Szwede emerges as a crucial figure in the development of Polish food and metal industries. He is also known for his role as a social activist and patriot. A significant aspect of the study comprises the technical and conservation description of the building. Preceded by a formal and stylistic analysis, this section narrows down the period of its construction to approximately 1900-1902. This is essential due to the lack of sources enabling the determination of authorship of the design and the date of construction. The manor’s design incorporates elements reminiscent of both regional and Zakopane solutions, making it an object of considerable historical and aesthetic value. In 2020, the Łódź Conservator, recognizing its significance, included ‘Szwedówka’ in the register of monuments of the Skierniewice district. Despite this, this unique monument of wooden construction, currently managed by the Skierniewice Forest District, is in poor technical condition. The most important conservation postulate of this study is the need to quickly secure the facility and place it under conservation protection by entering it in the register of monuments. This lays the groundwork for the actual conservation efforts aimed at preserving the monument in situ or, as a secondary consideration, its relocation to the Łowicz Ethnographic Park in Maurzyce.

4

Architectural heritage: log houses of the Warmia Region. A report from research workshops

Bonisławska Agata, Balcerzak Radosław, Orzechowski Mirosław

Architectus

|

2024

|

Nr 2 (78)

123--133

EN

The report concerns a research workshop attended by students of the Faculty of Architecture at Warsaw University of Technology. The workshop took place on 10–23 July 2023. During the workshop, among others, an architectural inventory of three Warmian log houses dating from the 2nd half of 19th century was made, ethnographic interviews with the inhabitants of analyzed houses were performed. The performed research aimed at documenting the existing but still disappearing heritage of log houses in Warmia, and at recognition of the structure of buildings and history of inhabiting them since they had been built. Threads of Warmian social identity were investigated – whether it was present or missing. The workshop resulted in a material that will be useful in further research. The graphical documentations of the houses were delivered to the house owners. The original drawings are archived at the Faculty of Architecture of Warsaw University of Technology. The overall outcome of that event is also a valuable experience for the participants and the inhabitants. All those actions aim to enrich the awareness of the log houses heritage in the region, especially among local communities, and to recognize relations of identities of researched houses with the cultural landscape of a land – here in Warmia as an example.

PL

Sprawozdanie dotyczy warsztatów badawczych z udziałem studentów Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej. Warsztaty te odbyły się w dniach 10–23 lipca 2023. W ich trakcie wykonano m.in. inwentaryzację architektoniczno-budowlaną trzech warmińskich chałup zrębowych z 2. połowy XIX w. oraz przeprowadzono wywiady etnograficzne z mieszkańcami analizowanych domów. Działania badawcze służyć miały dokumentacji istniejącego a zanikającego dziedzictwa chałup drewnianych na terenie Warmii oraz rozpoznaniu struktury tych budynków i historii ich zamieszkiwania od czasu ich budowy. Zwrócono także uwagę na wątki tożsamości warmińskiej – jej obecność w relacjach mieszkańców lub jej brak. Efektem przeprowadzonych działań jest materiał badawczy służący dalszej pracy nad tematyką zrębowych chałup warmińskich, dokumentacja architektoniczno-budowlana przekazana mieszkańcom analizowanych domów oraz zdeponowana w oryginale w archiwum Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej, a także cenne doświadczenia zarówno uczestników warsztatów, jak i mieszkańców. Działania te służą poszerzeniu świadomości na temat wartości architektury drewnianej wśród społeczeństwa (także społeczności lokalnej) oraz rozpoznaniu korelacji tożsamościowych badanych obiektów z krajobrazem kulturowym badanego regionu – tu Warmii.

5

The roof as information and a response to the place, climate and way of life of local communities on the example of wooden architecture of Southeast Asia, Bhutan and Poland

Sobczyńska Karolina U.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2023

|

T. 51

423--439

EN

For centuries, the roof has been a reminiscence, the symbol of basic human shelter and territory. Using the example of several ethnic groups living in Southeast Asia, Bhutan and Poland, the basic determinants of roof shape creation in vernacular architecture are discussed and similarities highlighted. In wooden architecture in different regions of the world, the form and construction of the roof are determined primarily by local conditions: climatic conditions, available materials, local tradition, culture, customs. Often it is the shape of the roof that determines the visual identity of a given ethnic group, with its traditions and way of life. The author points out that societies from different regions of the world with no cultural ties created wooden architecture based on the same factors and that the similarities are already present at the level of thinking patterns resulting, for example, from the need to emphasize the importance of religious buildings by means of the stacked, pent hip form of the basic roof.

PL

Od wieków dach jest reminiscencją, symbolem podstawowego schronienia człowieka i jego terytorium. Na przykładzie kilku grup etnicznych, żyjących w Azji Południowo-Wschodniej, Bhutanie i w Polsce, omówiono podstawowe determinanty kształtowania formy dachu w architekturze wernakularnej i podkreślono podobieństwa. W architekturze drewnianej w różnych regionach świata forma i konstrukcja dachu wynikają przede wszystkim z uwarunkowań danego miejsca: warunków klimatycznych, dostępnych materiałów, lokalnej tradycji, kultury i obyczajów. Często to właśnie kształt dachu jest elementem stanowiącym o wizualnej odrębności danej grupy etnicznej, z jej tradycją i sposobem życia. Autorka zwraca uwagę, że społeczeństwa z różnych regionów świata, nie związane ze sobą kulturowo, tworzyły architekturę drewnianą w oparciu o te same czynniki, oraz że podobieństwa występują już na poziomie wzorów myślenia, wynikających na przykład z potrzeby podkreślania ważności budynków sakralnych za pomocą spiętrzonej formy dachu podstawowego.

6

Professor Wiktor Zin’s Hrubieszów roots in his artistic work and activity

Makowska Beata E.

Teka Komisji Urbanistyki i Architektury Oddział PAN w Krakowie

|

2023

|

T. 51

539--557

EN

The aim of this paper is to trace the links between Professor Wiktor Zin’s artistic work and activity and his hometown - Hrubieszów. The Professor’s message on the importance of documenting and protecting this heritage has not lost its relevance, especially today, when historical wooden buildings are being destroyed. The paper concludes that the place of birth was an important motif in Wiktor Zin’s artistic work and activity. In addition to his achievements in terms of publications and designs, the popularization of this key issue to a wider audience, which continues to this day, was of importance for the protection of the cultural heritage of Hrubieszów.

PL

Celem artykułu jest prześledzenie związków twórczości i działalności Profesora Wiktora Zina z miejscem jego pochodzenia - Hrubieszowem. Przesłanie Profesora dotyczące potrzeby dokumentowania i ochrony dziedzictwa kulturowego tego regionu nie traci na aktualności, szczególnie obecnie, kiedy stare obiekty drewnianej zabudowy ulegają zniszczeniu. W artykule przedstawiono wnioski, że miejsce urodzenia było ważnym motywem w twórczości i działalności Wiktora Zina. Obok dorobku publikacyjnego i projektowego istotne znaczenie dla ochrony dziedzictwa kulturowego Hrubieszowa miała także popularyzacja tej problematyki w szerszym gronie odbiorców, która jest kontynuowana do dziś.

7

Bronisław Buliński (1934–2021) sixty years in the service of saving monuments of wooden architecture

Kurek Jan

Przestrzeń i Forma

|

2023

|

nr 54

139--152

EN

Monuments of wooden architecture in Poland are appreciated by art historians, and the most valuable of them have been placed on the UNESCO World Heritage List. These include sites that Bronisław Buliński of Jaroslaw, who operated a specialist conservation company for many years, was involved in rescuing and preserving. His talent, knowledge and commitment enabled the restoration of many wooden churches and orthodox churches in south-eastern Poland.

PL

Zabytki architektury drewnianej w Polsce zostały są doceniane przez historyków sztuki, a najcenniejsze z nich znalazły się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Są wśród nich obiekty, w których ratowaniu i zabezpieczaniu brał udział, prowadzący przez wiele lat specjalistyczną konserwatorską firmę budowlaną, Bronisław Buliński z Jarosławia. Jego talent, wiedza i zaangażowanie pozwoliły na przywrócenie do życia wielu drewnianych kościołów i cerkwi z terenu Polski południowo-wschodniej.

8

Drewniana architektura sakralna powiatu gliwickiego - przegląd, zagrożenia i drogi ochrony

Serdyńska Joanna

Builder

|

2023

|

R.27, nr 11

48--50

PL

Przedmiotem artykułu są drewniane kościoły powiatu gliwickiego. Rozwijające się od czasów średniowiecznych budownictwo drewniane ukształtowało zasadniczy schemat kompozycyjno-przestrzenny tych budowli, który przesądził o ich typologicznej odrębności, walorach estetycznych oraz cechach regionalnych i ponadregionalnych. Praca stanowi studium bazujące na analizie materiałów źródłowych oraz obserwacjach przeprowadzonych na miejscu. Jej celem jest charakterystyka, opis kondycji oraz wskazanie najważniejszych zagrożeń oraz dróg ochrony tych bezcennych obiektów. Zdaniem autorki chronić należy nie tylko same budynki, ale również wiedzę i umiejętności budowlane oraz sam przemysł drzewny.

EN

The subject of the article are the wooden churches of the Gliwice poviat. Timber construction, developed in the Middle Ages, shaped the basic compositional and spatial scheme of these buildings, which determined their typological distinctiveness, aesthetic values and regional and supra-regional features. The work is a study based on an analysis of source materials and on-site observations. Its aim is to characterise the churches and their present condition, as well as to indicate the main factors that threaten their existence and suggest ways of their protection. In the author’s view, it is not just the buildings that should be preserved, but also construction knowledge and skills, as well as the wood industry itself.

9

Usage of digital surveying techniques in monuments of wooden architecture. Example of documentation of churches on Silesia and Lesser Poland border

Kantorowicz Klara

Architectus

|

2023

|

Nr 4 (76)

35--48

EN

Monuments of wooden architecture are part of heritage which is particularly liable to destruction. That is why they need a detailed architectural survey. Architectural measurements of wooden churches in Poland have been conducted since the end of the 19th century. The digital methods of documenting monuments are becoming more and more popular and available, so they are replacing traditional measurements methods also in the monuments of wooden architecture. Examining the documentation made with digital techniques in 2022 in comparison to historical drawings for five wooden churches on Silesia and Lesser Poland border helped to stress the advantages and disadvantages of using modern surveying techniques in wooden architecture. It is obvious that using digital methods allows us to take the measurements faster. Also the geometry of the structure is registered more accurately. 3D documentation represents the geometry of the whole building, that is why it is fuller than the traditional architectural documentation, which only consists of predetermined plans and sections. The advantage of 3D documentation is also in the possibility to use it for visualisation purposes, e.g. special analyses or popularisation of heritage. However, while using digital surveying techniques in wooden architecture one must remember that these types of buildings require analytic documentation showing all elements of their complex construction. That is why creating competent documentation demands thorough study of the structure, especially in places inaccessible for scanners or cameras.

PL

Zabytkowe obiekty architektury drewnianej jako dziedzictwo szczególnie narażone na zniszczenia wymagają szczegółowej dokumentacji architektonicznej. Inwentaryzacje pomiarowo-rysunkowe kościołów drewnianych na terenie Polski wykonywane były od końca XIX w. Cyfrowe metody dokumentacji zabytków, stając się coraz popularniejsze i szerzej dostępne, zastępują pomiary wykonywane metodami tradycyjnymi, również w zabytkowych obiektach drewnianych. Na przykładzie inwentaryzacji pięciu zabytkowych kościołów drewnianych z pogranicza śląsko-małopolskiego, wykonanych w 2022 r. za pomocą skanowania laserowego i fotogrametrii cyfrowej, przeprowadzona została analiza porównawcza z dokumentacją historyczną w celu uwypuklenia korzyści, ale jednocześnie możliwych braków czy błędów wynikających z zastosowania nowoczesnych technik pomiarowych w dokumentacji obiektów drewnianych. Niewątpliwie wykorzystanie metod cyfrowych pozwala na przyspieszenie procesu dokumentacji, a także pozwala na bardzo precyzyjne odwzorowanie geometrii obiektu. Trójwymiarowe dokumentacje stanowią zdecydowanie pełniejsze zobrazowanie obiektu, nie ograniczając się tylko do zadanych rzutów i przekrojów jak w tradycyjnej inwentaryzacji. Ich zaletą są także możliwości wizualizacyjne – wykorzystania pomiarów jako modeli do analiz przestrzennych czy też w celach czysto popularyzatorskich. Wyzwanie wciąż stanowi złożona struktura konstrukcyjno-budowlana obiektów drewnianych, która powinna zostać odzwierciedlona na inwentaryzacji architektonicznej. Dlatego też inwentaryzator zobowiązany jest do wnikliwego rozpoznania struktury obiektu – szczególnie w miejscach, które pozostają niedostępne dla skanerów.

10

Analogue and computational form-finding techniques In shell structures design

Golański Michał

Architecturae et Artibus

|

2023

|

Vol. 15, no. 4

9--18

EN

The article is dedicated to the problem of design of shell structures in terms of architectural form-finding methods from a historical and contemporary perspective. The form-finding theory and techniques formulated by Robert Hooke were put into practice by Antonio Gaudi with his designs of the churches of Colňnia Güelland and Sagrada Familia. Moreover thin concrete shell structures were used in the middle of XX century and their structural forms were derived from experiments with physical models. Innovative form-finding techniques were developed by Frei Otto for the design of membrane structures. The article presents some historic, physical models based methods used for experimental determination of form and verification of the structural systems. Nowadays, computational methods are used in static analysis with dynamic environmental load simulation, which allow predicting the behavior of designed forms and structural systems. Architects can use 3D modelling twinned with visual programming to perform conceptual analyses enabling structural optimization of the architectural form. The Exhibition Pavilion of the University of Zielona Góra concept project was presented as an example of the use of computer numerical form-finding tools in supporting architectural design in the analysis of the effectiveness of structural solutions.

11

Historia przekształceń wieńcowego dworu w Koźniewie Wielkim od XVIII do końca XX wieku w świetle badań architektonicznych

Warchoł Maciej, Zawałeń Eugeniusz

Wiadomości Konserwatorskie

|

2022

|

Nr 69

109--125

PL

Celem opracowania jest rekonstrukcja historii budowlanej i przekształceń drewnianego dworu w Koźniewie Wielkim na północnym Mazowszu, w oparciu o przeprowadzone w roku 2020 badania architektoniczne zabytku. W ich wyniku uzupełniono wiedzę o czasie budowy dworu i jego późniejszych przekształceniach oraz rozpoznano użyte techniki budowlane. W trakcie badań ustalono, że budynek dworu zbudowano około 1780 dla chorążego raciąskiego Antoniego Zielińskiego. Do chwili obecnej zachowana jest większość pierwotnej struktury budowlanej ścian, stropów i konstrukcji dachowej obiektu oraz jego charakterystyczna bryła nakryta wyniosłym dachem łamanym. W końcu XIX wieku dwór przebudowano dla warszawskiego kupca pochodzenia żydowskiego Dawida Buchwajtza. Wykonano wówczas facjaty w partii dachu oraz bogatą dekorację snycerską elewacji o stylistyce neobarokowej. Przeprowadzone badania dworu umożliwiły uzyskanie wielu cennych informacji o jednym z najciekawszych przykładów drewnianej, barokowej architektury dworskiej na Mazowszu.

EN

The objective of this paper is to present a reconstruction of the construction and transformation history of the manor house in Koźniewo Wielkie in northern Mazovia, based an architectural investigation of the building performed in 2020. As a result of this investigation, gaps in the knowledge about the period of the manor house’s construction and its later alterations were filled and the construction techniques used were identified. The investigation found that the manor house building was constructed around 1780 for Raciąż chorąży Antoni Zieliński. The majority of the original structure of the walls, ceilings and roof truss of the building survived, as did its distinctive massing, covered with an impressive combination roof. Towards the end of the nineteenth century, the manor house was remodeled for Warsaw-based trader of Jewish descent, Dawid Buchwajtz. This period saw the construction of dormers in the roof and of rich woodwork décor in the facade in the Baroque Revival style. The investigation of the manor allowed for the procurement of valuable information about one of the most interesting specimens of wooden Baroque manorial architecture in Mazovia.

12

Typology and analysis of sacral wooden architecture in the Lubuskie voivodship

Rutyna Halina

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 51

263--310

EN

The article presents research on the architecture and construction of wooden churches in the Lubuskie voivodeship, which form a large group of historical buildings. Some of them are monuments of high rank, both in terms of age and stylistic value, design solutions and equipment. The remaining ones are characterized by the common historical value of the wooden cultural heritage, which emphasizes the role of the local building tradition and the originality of the log and half-timbered architecture. The article presents seven types of wood and characterizes each of them. All researched monuments are under conservation protection. Most of them are renovated on an ongoing basis, and a few have undergone complete conservation, revalorization and revitalization in recent years.

PL

Artykuł przedstawia badania architektury i budownictwa drewnianych kościołów na terenie województwa lubuskiego, które tworzą dużą grupę historycznych obiektów. Niektóre z nich są zabytkami o wysokiej randze, zarówno pod względem wieku, jak i wartości stylistycznej, rozwiązań konstrukcyjnych oraz wyposażenia. Pozostałe charakteryzuje wspólna historyczna wartość drewnianego dziedzictwa kulturowego, która podkreśla rolę miejscowej tradycji budowlanej oraz oryginalność architektury zrębowej i szachulcowej. Artykuł prezentuje dwie typologie kościołów na terenie województwa lubuskiego: pierwsza określa rodzaj konstrukcji, a druga grupuje względem kompozycji architektonicznej bryły. Część drewnianych kościołów jest na bieżąco remontowana, a nieliczne w ostatnich latach zostały poddane kompletnej konserwacji, rewaloryzacji i rewitalizacji.

13

Modernisation or degradation of the historical development of villages northof Russia in the aspect of pursuing suistainable development

Kurek Jan

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 49

79--94

EN

Russia is a highly diverse country. Two main zones can be distinguished here: the north and the south. A small portion of Russia shows a strong resemblance to the climate and culture of Scandinavia. Unfortunately, the chances of implementing sustainable development in this part of Russia are incomparable. The main reason for this is the outflow of the population from the country around Arkhangelsk to cities. However, the region remains an essential timber supplier. The original model of permanent settlement, has been replaced by mostly seasonal stays, yet many villages in the region have maintained their original nineteenth-century character. Preserving these cultural values requires a rational, long-term strategy and integrated documentation. Certain rescue and developmental patterns can be modelled after Scandinavian experiences. Modernisation efforts should not excessively interfere with the environment and forestry should be rationalised.

PL

Rosja to bardzo zróżnicowany kraj. Można tu wyróżnić dwie główne strefy: północną i południową. Niewielka część Rosji wykazuje silne podobieństwo do klimatu i kultury Skandynawii. Niestety szanse na wdrożenie zrównoważonego rozwoju w tej części Rosji są nieporównywalne. Głównym tego powodem jest odpływ ludności z okolic Archangielska do miast. Jednak region pozostaje kluczowym dostawcą drewna. Pierwotny model osadnictwa stałego, współcześnie został zastąpiony pobytami w większości sezonowymi, jednak wiele wsi w regionie zachowało swój pierwotny XIX wieczny charakter. Zachowanie tych wartości kulturowych wymaga racjonalnej, długofalowej strategii i zintegrowanej dokumentacji. Pewne wzorce ratownicze i rozwojowe można wzorować na doświadczeniach skandynawskich. Wysiłki modernizacyjne nie powinny jednak nadmiernie ingerować w środowisko, a gospodarka leśna powinna być zracjonalizowane.

14

Historical value of cultural heritage of wooden architecture in Zielona Góra

Rutyna Halina

Przestrzeń i Forma

|

2022

|

nr 50

335--362

EN

The article presents research on wooden architecture in Zielona Góra, characterizes the historical value of wooden cultural heritage, emphasises the role of the local building tradition, the categories of familiarity and originality of the architecture. It accentuates the value of the historic detail and ornamentation of the front elevations, made out half-timbered structure, and identifies the building stock of this type of architecture in the capital of the Lubusz Voivodeship. Only a few monuments are listed, which results in the slow disappearance of half-timbered houses from the landscape of Zielona Góra, as only some of them have undergone conservation and partial revitalisation.

PL

Artykuł przedstawia badania architektury drewnianej w Zielonej Górze, charakteryzuje wartość historyczną drewnianego dziedzictwa kulturowego, podkreśla rolę miejscowej tradycji budowlanej, kategorie swojskości i oryginalności architektury. Akcentuje wartość zabytkowego detalu i zdobnictwa elewacji frontowych, wykonanych w konstrukcji szachulcowej i określenie zasobów tego rodzaju architektury w stolicy województwa lubuskiego. Tylko nieliczne zabytki są objęte ochroną konserwatorską, co powoduje powolne znikanie z mapy Zielonej Góry domów szachulcowych, bo tylko niektóre z nich poddane zostały konserwacji i częściowej rewitalizacji.

15

Duże drewniane domy letnie w okolicach Łodzi - potencjał adaptacyjny w świetle projektów studenckich

Pardała Wojciech

Builder

|

2022

|

R.26, nr 10

32--35

PL

Artykuł omawia drewniany podłódzki dom letniskowy: charakteryzuje go, analizuje strukturę budowlaną i charakter architektoniczny zakreślony na podstawie inwentaryzacji architektonicznych, a także kwerend w archiwach. Celem jest podsumowanie potencjału adaptacyjnego tych budynków i kierunku rewitalizacji na podstawie analiz projektów studenckich powstałych z zastosowaniem metody problem-based learning, gdzie studenci określają cel, definiują problem (i gdzie on leży), szukają optymalnego rozwiązania i je przedstawiają bez narzuconego kierunku przez prowadzącego. Z przeglądu projektów wynika, że najlepszym kierunkiem przekształceń dużych domów drewnianych jest funkcja kulturalna i społeczna, mniejsze najlepiej przebudować na mieszkania.

EN

A description of a wooden leisure house built in mid-war era, its characteristics, construction, structure and also its architecture drawn upon several architectural surveys, own archival research. Its scope is to sum up a feasibility studies made by students using a Problem-based learning method, where they define on their own a problem, seek an optimal solution and show it without any imposed by the tutor general direction. Evaluation shows, that the most common transformation of large house is into a public use, and of smaller ones just into flats.

16

Analysis and definition of restoration strategies with H-BIM applications. The case study of Vittorio Giorgini's "Casa Esagono" in Baratti, Italy

Ulivieri Denise, Landi Stefania, Pardini Cristina, Bevilacqua Marco Giorgio, Martino Massimiliano, Del Francia Marco

Architecture Civil Engineering Environment

|

2022

|

Vol. 15, no. 4

73--80

EN

This contribution is focused on the “Casa Esagono” realized in 1957 by Vittorio Giorgini in Baratti (LI), Italy. The research objective is to lay the foundations for a restoration plan of this experimental wooden architecture, which is now in precarious conditions due to its location near the sea, and whose constructive features, has always raised great questions about the technical feasibility of a full restoration. The paper describes the workflow for the implementation of the H-BIM model, aimed to organise all the data deriving from the historical and on-site research, and the restoration programme. The historical analysis about the house and the architect was the basis for the geometric survey and the analysis of building materials. All building components were subjected to visual analysis aimed to identify deterioration forms. The proposed conservation approach aims to maintain as much of the original elements as possible, while increasing their durability. H-BIM revealed to be the ideal tool to manage the entire restoration process, whose ultimate goal is to celebrate Giorgini’s work, to exploit the potential of the house as a cultural attraction.

17

The directions and indicators concerning the process of shaping the environment on the basis of changes in the local zoning plan and land use in the rural administrative district of Białowieża

Łapińska Halina

Architecturae et Artibus

|

2022

|

Vol. 14, no. 4

92--105

EN

The paper attempts to describe the possibilities of shaping the environment and spatial development of the rural administrative areas of Białowieża, using the tools of planning documents. The natural and cultural space of Białowieża rural administrative district is particularly sensitive to any investment activities. It is impossible to overestimate its value, and the need to take care of it is a natural necessity, determining all activities, especially planning and architectural-urban planning ones, responsible for its future shape. The aim of the study is to indicate ways of searching for such possibilities so that the two – natural and cultural – structures harmoniously interpenetrate each other. Subsequent steps and activities are described in detail, starting with a very precise identification of the resources of the space under analysis, followed by the execution of an architectural and urban planning inventory, conducting a nature and landscape study up to the development of a list of parameters and indicators, and ending with the development of a three-dimensional model of the settlement units of the rural district, based on the provisions of the draft local spatial development plan.

18

Inventory materials of wooden country houses in Soce village, Narew municipality

Godlewska Aneta, Ignatowicz Magdalena, Łapińska Halina

Architecturae et Artibus

|

2022

|

Vol. 14, no. 4

21--36

EN

The paper presents material collected during field research and inventory of old village houses from the village of Soce in the municipality of Narew. Its purpose was to collect architectural-ethnographic information about buildings important in terms of cultural values. They were described in the article in order to document the disappearing local heritage and to supplement the research and inventory of documentary resources. Drawings of plans, sections and facades of the buildings and their furnishings were prepared as well.

PL

W pracy zaprezentowano materiał zgromadzony podczas badań terenowych i inwentaryzacji starych domów wiejskich ze wsi Soce w gminie Narew. Celem było zebranie informacji architektoniczno-etnograficznych o budynkach cennych pod względem wartości kulturowych. Opisano je w artykule, aby udokumentować zanikające lokalne dziedzictwo oraz by uzupełnić badania i inwentaryzacyjne zasoby dokumentacyjne. Opracowano rysunki rzutów, przekrojów i elewacji budynków oraz ich wyposażenia.

19

Advances in digital design and fabrication of wooden architecture

Golański Michał

Architecturae et Artibus

|

2022

|

Vol. 14, no. 4

37--54

EN

This paper deals with the possibilities of architectural design of wooden structures in the digital age. The first part of the paper presents the material-based design as a new approach to shaping free-form objects. The problem is that a new geometry requires new materials or a new approach to old, well-known building materials and structures. The lack of suitable materials to build curvilinear free-form surfaces has led to the use of traditional materials in new ways. The second part describes the historical techniques of designing and manufacturing of curvilinear wooden forms. They were compared to digital tectonics as a new methodology in architectural design. Historically, architects and carpenters used the stereotomy method and manufactured non-standard wooden elements (e.g. guitarde dormers and balconies), taking into account the inherent properties of the material. Digital CAD/CAM technologies have radically changed the conceptual approach to architectural and engineering design. Architectural forms created with the use of digital parametric tools are considered in terms of geometry, material properties and means of production. Such well-known buildings as Chesa Futura in St Moritz (Switzerland) and Weltstadthaus in Cologne (Germany) were presented as model examples of digital tectonic design in wooden architecture. In the Discussion, the paper presents the advantages of timber architecture. The new generation of high-performance wood materials offers unique architectural possibilities. The digital era led to the transformation of traditional tectonics into digital tectonics operating in terms of construction logic shaped according to the principles of digital design and fabrication tools. The CAD/CAM system is the basic formula of digital tectonic approach and it unveils inherent properties of wood as a natural material.

PL

Artykuł dotyczy możliwości projektowania architektonicznego konstrukcji drewnianych w epoce cyfrowej. W pierwszej części przedstawiono projektowanie materiałowe jako nowe podejście do kształtowania obiektów o formach swobodnych. Problem polega na tym, że nowa geometria wymaga nowych materiałów lub nowego podejścia do starych, dobrze znanych materiałów i konstrukcji budowlanych. Brak odpowiednich materiałów do budowy krzywoliniowych powierzchni o dowolnym kształcie doprowadził do wykorzystania tradycyjnych materiałów na nowe sposoby. W drugiej części opisano historyczne techniki projektowania i wykonywania krzywoliniowych form drewnianych. Porównano je do cyfrowej tektoniki jako nowej metodologii projektowania architektonicznego. Historycznie architekci i mistrzowie ciesielscy stosowali metodę stereotomii i wykonywali niestandardowe elementy drewniane (np. lukarny i balkony typu guitarde) z uwzględnieniem naturalnych właściwości materiału. Cyfrowe technologie CAD/CAM radykalnie zmieniły podejście koncepcyjne do projektowania architektonicznego i inżynieryjnego. Formy architektoniczne tworzone za pomocą cyfrowych narzędzi parametrycznych rozpatrywane są pod względem geometrii, właściwości materiałowych i środków produkcji. Jako modelowe przykłady cyfrowego projektowania tektonicznego w architekturze drewnianej zaprezentowano znane budynki, takie jak Chesa Futura w St. Moritz w Szwajcarii i Weltstadthaus w Kolonii w Niemczech. W zakończeniu pracy przedstawiono zalety architektury drewnianej. Nowa generacja wysokowydajnych materiałów drewnopochodnych oferuje wyjątkowe możliwości architektoniczne. Era cyfrowa doprowadziła do przekształcenia tradycyjnej tektoniki w tektonikę cyfrową operującą w kategoriach logiki konstrukcyjnej kształtowanej według zasad cyfrowych narzędzi projektowych i wytwórczych. System CAD/CAM jest podstawową formułą cyfrowego podejścia tektonicznego i uwypukla nieodłączne właściwości drewna jako materiału naturalnego.

20

Tradycja i współczesność w architekturze Zakopanego. Wybrane aspekty

Węcławowicz-Gyurkovich Ewa, Godula-Węcławowicz Róża

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

Nr 67

61--70

PL

Drewniana architektura Zakopanego, intensywnie rozwijającego się z końcem XIX i w pierwszej dekadzie XX wieku, stanowi odmienny od innych regionów fenomen. Jest wypadkową tradycji kultury górali podhalańskich i motywów zaczerpniętych ze stylistyki historycznej, twórczo przetworzonych przez Stanisława Witkiewicza w oryginalny styl w architekturze i zdobnictwie. Styl zakopiański został zaadaptowany przez kolejne pokolenia Podhalan, którzy nadal uznają go za własny; co więcej, do dziś stanowi wzorzec dla architektów i projektantów. W nowych realizacjach w Zakopanem można zaobserwować rozmaite formy budynków – twórcze interpretacje stylu, realizacje kontrowersyjne albo powierzchownie nawiązujące do tradycji. Długie trwanie idei Witkiewicza wpisuje się w kulturową kategorię „tradycji wynalezionej”, rozumianej procesualnie, podlegającej przekształceniom i reinterpretacji.

EN

The wooden architecture of Zakopane, which developed intensively at the close of the nineteenth century and in the first decade of the twentieth century, is a phenomenon that differs from those in other regions. It is a synthesis of traditional culture of the gorals of Podhale and motifs derived from historic stylistics, transformed by Stanisław Witkiewicz into an original style in architecture and decoration. The Zakopane Style was adapted by successive generations of the inhabitants of Podhale who still consider it as their own. Moreover, it is still a pattern and model for architects and designers. In new buildings in Zakopane one may observe various forms of buildings-creative interpretations of the style, controversial ones, or ones with superficial ties to tradition. The continued persistence of Witkiewicz’s ideas is inscribed into the cultural category of “invented tradition,” understood as processual and subject to transformations and reinterpretation.