Zabudowa z początku XX wieku w Warszawie przy ul. Lwowskiej 13 złożona z kamienicy i pałacyku w podwórzu wyróżnia się w zniszczonym w czasie wojny mieście wysokim stopniem zachowania zabytkowej substancji. Pałacyk zawiera unikatowy wystrój wnętrz. Jest wybitnym przykładem tego typu architektury w Warszawie. Przedstawione po raz pierwszy do publikacji sygnowane rysunki pierwotnych planów pałacyku i kamienicy poświadczają przypisanie autorstwa projektu architektowi Kazimierzowi Prokulskiemu. Atrybucji takiej dokonała Małgorzata Plater-Zyberk w 1991 r. Rysunki umożliwiają skorygowanie utrwalającego się przypisywania autorstwa projektu pałacyku i kamienicy Józefowi Napoleonowi Czerwińskiemu i Wacławowi Heppenowi. Przedstawione plany pozwalają wykazać bardzo wysoki stopień zachowania pierwotnego rozplanowania w dzisiejszym stanie zabudowy. Publikacja pierwotnych planów może mieć praktyczne znaczenie dla zachowania wartości zabytkowych pałacyku i kamienicy w trakcie prowadzonego obecnie remontu.
EN
Early 20 century housing, consisting of tenement house and mansion in the courtyard, located in Warsaw on Lwowska 13 street, stands out in the city destroyed during WWII, due to its high degree of retained historic substance. Mansion’s decor is unique. The housing is an outstanding example of this type of architecture in Warsaw. Signed drawings of original mansion and tenement’s plans, published for the first time, authenticate attribution of this project to Kazimierz Prokulski, an architect. This attribution was done by Małgorzata Plater-Zyberk in 1991. These drawings allow rectifying the assignment of the authorship of the mansion and tenement’s project to Józef Napoleon Czerwiński and Wacław Heppen. The presented plans demonstrate a high degree of preservation of the original layout in today’s housing. The original plan’s publication may play an important role in keeping historical value of the mansion and tenement during its current renovation.
Elżbieta Dąmbska-Śmiałowska graduated from and worked at the Cracow University of Technology. Apart from teaching General Building Construction and Material Science courses, she conducted research on historical wooden and masonry buildings. She was a humanist shaped by Eastern Borderlands culture, familial tradition and the experience of the Second World War. Underground education, including university education, became the foundation of her studies in the Kraków School of architecture, her academic work and post of vice dean. Her research was conducted in a team of dedicated co-workers and doctoral candidates.
PL
Elżbieta Dąmbska-Śmiałowska studiuje i następnie pracuje w Politechnice Krakowskiej. Oprócz realizowania celów dydaktycznych w przedmiotach Budownictwo Ogólne i Materiałoznawstwo, prowadziła badania nad historycznym budownictwem drewnianym i murowanym. Ukształtowana kulturą kresową, rodzinną tradycją i doświadczeniami II wojny światowej humanistka. Nauka na tajnych kompletach i w tajnym nauczaniu na poziomie akademickim były fundamentem jej studiów w „Krakowskiej Szkole Architektury”, pracy akademickiej i funkcji prodziekana. Podejmowane tematy badawcze realizowane były z zespołem oddanych współpracowników i doktorantów.
Architektura jako sztuka przestrzeni musi otworzyć się na działania kreatywne i współczesną wiedzę humanistyczną, by nie zostać zredukowana do dziedziny inżynieryjno-technicznej, by być dla człowieka i odpowiadać współczesnym wyzwaniom kultury. Postępująca od dekady znaczna redukcja godzin zajęć plastycznych w programach studiów architektonicznych skutkuje zanikiem kreatywności wśród studentów oraz skłania do naśladownictwa zastanych rozwiązań estetycznych i formalnych w projektowaniu. Jednym z pól działań interdyscyplinarnych w architekturze będzie pogłębienie świadomości na temat istoty korelacji malarstwa i architektury, gdzie wspólną wartością i polem działania jest ściana. Kolor, a w szczególności malarstwo ścienne, ma ogromny potencjał w kreowaniu wrażeń przestrzennych, w ich przemianie i dopełnieniu. Promowanie wiedzy o zależnościach barwy i przestrzeni, jak i praktyka związana z projektowaniem oraz realizacją malarstwa w architekturze to ważne czynniki rozwoju kreatywności w nauczaniu architektów.
EN
Architecture as an art of space must open up to creative activities and contemporary humanistic knowledge, so as not to be reduced to the engineering and technical field, to be for people and respond to contemporary cultural challenges. The significant reduction in the number of hours of art classes in architectural study programs, which has been progressing for a decade, results in the loss of creativity among students and prompts them to imitate the existing aesthetic and formal solutions in design. One of the fields of interdisciplinary activities in architecture will be deepening the awareness of the essence of the correlation of painting and architecture, where the wall is the common value and field of activity. Color, and wall painting in particular, has enormous potential in creating spatial impressions, in transforming and complementing them. Promoting knowledge about the dependencies of color and space, as well as the practice related to the design and implementation of painting in architecture are important factors in the development of creativity in teaching architects.
Próba zdefiniowania i analizy architektury powstałej po 1945 roku to temat wciąż aktualny. Popularyzacja wiedzy o architekturze powojennego modernizmu to cześć procesu budowania świadomości społecznej, naszej zbiorowej tożsamości. Wiele istniejących jeszcze przykładów architektury powojennego modernizmu, zwłaszcza tych w mniejszych ośrodkach, nadal nie doczekało się należytej ochrony i udokumentowania. Ich wartość nie jest społecznie doceniana, a istnienie nadal jest zagrożone. Celem artykułu jest przedstawienie jednej z ważniejszych realizacji Włodzimierza Ściegiennego - Pawilonów wystaw „Cepelia”, a także niezrealizowanego planu zagospodarowania dla całego obszaru terenów wystawowych w Częstochowie.
EN
Defining and analysing post-1945 architecture remains a relevant subject. Popularising knowledge about post-war Modernist architecture is a part of building public awareness and our collective identity. Many stillexisting specimens of post-war Modernist architecture, particularly those located in smaller cities or towns, have neither been placed under proper conservation nor documentation. Their value is not widely appreciated and their continued existence is threatened. The objective of this paper is to present a major project by Włodzimierz Ściegienny - the Cepelia exhibition pavilions, as well as an unimplemented development plan for the entire exhibition grounds in Częstochowa.
W temacie poszukiwania źródeł inspiracji w architekturze metafora pełni kluczową, bo podwójną rolę. Z jednej strony bowiem sama (będąc osadzona - z racji swej natury, ale i tradycyjnego jej postrzegania - w świecie poezji, literatury, jak i mowy potocznej) może być niebanalnym źródłem inspiracji niebezpośredniej (abstrakcyjnej). Z drugiej stanowi podstawowe narzędzie do implikacji innych źródeł inspiracji niebezpośrednich (czyli tych spoza źródeł bezpośrednich, ściśle związanych z architekturą) do środowiska architektonicznego. Artykuł stanowi próbę przedstawienia skompensowanych informacji dotyczących jej definicji, formy, funkcji, interakcyjnej koncepcji metafory i jej znaczenia dla nauki oraz myślenia kreatywnego. Porusza problematykę funkcji metafory w architekturze, począwszy od procesu dydaktycznego po życie zawodowe architekta.
EN
In the subject of the search for sources of inspiration in architecture, metaphor plays a crucial, because double role. On the one hand, metaphor itself (being embedded - due to its nature, but also due to its traditional perception - in the world of poetry, literature and everyday speech) can be a remarkable source of indirect (abstract) inspiration. On the other hand it constitutes a basic tool for implicating other, indirect sources of inspiration (i.e. those outside the direct sources, closely related to architecture) in the architectural environment. The article is an attempt to present compensated information concerning its definition, form, function, interactive concept of metaphor and its meaning for science and creative thinking. It addresses the issue of the function of metaphor in architecture from the didactic process to the professional life of an architect.
The goal of the study was to present the process and the effects of digital reconstruction of unrealised architectural projects for Wrocław. The subject of the research were the projects by renowned architects such as Jadwiga Grabowska-Hawrylak, Stefan Müller, Zenon Prętczyński, Andrzej Frydecki. The visualisations are the first attempt of digital reconstructions based on preserved incomplete archival plans. The attempt was presented as a process aimed at presenting original design ideas in new light, allowing realistic presentation of the buildings in the surroundings, they were designed for. The authors of the article tried to reconstruct the proportions of buildings, their locations, relations with context and textures they were meant to be finished with. The article presents the most intriguing aspects of the work and the difficulties of the research. The authors based their work not only on the archival projects but also on the architectural tendencies they are clearly rooted in. The presentation of the projects in the form of visualisations allows better understanding of the original architectural goals of their designers and the opens new perspective at the post-war modern architecture.
PL
Celem artykułu było przedstawienie procesu i efektu odtwarzania cyfrowego niezrealizowanych koncepcji architektonicznych dla Wrocławia. Przedmiotem pracy były projekty takich architektów jak Jadwiga Grabowska-Hawrylak, Stefan Müller, Zenon Prętczyński, Andrzej Frydecki. Przygotowane wizualizacje są pierwszą próbą odtworzenia projektów na podstawie niepełnych materiałów archiwalnych. Próba ta została ukazana jako proces, którego celem jest przybliżenie oryginalnych idei projektowych w nowym ujęciu, pozwalającym na rzeczywiste przedstawienie ich kontekście, w którym miały powstać. Podczas pracy autorzy artykułu starali się zarówno odtworzyć proporcje budynków, ich lokalizację, relacje z otoczeniem, jak i materiały, jakimi miały być wykończone. W artykule omówiono też najbardziej intrygujące zagadnienia i trudności związane z badaniem. Opierano się nie tylko na koncepcjach, ale także na ówczesnych tendencjach projektowych, w których dane koncepcje są wyraźnie zakorzenione. Ukazanie projektów za pomocą wizualizacji pozwala na lepsze zrozumienie założeń architektonicznych przyjętych przez ich autorów, a także spojrzenie na krajobraz miasta z perspektywy powojennych projektantów.
It's a striking fact that in a world of highly specialized professions (stimulated by the development of science and technology) as well as precise legal regulations defining rules of standalone practice in building industry, we've lost a single person capable of providing full knowledge necessary for completing building venture, as it was common 100 years ago. It's not a good time for a master builder, we know from middle ages. Every planning venture, whether its purpose is to create a chair or a city, requires appropriate preparations. What distinguishes these two extreme examples, in particular, is the scope of knowledge necessary for their execution. While a chair is a relatively simple task to complete, it can be planned and executed by a single person, a contemporary building or a city requires the cooperation of various specialists. Interdisciplinary cooperation, although sometimes perceived as a problem and an unpleasant necessity, can be an opportunity for a unique work outcome. The article is an attempt of analysis of this complex problem, which by reviewing selected reference material - including both scientific studies and testimonials of outstanding practitioners - introduces its concise characteristics, problems, and advantages, but, most importantly, tries to define the conditions required for successful collaboration.
PL
Artykuł jest próbą analizy zagadnienia współpracy międzybranżowej. Zakres analizy dotyczy dyscyplin architektury i konstrukcji. Materiał źródłowy wykorzystany do analizy obejmuje zarówno wybrane publikacje przedstawiające rezultaty badań przeprowadzonych w ośrodkach akademickich, jak i świadectwa wybitnych przedstawicieli praktyki projektowej, ze szczególnym uwzględnieniem dokonań Ove Arupa. Zaproponowany dobór źródeł pozwala na porównanie doświadczeń o charakterze eksperymentalnym w sztucznie wykreowanym środowisku (doświadczenia akademickie), z praktyką realizowaną w rzeczywistych warunkach. W artykule wyróżniono i scharakteryzowano wybrane problemy w komunikacji między analizowanymi dyscyplinami. W konkluzji wyszczególniono dwie główne kategorie dyscyplin kształtujących zespół międzybranżowy: „generalistyczną” (architekt, urbanista) i specjalistyczną (inżynier), oraz charakterystyczny dla nich zestaw kompetencji. Zaproponowany podział ma na celu opisanie podstawowych funkcji członków zespołu międzybranżowego jako gwaranta prawidłowo realizowanej komunikacji.
W związku z wyrokiem Trybunału Konstytucyjnego z 7 lutego 2018 r., sygn. akt K 39/15 istnieje konieczność dokonania szybkiej zmiany przepisów stanowiących podstawę nadawania uprawnień budowlanych. Niestety, ustawodawca próbuje przy tej okazji dokonać również bardzo istotnych zmian w zakresie funkcjonowania samorządów zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa.
EN
In connection with the sentence of the Constitutional Tribunal of the February 7, 2018, file number K 39/15 there is a necessity of quick change the provisions constituting the basis for giving building qualifications. Unfortunately, the legislator is also trying to make very important changes in the scope of functioning of professional self-governments of architects and civil engineers.
Przesunął się zakres zadań i obowiązków architektów: z projektantów obarczonych odpowiedzialnością za kształt i sprawność architektury, na reżyserów (animatorów) przestrzeni miejskiej odpowiedzialnych za prawidłowy i niezakłócony przebieg spektaklu dziejącego się w przestrzeni urbanistycznej, jako nieustannego, symultanicznego i bezantraktowego ciągu wzajemnie się generujących scen życia Miasta. Architektura, a raczej tkanka miejska stała się scenografią dla synergicznych działań holistycznych/wielokierunkowych podtrzymujących życie mieszkańców i usprawniających użytkowanie. Programiści, reżyserzy, animatorzy kultury, gospodarze miast, oddolne inicjatywy mieszkańców, możni inwestorzy – wszyscy ci organizatorzy przestrzeni miejskiej mają wyrównane racje w ARANŻOWANIU PRZESTRZENI URBANISTYCZNEJ. Czy miasto jeszcze potrzebuje architektów?
EN
The range and scope of an architect’s tasks has shifted: from that of a designer burdened with responsibility for the shape and effectiveness of architecture, to that of a director (animator) of urban space, responsible for the smooth and undisturbed direction of the spectacle taking place within the urban space, of the incessant, simultaneous and unbroken continuum of the mutually interactive scenes from the life of the City. Architecture, or rather urban space, has become a scenography for the synergistic holistic/multidirectional activities sustaining the life of the residents and making the uses and functions of architecture more effective. Programmers, directors, animators of culture, city mayors, grassroots initiatives of the residents, wealthy investors – all of these organizers of urban space should have equal rights and prerogatives in the process of ARRANGING URBAN SPACE. Does a present-day city still need architects?
The article is dedicated to similarities, differences, borrowings and authenticity of the “international style” in the researches of modern architects-scientists.
17
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The profession of the architect in Poland is one of the public trust and is described as requiring the specific qualifications, predispositions and capacities such as understanding the needs of the others, positive attitude towards people, easy way of approaching the others and understanding the relations occurring between the people and the buildings. The problem in quality of performing this profession in our country relies upon the superficial approach to the user while declaring him/her as the main subject of architects’ actions. This conclusion comes out of the research of the environmental psychologists examining this problem, in which the need to set the guidelines and principles leading to the systematized inclusion of the problems of the users into the process of architectural design, effective from the point of view of both design team and realization of the design task, was constructively emphasised. In order to improve the situation it would be advisable also to include this problem into the architectural education, especially in the area of communication and empathy as architects, according to the ethical priciples are responsible to the society they serve.
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The profession of the architect in Poland is one of the public trust and is described as requiring the specific qualifications, predispositions and capacities such as understanding the needs of the others, positive attitude towards people, easy way of approaching the others and understanding the relations occurring between the people and the buildings. The problem in quality of performing this profession in our country relies upon the superficial approach to the user while declaring him/her as the main subject of architects’ actions. This conclusion comes out of the research of the environmental psychologists examining this problem, in which the need to set the guidelines and principles leading to the systematized inclusion of the problems of the users into the process of architectural design, effective from the point of view of both design team and realization of the design task, was constructively emphasised. In order to improve the situation it would be advisable also to include this problem into the architectural education, especially in the area of communication and empathy as architects, according to the ethical priciples are responsible to the society they serve.
Postępowanie z zabytkami pozostaje w ścisłym związku z przemianami cywilizacyjnymi i pozakonserwatorskimi uwarunkowaniami społeczno-gospodarczymi. Przemiany w ostatnim półwieczu wymagają korekt w systemie ochrony zabytków w Polsce uwzględniających ochronę ich wartości kulturowych z dostosowaniem do współczesnych wymogów użytkowych. Te dwa cele trudne są do pogodzenia. Ilustrują to koncepcje architektoniczne – np. zabudowy cytadeli Twierdzy Modlin czy Twierdzy Kłodzko. Podstawą optymalizacji projektów zagospodarowania historycznych obiektów i zespołów zabytkowych jest metoda ich ewaluacji pozwalająca różnicować atrybuty wartości w odniesieniu do ich materialnych nośników, a w efekcie rygory ochrony i dopuszczalne przekształcenia modernizacyjne obiektów i ich elementów strukturalnych. Treścią artykułu są próby opracowania modelu wartościowania zabytków architektury zintegrowanego z warsztatem projektowym.
EN
Dealing with architectural monuments is closely related to the evolution of civilization and socio-economic determinants exceeding far beyond the criteria of conservation. Transformations of the last half-century requires adjustments in the system of protection of monuments in Poland, taking into account the protection of their cultural values in the process of adaptation to modern usage. These two goals are difficult to reconcile. This is illustrated for example by architectural concepts – such as the new development of the Citadel of the Modlin Fortress or the Kłodzko Fortress. The basis for the optimization of projects for the development of historical objects and complexes is the method of their evaluation. Such a method allows to differentiate the attributes of value in relation to their material carriers, and as a result, the protection regimes and permissible modernization transformations of objects and their structural elements. The content of the article summarizes the attempts to develop a model for valuing architectural monuments integrated with the design practice.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.