Specyficzną cechą śródlądowych dróg wodnych jest ich wielofunkcyjność. Jedną z tych funkcji jest możliwość wykorzystania dróg wodnych do produkcji odnawialnej energii elektrycznej. Możliwość ta nie może być bagatelizowana zwłaszcza w sytuacji, gdy postępuje wzrost emisji zanieczyszczeń powietrza przez sektor energetyczny. Problem ten szczególnie występuje w Polsce ze względu na strukturę zasobów wykorzystywanych do produkcji energii. W 2015 r. w Polsce produkcja energii pierwotnej w 80,0% opiera się na wykorzystaniu paliw stałych, głównie węgla kamiennego, podczas gdy w krajach UE średnio w 18,97% [9]. Możliwość uzyskania ekologicznie czystej energii elektrycznej przemawia za kompleksowym zagospodarowaniem dolnej Wisły, która spośród śródlądowych dróg wodnych w Polsce charakteryzuje się najwyższym potencjałem hydroenergetycznym. Wykorzystanie tego potencjału pozwoliłoby na złagodzenie skutków emisji zanieczyszczeń powietrza w Polsce, ale także na wzrost działu energii odnawialnej w ogólnym zużyciu energii końcowej, który do 2020 r. w Polsce powinien osiągnąć poziom 15%.
EN
Inland waterways are characterised by their multifunctionality. One of the purposes they may be used for is the renewable electricity production. This possibility cannot be underestimated, especially when the air pollution by the power generation sector is growing. This problem is particularly visible in Poland due to the structure of resources used for energy production. In 2015, the production of primary energy in Poland was in 80% based on the use of solid fuels, mainly the bituminous coal, while in Europe it amounted to an average of 18.97% [9]. The possibility to generate ecologically clean energy supports the idea of complex development of Lower Vistula which has the highest potential for hydroelectric power generation among all the inland waterways in Poland. The use of this potential would allow for mitigation of the effects of air pollution in Poland, as well as increase of the share of renewable energy in the total use of final energy, which in Poland should achieve the level of 15% by 2020.
W artykule przedstawiono analizę możliwości rozwoju energetyki wodnej w południowo-wschodniej Polsce w świetle obowiązujących planów w gospodarce wodnej. W szczególności analizowana jest sytuacja po wejściu w życie Planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza Wisły. Skupiono się na terenie administrowanym przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej (RZGW) w Krakowie, ponieważ jest on jednym z ważniejszych dla krajowej energetyki wodnej. Jednocześnie oceniono wpływ innych szczegółowych planów, wytycznych oraz zleconych opracowań na sporządzane Warunki korzystania z wód regionu wodnego Górnej Wisły. Na podstawie przeprowadzonej analizy stwierdzono, że przegrodzenie istotnej części koryt rzek i potoków nowymi urządzeniami piętrzącymi wodę nie zostanie dopuszczone na szeroką skalę, lecz w drodze wyjątku, w ramach derogacji, dla celów stanowiących nadrzędny interes społeczny lub korzyść dla środowiska wodnego i dla społeczeństwa.
EN
The paper presents an analysis of further development of the hydro energy sector in the south-eastern part of Poland in the context of current water management plans. In particular, the circumstances that appeared following the entry into effect of theWater Management Plan of the basin of the Vistula. The attention was brought to the area administered and managed by the RegionalWater Management Board (Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej – RZGW) in Krakow, because it is of crucial importance for the domestic hydro power generation. The share of installed capacity of hydro power plants located in the area administrated by the RegionalWater Management Board in Krakow is approximately 40% of the total national installed capacity of hydro power plants. In addition, the average annual electricity generation by those plants is about 1200 GWh, which represents approximately 32% of the total national hydro-based electricity production. Consequently, those power plants significantly contribute to the increase in the share of renewable electricity production in the Polish energy balance. Furthermore, the influence of other specific plans, guidelines, and other outsourced studies on the conditions of water use in the Upper Vistula region is evaluated. The paper concludes that an increase in new hydro energy investments will be rather limited and public interest and the benefits of the water environment or the society will be the main objectives. It is difficult to find out, however, whether exceptions will be taken into account when micro hydro power plants are concerned, which does not necessarily fulfil all aforementioned objectives.Moreover, construction of micro hydro power plants could be complicated when the use of too low installed capacity is considered, mostly due to prohibited waste of energy of water resources.
W artykule przedstawiono analizę uwarunkowań oerodowiskowo-prawnych wpływaj ących na rozwój energetyki wodnej. Zakresem badań objęto obszar administrowany przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej (RZGW) w Krakowie, ponieważ jest on jednym z ważniejszych dla krajowej energetyki wodnej. Punktem wyjoecia do dalszych badań była analiza dotychczasowego rozwoju energetyki odnawialnej w Polsce oraz regulacji w zakresie minimalnego udziału energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych. Następnie przeanalizowano zagrożenia oerodowiskowe związane z rozwojem energetyki wodnej w regionie wodnym GórnejWisły oraz przedstawiono główne zasady dotyczące opiniowania przedsięwzięć w zakresie małej energetyki wodnej przez Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie.
EN
The paper presents a discussion of environmental and legal aspects affecting the development of hydro power generation. The study presented in this article covers the area managed by the Regional Water Management Authority (RZGW) located in Krakow, since it has a key importance for the national hydro power generation. The starting point for further research was a brief analysis of the development of renewable energy in Poland and discussion of the regulation of a minimum share of electricity based on renewable sources. Then the environmental aspects associated with further development of hydro power generation in the Upper Vistula region were discussed, followed by the most important rules taken into account in the process of evaluation of hydro energy projects. The paper ends with conclusions.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Energia wodna zajmuje na całym świecie trzecią pozycję w wytwarzaniu energii elektrycznej (ok. 18 %) po węglu (40 %) i oleju/gazie (24 %). Jest ona dzięki temu najważniejszym odnawialnym źródłem energii i stanowi znaczący wkład przyczyniający się do zredukowania emisji CO2 a przez to do ograniczenia ryzyka zmiany klimatu na skalę globalną. Poprzez oddziaływanie słońca woda zostaje podniesiona do wyższego i możliwego do wykorzystania poziomu energetycznego, jak to zostało przedstawione w obiegu wody. Samo przekształcenie energii nie jest związane z żadnym obciążeniem środowiska lub jest one bardzo nieznaczne. Znaczna ingerencja w naturalną gospodarkę wodną, która istnieje bez wątpienia w związku z zainstalowaniem oraz eksploatacją elektrowni wodnej, może zostać ograniczona przy założeniu starannego planowania oraz uwzględnienia uwarunkowań o charakterze ekologicznym. Szybkie tempo wytwarzania energii oraz możliwość jej magazynowania przy zachowaniu ekonomicznych charakterystyk to dodatkowe cechy energii wodnej. Ogólnie patrząc przyczynia się ona do tego, że powstaje możliwość pozyskiwania energii elektrycznej w dużych sieciach w sposób bardziej ekonomiczny i bardziej bezpieczny. Zrozumiałe jest wobec powyższego, że podejmowane są starania zwiększenia możliwości wykorzystania energii wodnej poprzez budowę nowych systemów lub rekonstrukcję i modernizację starych; na całym świecie istnieją ku temu jeszcze znaczne możliwości.
6
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Przedstawiono podstawowe informacje dotyczące produkcji i zużycia zasobów energii pierwotnej i odnawialnej na świecie i w Polsce. Szczególną uwagę zwrócono na energetykę wodną, jako jedną z odnawialnych źródeł energii, która wytwarza ponad 17% ogółu energii elektrycznej świata. Podkreślono rolę energetyki wodnej w sektorze wytwarzania energii elektrycznej w wybranych krajach świata. Scharakteryzowano stan i perspektywy krajowej energetyki wodnej, zwracając uwagę na bariery dalszego jej rozwoju. Omówiono również wpływ energetyki wodnej na środowisko przyrodnicze,
EN
The article presents the basic information concerning primary and renewable energy generation and consumption in the world and in Poland. It also shows the role of hydropower industry as the renewable energy source generating above 17% of total global electricity. The paper also deals with the role of hydropower industry in power generating sector in selected countries of the world. Furthermore, it characterises the present situation and the perspectives of hydropower industry in Poland, taking into account the development barriers. Moreover, the paper shows the influence of hydropower industry on the environment.
Przedstawiono potencjał hydroenergetyczny Wisły wraz z jej dopływami na tle całkowitego potencjału rzek. Pokazano, jaka jest rola hydroenergii w strukturze energii pierwotnej Polski. Zilustrowano lokalizację elektrowni wodnych (o mocy powyżej 1 MW) w zlewni górnej Wisły, przedstawiono charakterystykę dwóch małych elektrowni wodnych - EW Dobczyce i EW Klimkówka. Przybliżono problematykę budowy i zadań (w tym energetycznego wykorzystania) powstającego na rzece Skawie zbiornika Świnna Poręba.
EN
The paper presents hydroenergetic potential of the Vistula river together with its affluants on the background total potential of other rivers. It also shows, what is the role of the hydroenergy in total primary energy structure in Poland. Furthermore, it illustrates the localisation of hydroelectric power plant (of the power above 1 MW) in upper Vistula river basin, as well as the characteristics of two smaller hydroelectric power plants - Dobczyce and Klimkowka. The paper also deals with the topic of the constraction and the functions (including the energetic use) of the Świnna Poręba basin that is being built in Skawa river.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Referat omawia zasoby energetyki wodnej w Polsce, stopień jej wykorzystania oraz jej znaczenie dla gospodarki i środowiska naturalnego. Na przykładzie elektrowni wodnej we Włocławku pokazane zostały efekty ekologiczne wykorzystywania tej energetyki.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.