W artykule przedstawiono podstawowe elementy systemu zarządzania eksploatacją pomp głębinowych w odwadnianiu złóż surowców eksploatowanych metodą odkrywkową, na przykładzie KWB „Bełchatów”. Zaprezentowano nowoczesny system automatycznej eksploatacji odwodnienia wgłębnego oraz system obsługi technicznej urządzeń zabudowanych w setkach układów pompowych. Artykuł obejmuje prezentację rozwiązań sprzętowych oraz informatycznych systemów nadrzędnych zarządzających pracą obiektów i ich obsługą.
Obudowa, obok zabezpieczenia wyrobiska przed ciśnieniem deformującego się górotworu, pełni również funkcję konstrukcji nośnej dla wyposażenia wyrobiska. Dla realizacji procesu technologicznego w kopalni podziemnej wykonuje się często wyrobiska specjalne, charakteryzujące się, poza znacznymi wymiarami przekroju poprzecznego, dodatkowymi obciążeniami obudowy pochodzącymi od podwieszonych na niej elementów. Podjęty problem został przedstawiony na przykładzie wyrobisk komorowych pełniących funkc¬ję stacji przeładunkowych. Realizacja zadań transportowych w tych wyrobiskach wymagała zabudowy większej liczby tras kolejki podwieszanej. Do rozwiązania zadania wykorzystano metody numeryczne uwzględniające obciążenie ze strony górotworu oraz ob¬ciążenie statyczne i dynamiczne, pochodzące od zainstalowanych i przemieszczających się urządzeń transportowych. W artykule przedstawiono również założenia do postępowania przy projektowaniu wyrobisk specjalnego przeznaczenia.
EN
The lining, in addition to securing mine galleries against the pressure of deforming rock mass, often acts as a supporting structure for the gallery equipment. In order to implement the technological process in an underground mine, special galleries are also created. Apart from significant cross-section dimensions, these special galleries are characterised by additional lining loads resulting from the equipment suspended on it. The problem under consideration was presented on the example of chamber workings used as loading stations. The implementation of transportation tasks in these workings required the construction of more suspended railway routes. To solve this task, numerical methods were used, taking into account the load from the rock mass, as well as the static and dynamic load from the installed and moving transport equipment. Additionally, this paper presents the procedural principles for designing special purpose galleries.
Branża surowcowa wymaga znacznych nakładów inwestycyjnych oraz posiadania wysokowartościowego majątku. Powoduje to duże obciążenia podatkiem od nieruchomości, budowli oraz gruntów. Koniec roku to najlepszy okres na weryfikację rozliczeń i zapewnienie ich efektywności. Rozpoczęcie działań w tym roku umożliwia jeszcze cofnięcie się do rozliczeń z 2014 r.
Przetworzenie energii pochodzącej z reakcji dopalania metanu na dole w kopalni i jej regeneracja do wytworzenia chłodu pozwalającego na klimatyzację wyrobiska jest całkowicie nowym rozwiązaniem, niestosowanym dotychczas na świecie, chronionym patentem.
Mając na uwadze ciągły wzrost zastosowań urządzeń transportowych z napędem spalinowym w podziemiach kopalń węgla kamiennego, dokonano analizy wymagań technicznych i eksploatacyjnych ww. napędu. Wskazano na niejednoznaczność obowiązujących unijnych wymagań w zakresie emisji spalin. Przedstawiono zakres prac, jakie należy podjąć w celu spełnienia wymagań określonych w dyrektywie spalinowej dla napędów przeznaczonych do maszyn mobilnych eksploatowanych w wyrobiskach potencjalnie zagrożonych wybuchem metanu i/lub palnego pyłu.
EN
Due to the rapid increase of using transportation machines with diesel drives in hard coal mine underground workings, the technical and operational requirements for these drives are analyzed. The ambiguity of the European Union requirements regarding the emission of exhaust gases is indicated. The planned scope of work to meet the requirements given in the Diesel Engine Directive for drives intended to be installed in mobile machines operating in mine workings in atmospheres potentially threatened by methane and/or flammable dust explosion hazards is given.
Due to the rapid increase of using transportation machines with diesel drives in hard coal mine underground workings, the technical and operational requirements for these drives are analyzed. The ambiguity of the European Union requirements regarding the emission of exhaust gases is indicated. The planned scope of work to meet the requirements given in the Diesel Engine Directive for drives intended to be installed in mobile machines operating in mine workings in atmospheres potentially threatened by methane and/or flammable dust explosion hazards is given.
PL
Mając na uwadze ciągły wzrost zastosowań urządzeń transportowych z napędem spalinowym w podziemiach kopalń węgla kamiennego, dokonano analizy wymagań technicznych i eksploatacyjnych ww. napędu. Wskazano na niejednoznaczność obowiązujących unijnych wymagań w zakresie emisji spalin. Przedstawiono zakres prac, jakie należy podjąć w celu spełnienia wymagań określonych w dyrektywie spalinowej dla napędów przeznaczonych do maszyn mobilnych eksploatowanych w wyrobiskach potencjalnie zagrożonych wybuchem metanu i/lub palnego pyłu.
Artificially-induced natural landscapes, produced by the interaction of natural processes and mining in the 1770s–1950s, make up a large part of modern landscapes in the northern Lake Ladoga area, Republic of Karelia, Russia. Mine workings have become a common part of modern landscapes in the region. They were formed in various periods of time in various physico-geographic environments and are preserved to a varying degree. Therefore, they are of great interest from the point of view of the evolution of artificially-induced complexes and tourism.
PL
Krajobrazy sztucznie zmienione, będące wynikiem interakcji naturalnych procesów i górnictwa surowców skalnych, rozwijającego się w okresie około 1770–1950, stanowią znaczną część współczesnych krajobrazów w rejonie północnego wybrzeża jeziora Ładoga (Republika Karelii, Rosja). Wyrobiska górnicze stały się powszechnie spotykanym ich składnikiem. Powstały one w różnych okresach czasu, w różnych środowiskach geograficznych i są zachowane w różnych stanie. Dlatego też są one bardzo interesującym z geoturystycznego punktu widzenia przykładem ewolucji sztucznie indukowanych zespołów krajobrazowych. W artykule przedstawiono syntetyczne charakterystyki wyrobisk oraz stan ich zachowania. Ukazano różnorodność pozyskiwanych tam odmian proterozoicznych skał, takich jak granity serdobolskie, gnejsy i łupki łyszczykowe, amfibolity, marmury i piaskowce kwarcytowe oraz pegmatyty kwarcowoskaleniowe. Wskazano także przykłady aplikacji tych kamieni w budownictwie lokalnym (Sortavala), czy w Petersburgu. Ukazano znaczenie omawianych obiektów w turystyce (wycieczki organizowane przez Regionalne Muzeum Północnego Jeziora Ładoga) i dydaktyce (zajęcia terenowe studentów uniwersytetu w Petersburgu). Przedstawiono zabiegi prowadzące do ich zabezpieczenia, takie jak starania o objęcie ochroną pod postacią obiektów dziedzictwa przemysłowego, czy plany utworzenia Parku Geologiczno-Górniczego Murkinamäki oraz Parku Narodowego Szkierów Ładogi.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiony został przykład wykorzystania tomografii elektrooporowej do lokalizacji płytkich pustek w górotworze. Badania dotyczyły terenu górniczego jednej z kopalń GZW, gdzie w przeszłości na niedużej głębokości prowadzono eksploatację. Teren ten wybrano ze względu na stosunkowo dobrze rozpoznaną sytuację geologiczną i górniczą oraz stwierdzone w przeszłości zapadliska.
EN
The article presents an example of the use of electrical resistivity tomography to locate shallow voids in the rock mass. The research concerned the mining area of one of the mines of the Upper Silesian Coalbasin, where mining was conducted in the past at a shallow depth. The area was selected due to a relatively well identified geological and mining situation and the sinks identified in the past.
W artykule opisano rozwój napędu pomp stosowanych w górnictwie do odwadniania wyrobisk. Pierwsze pompy stosowano w górnictwie już w XVI wieku. W XVIII wieku wprowadzono pompy napędzane silnikiem parowym. Napęd elektryczny pomp zapoczątkowano w końcu XIX wieku. Treść artykułu opisuje pompy głównego odwadniania kopalń oraz przenośne pompy przodkowe.
EN
The paper describes the development of drive pumps used in the mining industry for dewatering of excavations. The first pumps were used in the mining in the XVIth century. In the XVIIIth century the steam engine driven pumps were introduced. The Electric drive pumps started to be implemented in the late XIXth century. The article describes the main pump mine dewatering pumps and portable stall (front)pumps.
The article presents the possibilities of development ofgeotouristfacilities in closed mining pits in the area of Sitkówka-Nowiny Commune in the Holy Cross Mts. The mining pits include historical ore and rock mining. Remains of the ore mining include both the surface and underground rests of old mine workings. They are located on the mounts of Wsiowa and Żakowa in the Zelejowskie Range, the mounts of Okrąglica, Miejska and Berberysówka in the Bolechowickie Range, and Olowianka Mount in the Zagórskie Range. Closed mining pits which are examples of rock mining include quarries in the area of the mounts of Wsiowa, Okrąglica, Olowianka, Berberysówka, Mala Jaźwica and Trzuskawica in the area of Kowala. Areas of the highest geodiversity with good prospects for the development of tourist facilities were found and described during field research. These include the mounts of Wsiowa, Żakowa, Miejska, Okrąglica, Olowianka, Berberysówka, Mala Jaźwica and Trzuskawica.
Sześć sesji referatowych, wykłady szkoleniowe, prezentacje firm oraz… wspólne grillowanie, zawody sportowe i biesiada do białego rana. Na pięć marcowych dni wiślański hotel Stok, położony w malowniczej dolinie Jawornika, zamienił się w ośrodek szkoleniowy, salę wykładową oraz forum dyskusyjne, a jednocześnie stał się miejscem spotkań towarzyskich, zabawy i rywalizacji o miano najlepszego sportowca wśród przedstawicieli branży górniczej i geotechnicznej. Wszystko za sprawą XXXVII Zimowej Szkoły Mechaniki Górotworu i Goeinżynierii, która odbyła się, tradycyjnie już, podczas przerwy międzysemestralnej, tym razem 10–14 marca 2014 r.
The result of the search for new technological solutions in the field of support for roadways in coal mines has in recent years been the widespread use of steel arch with rockbolt support systems. The efficiency of these systems is affected among other things by the option of installing rock bolts after the actual driving the mine roadway, the increased load capacity that these systems can support, and their resistance to dynamic weight. Large variation in the way that these steel arch support can be connected using different types of rock bolts necessitates mining research revealing the effectiveness of such solutions. Although the steel arch with rockbolt support system is used in the majority of European coal mines, it is still not possible to apply templates of schemes due to the diversity of geological and mining conditions. Therefore, throughout a period of several years, the authors of this article conducted research in situ under conditions of different schemes related to connecting arched support frames with rock bolts, with only selected results being presented in the article. The measurements of convergence, load supported by the system frame, load supported by the rock bolts, and the stratification of roof rocks were analyzed, carried out in two roadways with yielding steel arch support in which strand bolts were applied. The article also proposes the index for working maintenance nuw, used in preliminarily assessing the stability of a given working with a limited number of data concerning geomechanical conditions. Additionally considered are empirical methods used in Poland for designing steel arch with rock bolt support systems. The results of mine research indicate that strengthening yielding steel support with strand bolts through steel beams maintains the stability of a roadway, even when exposed to the exploitation stress. Aside from the impact of exploitation, deformations of the support system are negligible, despite the fact that the tensile forces acting on the rock bolts can reach values of up to 160 kN. Under favorable geological and mining conditions, support system frames can be spread up to 1.5 m apart when using rock bolts between them. The conducted measurement of convergence during a three year period revealed a compression amounting to a few centimeters. The results obtained by the research fully confirm the effectiveness of combined yielding steel arch with rock bolt support systems under different mining conditions.
PL
Efektem poszukiwania nowych rozwiązań technologicznych w zakresie obudowy wyrobisk korytarzowych w kopalniach węgla kamiennego, jest w ostatnich latach dość powszechne stosowanie obudowy podporowo-kotwowej. Na jej efektywność wpływa miedzy innymi możliwość zabudowy kotew w późniejszym okresie niż drążenie wyrobiska, uzyskiwanie dużej nośności, czy odporność na obciążenia dynamiczne. Duża liczba możliwych do zastosowania wariantów połączeń obudowy podporowej z kotwami o różnej konstrukcji i rozmieszczeniu, wymusza konieczność prowadzenia badań kopalnianych wskazujących na skuteczność zastosowanych rozwiązań. Choć obudowa podporowo-kotwowa stosowana jest w większości europejskich kopalń węgla kamiennego, to ze względu na odmienność warunków geologiczno – górniczych, nie można wprost przenieść gotowych schematów. W związku z tym od kilkunastu lat autorzy artykułu prowadzą badania w warunkach in situ różnych schematów połączeń odrzwi obudowy łukowej z kotwami, a w artykule przedstawiono wybrane wyniki badań. Poddane analizie zostały wyniki pomiarów konwergencji, obciążenia odrzwi, obciążenia kotew i rozwarstwienia skał stropowych w dwóch wyrobiskach z obudową podporowo-kotwową w których zastosowano kotwy strunowe. W artykule zamieszczono także propozycję wskaźnika utrzymania wyrobiska, służącego do wstępnej oceny stateczności projektowanego wyrobiska przy ograniczonej liczbie danych dotyczących warunków geomechanicznych. Zamieszczono także stosowane w Polsce empiryczne metody projektowania obudowy podporowo-kotwowej. Wyniki badań kopalnianych wskazują, że zastosowanie wzmocnienie obudowy podporowej kotami strunowymi poprzez podciągi, pozwala na utrzymanie stateczności wyrobiska nawet w przypadku oddziaływania ciśnienia eksploatacyjnego. Poza zasięgiem oddziaływania eksploatacji deformacje obudowy są niewielkie, choć siły rozciągające w kotwach dochodzą do 160 kN. W korzystnych warunkach geologiczno-górniczych możliwe jest rozrzedzenie odrzwi obudowy nawet do 1,5 m przy zastosowaniu kotwienia pomiędzy odrzwiami. Prowadzony pomiar konwergencji w okresie trzech lat wykazał zaciskanie wynoszące kilkanaście centymetrów. Uzyskane wyniki w pełni potwierdzają skuteczność obudowy podporowo-kotwowej w różnych uwarunkowaniach górniczych.
W licznych laboratoriach świata prowadzone są od lat 90. XX wieku badania nad materiałami izolacyjnymi, które – zastosowane jako elementy obudowy górniczej wyrobisk na dużej głębokości – mogą znacznie ograniczyć przepływ ciepła do powietrza wentylacyjnego kopalń, poprawiając znacznie mikroklimat kopalni. Uznając Ziemię jako planetę, stanowiącą prawie nieskończenie duży rezerwuar energii geotermalnej, wskazane jest podjęcie prób wykorzystania tej energii do celów gospodarczych. W artykule zaproponowano dwie hipotetyczne drogi ograniczenia intensywności ogrzewania powietrza kopalnianego przez izolacje termiczną wyrobisk lub przez wyprowadzenie ciepła z górotworu za pomocą kotwi aktywnych termicznie.
EN
In many laboratories in the world the research on insulating materials is run from the 90s of the Twentieth century that — used as elements of mine workings' support at great depth — can significantly reduce the flow of heat into the ventilation air of mines, substantially improving the microclimate of the mine. Considering the Earth as a planet, representing almost infinitely large reservoir of geothermal energy, it is advisable to undertake attempts to use this energy for households' purposes. This paper proposes two hypothetical ways for limitation of intensity of mine air heating by thermal insulation of workings or by withdrawal of heat from the rockmass by means of thermally active rockbolts.
This article presents the impact of the retreat mining (i.e., involving an intended collapse of the excavation roof, subsequent to extraction) on the subsidence of the ground surface. The analysis was carried out for two areas of coal underground mining located in the Upper Silesian Coal Basin (Górnośląskie Zagłębie Węglowe). The assessment of the influence of exploitation on the ground surface was based on the results of geodetic measurements performed over a long period of time, whereas the land deformation prediction was made with the use of the EDNOPN program. The calculated and the predicted values were further compared, and the parameters of theory were determined. The results discussed in this paper have been shown by way of diagrams. The observed differences in the processes of vertical displacement were used in the analysis which took into account the degree to which the rock mass had been disturbed during the previous excavations, as well as the type of incumbent rock in the area under study.
Kolejna, 36. edycja Zimowej Szkoły Mechaniki Górotworu i Geoinżynierii odbyła się 11–15 marca 2013 r. w Kudowie-Zdroju w Kotlinie Kłodzkiej. Wzięło w niej udział 160 osób – przedstawicieli nauki, firm projektowych oraz wykonawczych z dziedziny geotechniki w budownictwie i górnictwie z kraju i zagranicy.
Budowa składowisk odpadów w formacjach geologicznych pod powierzchnią ziemi jest zadaniem wieloetapowym i trudnym, szczególnie w przypadku składowania odpadów niebezpiecznych. Poszczególne etapy obejmują wstępną selekcję lokalizacji składowiska, prowadzenie badań terenowych i laboratoryjnych, prace projektowe i budowlane oraz eksploatację składowiska. Ocenia się, że w celu podziemnego składowania odpadów można wykorzystać również wyrobiska poeksploatacyjne, m.in. komory ługownicze w złożach soli kamiennej. Wtórne wykorzystanie komór stawia przed projektantami zadanie zaprojektowania wyrobisk tak, by rozkład naprężeń i temperatur w masywie skalnym utrzymywał się na dopuszczalnym poziomie. W pracy przeanalizowano wpływ wymiarów eliptycznego przekroju poprzecznego wyrobiska na koncentrację naprężeń w masywie skalnym otaczającym wyrobisko. Obliczenia pozwalają ustalić warunki powstania naprężeń wtórnych niekorzystnych dla stateczności komory.
EN
Construction of landfillsin geological formations beneath the earth is a multi-stage and difficulttask, especially for the storage of hazardous wastes. Specificsteps include the initial selection of the landfilllocation, conducting fieldresearch and laboratory studies, design work and construction and operation of the landfill. It is estimatedthat in order to underground storage waste can also be used mining excavations, including chambers after leaching in rock salt deposits. Reuse of chambers poses to designers task: to design the mining excavations so that the distribution of stresses and temperatures in the rock mass remained at an acceptable level. The paper examines the impact of cross-sectional dimensions of the elliptical the excavation on the stress concentration in the rock massif surrounding the excavation. The calculations allow to determine conditions for the formation of secondary stresses, which are detri-mental to the stability of the chamber.
W artykule nawiązano do zagadnienia identyfikacji przyczyn wzrostów stężenia tlenku węgla w powietrzu kopalnianym jako jednego z głównych celów realizowanego w ITI EMAG projektu europejskiego, związanego z poprawą bezpieczeństwa pracy w kopalniach węgla kamiennego. W ramach projektu prowadzone są prace badawcze, zmierzające do opracowania algorytmu przetwarzania danych pomiarowych w systemach monitorowania, który spośród występujących w powietrzu kopalnianym wzrostów stężenia tlenku węgla, spowodowanych różnymi przyczynami, umożliwi odpowiednio wczesne zidentyfikowanie i zasygnalizowanie objawów rozwijającego się pożaru endogenicznego. Przedstawiono koncepcję rozwiązania systemu identyfikacji opartą na metodzie porównywania szeregów czasowych na bazie reguł eksperckich i logiki rozmytej.
EN
The article features the issue of identifying the causes of the increasing carbon oxide concentration in the mine air as one of the major objectives of a project carried out by ITI EMAG. The project is related to the improvement of work safety in hard coal mines. Within the project there is research undertaken with a view to work out an algorithm for processing measurement data in monitoring systems. The algorithm will enable early identification and signalling of a spreading spontaneous fire based on the increase values of carbon oxide concentration in the mine air. The concept of the identification system was presented. It is based on the method of comparing time series values, expert deductive database and fuzzy logic.
18
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
W artykule przedstawiona została numeryczna analiza stanu odkształcenia górotworu w sąsiedztwie wyrobisk zalegających na małej głębokości. Deformacje górotworu w otoczeniu tych wyrobisk określone zostały przy użyciu programu FLAC(3D). W wyniku obliczeń przeprowadzonych za pomocą tego programu określone zostały wartości składowych tensora odkształcenia, na podstawie których obliczone zostały następnie wartości odkształceń głównych.
EN
This paper presents the numerical analysis of the deformation condition of the rock mass in the vicinity of the workings located at small depth. Deformation of the rock mass in the vicinity of these workings was determined using FLAC(3D). As a result of the calculations carried out with the software the values were defined of the strain tensor components on the basis of which the main deformation values were then determined.
W artykule omówiono procesy organizacyjno-technologiczne wdrażania eksploatacji pierwszej w Polsce w pełni zautomatyzowanej ściany strugowej. Zakres tej części artykułu obejmuje następujące rozdziały: Zbrojenie ściany B-1 w pokładzie 406/1, Rozruch ściany, System sterowania i wizualizacji ściany B-1 w pokładzie 406/1, Eksploatacja ściany, Przygotowanie ściany do wyzbrojenia. Z uwagi na bardzo szeroki wachlarz zagadnień, skoncentrowano się głównie na tym, co w sposób szczególny różni się od dotychczas eksploatowanych ścian w kopalni "Zofiówka".
EN
The article discusses the processes of organizational and technological implementation of the operation of'Poland's first fully automated plough longwall. The scope of this part of the article includes the following chapters: Equipping of B1 longwall in seam 406/1; Start-up of the longwall, Control and Visualization systems of B-1 longwall in seam 406/1, Exploitation of the longwall, Preparation of the wali for equipment removal. Given the very wide range of issues, the paper focuses on what is specifically different from the previously exploited longwalls in "Zofiówka" mine.
W artykule zaprezentowano i omówiono organizacyjno-technologiczne procesy determinujące wdrożenie i eksploatację pierwszej w Polsce w pełni zautomatyzowanej ściany strugowej. Zakres obejmuje wszystkie istotne etapy: od przygotowania personelu ściany, przez drążenie wyrobisk przyścianowych, zbrojenie i rozruch ściany B-1 w pokładzie 406/1, okres od zakończenia rozruchu aż po moment wybrania całej parceli i wykonania tunelu transportowego wyzbrojenia kompleksu. Z uwagi na bardzo szeroki wachlarz zagadnień, skoncentrowano się głównie na tym, co w sposób szczególny różni się od dotychczas eksploatowanych ścian w kopalni "Zofiówka".
EN
The article presents and discusses the organizational and technological processes that determine the implementation and operation of Poland's first fully automated plough longwalling. It covers all essential stages: from preparation of the longwall's crew through drivage of longwall's workings, equipping of the longwall and mining commencement at longwall B-1 in seam 406/1, period from termination of the start-up till the moment the whole parcel has been excavated, execution of a transport tunnel and withdrawal of the machinery set. Given the very wide range of issues the paper focuses on the aspects which are specifically different from the previously operated longwalls in "Zofiówka" mine.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.