Substancje dodatkowe do żywności budzą sprzeczne reakcje tak wśród producentów, jak i konsumentów. Z jednej strony służą podnoszeniu atrakcyjności oraz jakości produktów, drugiej – budzą zaniepokojenie konsumentów wynikające z niewiedzy oraz przekazu marketingowego w środkach masowego przekazu takiego jak: radio, TV czy Internet. Świadomość konsumentów na temat bezpieczeństwa dodatków do żywności oraz ich roli, jaką pełnią w przemyśle spożywczym i przetwórstwie żywności, jest niewielka. Niniejszy artykuł jest przeglądem literatury polskiej dotyczącej obecności substancji dodatkowych w żywności z uwzględnieniem aktualnych aktów prawnych dotyczących stosowania ich w produkcji żywności. Wykazano korzyści, jak również zagrożenia wynikające z nadmiernego ich stosowania.
EN
Food additives give rise to contradictory reactions both among producers and consumers. On the one hand they serve to increase the attractiveness and quality of the products, on the other hand - induce consumers’ concern arising from ignorance and marketing communication in the mass media such as radio, TV or the internet. Consumers’ awareness on the safety of food additives and their role in the food industry and processing is still small. This article is a review of the Polish literature concerning the application of additives in food processing taking into consoderation the current legislation on food additives usage. The advantages and risks resulting from using such substances in excess in food have been shown.
Przed wejściem Polski do Unii Europejskiej obowiązywało w kraju Rozporządzenie Ministra Zdrowia z 17 marca 2003 r. w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych, substancji pomagających w przetwarzaniu i warunków ich stosowania [2]. W ostatniej nowelizacji ustawy z 11 maja 2001 r. o warunkach zdrowotnych żywności i żywienia [5] zmieniono tytuł wymienionego rozporządzenia, konieczne więc było wydanie nowego rozporządzenia o substancjach dodatkowych, spełniającego pod względem formalnym zapisy ustawy. W artykule omówiono najważniejsze zmiany, które w zakresie substancji dodatkowych wniosło rozporządzenie Ministra Zdrowia z 23 kwietnia 2004 r.
Częstość występowania niekorzystnych (niepożądanych) reakcji wywoływanych przez substancje dodatkowe do żywności wynosi 0,03-0,15% wśr6d zdrowych, dorosłych osób, podczas gdy u dzieci zawiera się pomiędzy 1% a kilkoma procentami. Pacjenci z alergią/nietolerancją wykazują większą częstotliwość reakcji niepożądanych. W niniejszej pracy przedstawiono mechanizmy patogenetyczne, które biorą udział w klinicznych, niekorzystnych reakcjach wywołanych przez substancje dodatkowe. Do objawów klinicznych można zaliczyć: zmiany skórne, choroby układu oddechowego, zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego oraz objawy sercowo-naczyniowe, jak również ze strony ośrodkowego układu nerwowego; do reakcji systemowych należy analfilaksja. Potwierdzenie lub wykluczenie przyczynowej roli substancji dodatkowych w występowaniu reakcji klinicznych jest podstawą właściwego leczenia; rozstrzyga, czy należy unikać substancji dodatkowych w żywności i lekach, czy też nie jest to konieczne.
EN
The prevalence of adverse reactions due to food additives ranges from 0.03% to 0.15% in healthy adults and from 1.0% to several percent in children. The patients which allergy/intolerance show the higher frequency of undesired reactions. The paper presents numerous pathogenetic mechanisms involved in clinical adverse effects caused by additives. Clinical symptoms may include: skin changes, respiratory disorders, gastrointestinal disturbances, cardio-vascular and central nervous system symptoms as well as systemic reactions like anaphylaxis. The confirmation or exclusion of the causal role of additives in clinical reactions is fundamental for the proper therapy, when the additive avoidance in food and drugs is really needed or not.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.