The intrinsic vulnerability of groundwater aquifers refers to their sensitivity to all contamination coming from soil surface irrespective of the nature of the polluting. In order to improve the protection of groundwater, there must be a reduction in the infiltration of contaminants towards the reservoir through the impacting factors determination of this phenomenon by means of research. There are collected models that include particular number of factors which allow the determination of a sign of groundwater vulnerability of all superficial pollutions. The goal of the study centers on ascertaining the state of vulnerability and the risk of groundwater pollution of the Collo region with a new proposed method by Kherici. Generally, assessment methods of vulnerability and the danger of groundwater pollution employ parametric systems with numerical quotation, cartographic superposition where the analytical methods are based on equations. In this study, we consider the combination of criteria dependent on natural factors (thickness of the unsaturated zone, geologic facies, degree of auto-purification) and the causes of groundwater vulnerability to man-made pollution (anthropogenic factors).
PL
Podatność podziemnych poziomów wodonośnych odnosi się do ich wrażliwości na zanieczyszczenia pochodzące z powierzchni gleby, niezależnie od ich charakteru. Dla ochrony wód gruntowych konieczne jest ograniczenie infiltracji zanieczyszczeń po ustaleniu czynników wpływu metodami badawczymi. Istnieją modele obejmujące szereg czynników, które umożliwiają określenie podatności wód gruntowych na zanieczyszczenia powierzchniowe. Celem badań było określenie stanu podatności i ryzyka zanieczyszczenia wód gruntowych w regionie Collo za pomocą nowej metody zaproponowanej przez Kherici. W metodach oceny podatności i zagrożenia zanieczyszczeniem wód gruntowych stosowane są zwykle parametryczny system numeryczny i kartograficzne nałożenia, w których metody analityczne bazują na równaniach. W pracy rozważano kombinację kryteriów zależnych od czynników naturalnych (miąższość strefy nienasyconej, facje geologiczne i stopień samooczyszczenia) oraz przyczyny podatności wód gruntowych na zanieczyszczenia antropogeniczne.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Wody podziemne są jednym z ważniejszych abiotycznych elementów środowiska przyrodniczego, w stosunku do którego prowadzi się działania ochronne. W większości kraju są one bowiem podstawowym źródłem wody pitnej i na potrzeby gospodarcze. Coraz większą uwagę zwraca się na procedury pozwalające zminimalizować zagrożenie zanieczyszczenia tych wód. W praktyce, w wyraźny sposób, znajduje to odzwierciedlenie w raportach oddziaływania na środowisko sporządzanych przy realizacji inwestycji zagrażających środowisku. Często istotnym, a w wielu przypadkach niezbędnym elementem takiego raportu jest ocena podatności wód podziemnych na zanieczyszczenia.
EN
Assessment of groundwater vulnerability to pollution is important for its utilization and the resources protection. The DRASTIC model is one of the mostly often used models for groundwater vulnerability assessment. The model uses seven environmental parameters. The model can be modified, basing on local hydrogeological conditions, in order to obtain more reliable results. In this study two variants of the model were tested. It was found that the DRASTIC model in the environmental conditions of NE Poland gives correct, sensible results and should be recommended for practical use. However, standardization of the method would be a good idea and would make the method more widely applicable.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Celem pracy było opracowanie rankingowej metody oceny podatności wód podziemnych na zanieczyszczenia dla potrzeb gmin, zwłaszcza wiejskich, nie leżących w terenach górskich. Założono, że klasyfikacji podlegać będą grunty orne, na których prowadzona jest działalność rolnicza (coraz intensywniej sza) lub prowadzone są inwestycje pozarolnicze (przede wszystkim urbanizacja) stanowiące źródło potencjalnych zanieczyszczeń. Przyjęto ponadto założenie wykorzystania istniejących dostępnych danych, aby ograniczyć koszty związane z pozyskiwaniem danych. W związku z faktem, że najczęściej działania planistyczne i projektowe w gminie oparte są na mapach (KaŹ1nierczak-Kośka, Kośka, 2000) wykorzystano technologię systemów informacji przestrzennej (SIP) do realizacji pracy. W pracy wykorzystano następujące materiały kartograficzne: mapę glebowo-rolniczą w skali 1 :5000 i mapy topograficzne 1: 1 O 000, 1 :50 000 w układzie 1992 oraz wybrane warstwy z numerycznej hydrograficznej mapy Polski 1 :50 000. Materiały opisowe to przede wszystkim: Aneks do mapy glebowo-rolniczej w skali 1 :5000 dla wybranej gminy (Aneks, 1978), karty otworów dla wybranej gminy wypożyczone z firmy, która je przygotowywała. W odniesieniu do dostępności danych, istotne jest, że mapa glebowo-rolnicza 1 :5000 opracowana została przez Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach dla obszaru całego kraju i powinna być dostępna w każdej gminie. W ramach pracy mapy: glebowo-rolnicza i topograficzne zostały zwektoryzowane.
EN
The objective of this project was to create a ranking method for evaluation of ground water pollution potential such as LeGrand's nomogram, Holman 's procedure, Foster's GOD system or especially DRASTIC system. Protective possibilities of soil profile, depth of ground water, density of surface water network and slope of terrain were selected as diagnostic parameters. Each parameter obtained an index value from 1 - the worst protective possibilities to la - the best possibilities and a coefficient of importance for protection of underground water: soil and depth - 5 as having the biggest importance, density of surface water - 4 and slope of terrain - 3. The indexes for the depth of ground water, density of surface water and slope of terrain were assigned according to the range of their occurrence. The index for soil profile was computed in a special way defined in the project. The final classification was made for units of area delimited by variability of soil according to soil-agriculture map 1: 5. 000. The final value for each unit was computed as the sum of parameters' indexes multiplied by their coefficients of importance. The final values obtained were divided into 4 classes of ground water pollution risk and presented on the map for the selected commune: 1" - very high, 2nd - high, 3rd_ medium, 4th -low. It was proved that selected parameters allow to make classification of arable land according to its ground water pollution potential.
W artykule przedstawiono propozycję sposobu oceny jednego z czynników zagrożenia jakości wód podziemnych poziomów wodonośnych w nadkładzie karbonu w GZW związanego z zatapianiem zlikwidowanych zakładów górniczych, zbliżonego konstrukcyjnie do sposobu oceny podatności wód podziemnych na zanieczyszczenie metodą DRASTIC. Proponowany sposób oceny czynnika górniczego, jakim jest zasięg zruszenia górotworu, opiera się na określeniu prawdopodobnego zasięgu stref deformacji górotworu ponad wyrobiskami w pokładach węgla oraz nadaniu im odpowiedniej rangi zależnie od ocenionej przepuszczalności w związku z powstawaniem sieci szczelin poeksploatacyjnych.
EN
The article presents a proposal of assessment of one of the threat factors to the quality of waters of underground water-carrying levels in the surplus of carbon in the Upper-Silesian Coal Basin connected with flooding of abandoned mining plants, which is similar in construction to the assessment of underground waters susceptibility to contamination with the DRASTIC method. The proposed assessment of mining factor, which is the rangę of rocks disturbance, is based upon the determination of the probable rangę of orogen deformation zones over the excavations in the coal deposits and assigning them to the appropriate rank depending on the assessed permeability in connection with the formation of post-exploitation cracks.
Genetic-environmental controls of the tolerance of forest trees to industrial pollution arc discussed on the example of the Scots pine. Within the pine population under study, various responses to man-made stress were observed in individual specimens, which gave rise to the hypothesis about a genetic origin of the phenomenon. The research procedure was preceded by an assessment of the environmental conditions which focused especially on the pollution of the atmosphere and pedosphere as a background for estimating the level of variation and examining the genetic structure of specimens sensitive to, or tolerant of, the pollution. The analysis covered a pine population coming from natural forest regeneration growing in the zone of direct impact of pollution from the Miasteczko Śląskie Zinc Works. Two groups of trees were distinguished: S (sensitive) and T (tolerant), characterized by different genetic parameters. The observed tendencies (slower cell division rates, lower values of the mitotic index than in the control group, a high level of chromosomal aberrations) indicate a direct effect of the pollution on the genetic material of the trees.
PL
Opracowanie porusza problematykę genetyczno-środowiskowych uwarunkowań tolerancji drzew leśnych (na przykładzie sosny zwyczajnej) na zanieczyszczenia przemysłowe. Na poziomie badanej populacji sosny zaobserwowano zróżnicowaną odpowiedź poszczególnych osobników na stres antropogenny, co stanowiło podstawę hipotezy o genetycznym podłożu zjawiska. Procedurę badawczą poprzedzono diagnozą warunków środowiskowych uwzględniającą szczególnie stan zanieczyszczeń atmosfery i pedosfery, jako tła dla oszacowania poziomu zmienności i zbadania struktury genetycznej grup osobników podatnych, bądź odpornych na zanieczyszczenia. Analizie poddano populację sosny pochodzącej z naturalnego odnowienia, pozostającą w strefie bezpośredniego oddziaływania zanieczyszczeń z Huty Cynku "Miasteczko Śląskie". W jej obrębie wyróżniono dwie grupy drzew: S (sensitive) i T (tolerant) charakteryzujące się odmiennymi parametrami genetycznymi. Zaobserwowane prawidłowości (zmniejszenie się tempa podziałów komórkowych, obniżenie wartości indeksu miotycznego w stosunku do drzew grupy kontrolnej, wysoki poziom aberracji chromosomowych) wskazują na bezpośredni wpływ zanieczyszczeń na materiał genetyczny drzew
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.