Wyniki wyszukiwania - BazTech

1

Liberalizacja rynku dalekobieżnych przewozów autobusowych w Niemczech : od konkurencji do monopolu

Beim Michał

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2019

|

R. 20, nr 3

27--40

PL

Republika Federalna Niemiec jest jednym z ostatnich państw Unii Europejskiej, które dokonały liberalizacji rynku dalekobieżnych przewozów autobusowych. Od 1935 r. do 2012 r. dostęp do rynku był ściśle reglamentowany. Przewoźnicy autobusowi byli dopuszczani tylko w sytuacji, gdy transport autobusowy nie zagrażał pozycji kolei, a był jedynie jej uzupełnieniem. Z początkiem 2013 r. zniesiono większość ograniczeń, rozpoczynając dynamiczny wzrost rynku. Autobusy międzymiastowe znacząco zmieniły politykę transportową miast oraz zdynamizowały konkurencję międzygałęziową w segmencie przewozów dalekobieżnych. W miastach niemieckich pojawiły się duże generatory ruchu, a przestrzeń dworców okazała się niewystarczająca. Autobusy dalekobieżne, mimo obostrzeń prawnych, stały się elementem regionalnych systemów transportowych. Nieprzyzwyczajony do konkurencji narodowy przewoźnik kolejowy Deutshce Bahn został zmuszony do odnalezienia się w nowej pozycji rynkowej – odpowiedzią było zwiększenie puli promocyjnych biletów. Równocześnie na rynku autobusowym rozpoczęły się procesy koncentracji, dominujący podmiot pozyskał ponad ¾ rynku. Gwałtowny rozwój rynku wywołał pytania o rozszerzenie na autobusy opłat za korzystanie z autostrad. Z perspektywy trzech lat, liberalizację rynku przewozów autobusowych należy uznać jednak za mającą korzystny wpływ na politykę transportową. Większość pasażerów autobusy pozyskały kosztem indywidualnej motoryzacji, a nie kolei, jak pierwotnie się obawiano.

EN

The Federal Republic of Germany is one of the last member states of the European Union that have liberalized the market of the long-distance buses (interurban buses). Since 1935 until the end of 2012 the access to the market was strictly regulated. Bus companies were allowed only when the bus transport does not threaten the position of railways, and it was only a supplement. The beginning of 2013 lifted most of the restrictions. It has started a dynamic growth of the market. The long-distance buses have changed significantly the urban transport policy as well as have boosted the intermodal competition in the segment of long-distance transport. In the German cities have appeared significant traffic generators, and space of bus terminals turned to be insufficient. Coaches, despite legal restrictions, have become part of the regional transport systems. The unaccustomed to competition national railway carrier – Deutsche Bahn – was forced to find a new position in the market. The answer was to increase the number of promotional tickets. At the same time at the bus market has begun the processes of concentration. The dominant company acquired more than three-quarters of the market. The rapid development of the long-distance buses caused the questions about the extension of a present of motorways toll for lorries also for buses. From the perspective of three years, the liberalization of the bus market to be considered, however, as having a positive impact on transport policy. Most of the passengers using interurban buses used to use private cars, not the railways, as originally feared.

2

Liberalizacja dostępu do broni i jej wpływ na bezpieczeństwo obywateli

Krzyżak Paweł

Security Review

|

2017

|

nr 1(2)

22--30

EN

The article describes the most important issues related to access to firearms in Poland. The author presented cur-rent legal solutions and statistics on the gun ownership by the Poles. The author also presented his proposals for the liberalization of access to firearms.

3

Konkurencyjność rynku energii elektrycznej w Polsce

Nagaj R.

Rynek Energii

|

2017

|

Nr 2

3--10

PL

Celem artykułu było przeanalizowanie metod oceny konkurencyjności rynków energii elektrycznej w Unii Europejskiej oraz ocena jak Polska wygląda w tym obszarze gospodarki na tle innych państw unijnych. Ponadto z uwagi na podejmowane w Polsce działania regulacyjne mające na celu dalszy rozwój mechanizmów rynkowych i wdrożenie założeń trzeciego pakietu liberalizacyjnego Unii Europejskiej w odniesieniu do elektroenergetyki, autor starał się ocenić zmiany w tym aspekcie w latach 2013-2015. Przeprowadzona analiza wskazała, że jest to rynek na tyle specyficzny, że wskazane jest jego badanie przy pomocy szerokiego wachlarza mierników, których zestaw autor zaproponował w ramach syntetycznego wskaźnika konkurencji, przy pomocy którego zbadał rynek energii elektrycznej Polsce. Przeprowadzone w pracy badania wskazały, że poziom konkurencyjności w analizowanym okresie poprawił się.

EN

The aim of the article was to analyze methods of assessing the competitiveness of electricity markets in the European Union and to assess the electricity market’s competitiveness in Poland compared to other EU countries. Furthermore, the author tried to assess the changes in the electricity market in Poland in 2013-2015 due to regulatory actions which took place here because of the development of market mechanisms and the implementation of the objectives of the third liberalization package of the European Union in relation to the electricity sector. The analysis showed that this market is so specific that it is recommended that it should be tested with the help of a wide range of measures, a set of which the author proposed within the synthetic indicator of competition. Using this synthetic indicator the author examined the electricity market in Poland. The research carried out in the paper showed that the level of competitiveness in Poland during the studied period increased.

4

15 lat po liberalizacji rynku energii w Austrii – ewolucja i perspektywy

Kucharska A.

Polityka Energetyczna

|

2017

|

T. 20, z. 1

83–-102

PL

Austria jest niewielkim państwem, ale o dość wysokim zapotrzebowaniu energetycznym. Nie posiada własnych złóż surowców energetycznych, a do tego brak dostępu do morza pociąga za sobą zależność od innych państw w kwestiach tranzytowych. Kraj jest położony w centrum Europy, dzięki czemu krzyżuje się w nim wiele międzynarodowych tras przesyłu, ale równocze- śnie sprzyja to łatwemu uzależnieniu od importu. W tych mało sprzyjających warunkach geopolitycznych przyszło Austrii mierzyć się w drugiej połowie XX w. z koniecznością kształtowania polityki energetycznej, która gwarantowałaby bezpieczeństwo energetyczne państwa i jednocze- śnie spełniała normy środowiskowe. Austria wcześnie dostrzegła potencjał odnawialnych źródeł energii, w szczególności hydroenergii, wykorzystując w ten sposób szczególną topografię kraju. Pod względem udziału odnawialnych źródeł energii w całkowitej produkcji energii elektrycznej w kraju Austria należy do nielicznych pionierów energetyki odnawialnej w Europie. Sukcesem tego państwa była też dokonana w 2001 r. liberalizacja rynku energii elektrycznej, którą Austria przeprowadziła najszybciej spośród państw członkowskich Unii Europejskiej. Liberalizacja umożliwiła zasadniczą reorganizację struktury austriackiego rynku energii z korzyścią dla odbiorców końcowych. Nie udało się jednak zrealizować w pełni wszystkich założonych celów i Austria wciąż stoi przed pewnymi wyzwaniami związanymi z kształtowaniem rynku. Należą do nich, z jednej strony, kwestie wewnętrzne, takie jak wciąż wysoka koncentracja na rynku w obszarze sprzedaży energii. Z drugiej strony, budowa jednolitego rynku w Unii Europejskiej i konsolidacja z rynkami Europy Środkowo-Wschodniej wymagają dalszych działań w zakresie dostosowywania struktury austriackiego rynku energii. W artykule dokonano analizy zarówno podstaw, jak i samego procesu kształtowania rynku energii w Austrii, jego oceny i przeglądu bieżącej sytuacji stanu energetyki w państwie.

EN

Austria is a relatively small country, however it has quite a high energy demand due to the country’s high civilizational development. The country does not have its own natural energy resources. Austria also does not have access to the sea, therefore it cannot take advantage of offshore opportunities. These issues make Austria rely on other countries to import energy. Given Austria’s central geographical position, a significant number of international energy routes cross in Austria. This, however, entails Austrian strong import dependency. Despite the adverse geopolitical context, Austria needed to create a national energy policy, which would guarantee the energy security of the country and meet environmental standards. Austria recognised the potential of renewable energy sources quite early – especially hydro energy – taking advantage of the mountainous topography. The country is one of the leaders in the European Union in terms of share of renewable energy sources in overall domestic electricity production. 2001 marked the beginning of the symbolic liberalized energy market in Austria. The implementation process of the liberalization was the fastest of all the EU member states and was generally successful. The liberalization allowed the structure of the Austrian energy market to essentially be reorganized and to become beneficial for the final consumers. Nevertheless, not all the targets have been met. Austria is facing challenges regarding the further development of the energy market. This includes internal issues such as the still quite high market concentration at the retail level. On the other hand, the creation of a common European energy market and the market coupling with the Central and Eastern European region require further regulatory actions in regards to adjusting the structure of the Austrian energy market. The following paper analyzes the objective premises and the process of the energy market’s development in Austria. It also contains a review of the current national energy situation and an assessment of the liberalization process.

5

Polityka klimatyczno-energetyczna a ceny detaliczne energii elektrycznej w wybranych krajach Unii Europejskiej

Nagaj R.

Rynek Energii

|

2016

|

Nr 1

11--21

PL

Celem artykułu było określenie, jakie czynniki wywierają wpływ na ceny energii elektrycznej dla odbiorców końcowych. Badanie zostało przeprowadzone dla wybranych krajów Unii Europejskiej dla okresu 2004-2014. W badanym okresie Komisja Europejska podejmowała intensywne kroki by zliberalizować sektory elektroenergetyczne w państwach członkowskich Unii Europejskiej, stworzyć wspólny rynek energii elektrycznej i zmniejszyć ujemny wpływ elektroenerge-tyki na środowisko naturalne. Celem tych działań była demonopolizacja rynku, niskie ceny energii elektrycznej i wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii. Jednak analiza wykazała, że w badanym okresie ceny energii elektrycznej dla odbiorców końcowych rosły. W artykule przeprowadzono dekompozycję zmian cen detalicznych energii elektrycznej w okresie 2004-2014 dla wybranych krajów Unii Europejskiej, analizę regresji oraz analizę korelacji. Analiza wskazała, że ceny detaliczne w niewielkim stopniu były kształtowane przez czynniki rynkowe (mimo braku regulacji cen), a były kształ-towane głównie przez podatki i opłaty związane z prowadzeniem polityki energetycznej i klimatycznej.

EN

The aim of the paper was to determine the factors that impact on the end-user electricity prices. The research was conducted for selected EU Member States for the period 2004-2014. In the analyzed period, the European Commission has taken an intensive steps to liberalize electricity markets in the EU Member States, to create an internal electricity market and reduce negative impact of electricity sector on the environment. The purpose of these measures was to create demonopolisation of the market, lower electricity prices and increase use of renewable energy sources. However, the analysis showed that in the studied period end-users electricity prices grew. In the article the breakdown of the changes in retail electricity prices for selected EU Member States in 2004-2014 was examined, regression analysis and correlation analysis used. This analysis showed that retail prices were only slightly influenced by market factors (despite the absence of price regulation), and were driven mainly by taxes and fees related to energy and climate policies.

6

Wpływ liberalizacji rynku lotniczego na rozwój rynku przewozów lotniczych w Polsce oraz możliwość regresu związana z Brexitem

Fajczak-Kowalska A., Ziemiński P., Rudowska P.

Gospodarka Materiałowa i Logistyka

|

2016

|

nr 11

65--78

PL

Od początku istnienia rynek transportu lotniczego rozwijał się bardzo dynamicznie. Przełomowym wydarzeniem było zapoczątkowanie procesu liberalizacji, który zainicjował gwałtowny rozkwit lotnictwa w całej Europie. Skład sygnatariuszy umowy o Wspólnym Europejskim Obszarze Lotniczym rozszerzał się z biegiem lat, wraz z wstępowaniem nowych państw do Unii Europejskiej. W efekcie przystąpienia Polski do układu, w krajowych portach lotniczych pojawiły się pierwsze linie niskokosztowe (ang. low-cost carriers, LCC) rewolucjonizując postrzeganie tej gałęzi transportu przez społeczeństwo. Tanie linie lotnicze poprzez oferowanie niższych cen przewozowych wpłynęły na rozwój wielu obszarów gospodarki lotniczej w szczególności infrastruktury punktowej w postaci dynamizacji portów regionalnych. Powstało wiele nowych połączeń, największą ich część stanowią połączenia do Wielkiej Brytanii, która aktualnie stanęła przed przełomową decyzją dotyczącą wyjścia z Unii Europejskiej, potocznie zwaną Brexitem. Rozważania w artykule pokażą prawdopodobny efekt opuszczenia wspólnoty przez Zjednoczone Królestwo.

EN

Since the beginning of its existence the aviation industry has developed dynamically. The breakthrough has been initiated with the process of liberalization, that started an exponential rise of aviation all over the Europe. Composition of signatories of the European Common Aviation Area agreement has broaden over the years with new countries joining the EU. In the effect of Poland acceding to the agreement many low-cost carriers has appeared in domestic airports revolutionising the outlook of Polish society for this mean of transportation. Low-cost carriers due to offering cheaper flight prices has exerted an strong impact on development of the aviation market, specifically domestic airports. Many new connections has arisen and the vast majority of those are flights to the United Kingdom currently struggling with a decision of leaving the EU. Considerations concluded in the article would indicate the possible effect of Brexit.

7

Kabotaż drogowy a wizja europejskiej przestrzeni transportu

Załoga E.

Zeszyty Naukowe. Problemy Transportu i Logistyki / Uniwersytet Szczeciński

|

2015

|

Nr 29

301--315

PL

Kabotaż drogowy jest jednym z najbardziej złożonych i trudnych problemów wspólnej polityki transportowej UE. Liberalizacja rynku kabotażowego jest procesem rozpoczętym w 1993 roku i dotychczas niezakończonym. Celem tego artykułu jest przedstawienie i analiza najważniejszych zagadnień z zakresu regulacji kabotażu, rozwoju tego segmentu rynku w odniesieniu do ciężarowego transportu samochodowego, praktyki ograniczeń i wyłączenia ze wspólnych zasad w kontekście wyzwań jednolitej europejskiej przestrzeni transportu. Syntetycznie odniesiono się do aktualnego problemu zasad socjalnych pracy w transporcie.

EN

Road freight cabotage is one of the most complex and difficult problem of EU common transport policy (CTP). Liberalisation of EU cabotage market is a process started in 1993 and not finished up to now. The aim of this paper is presentation and analysis of the most important issues on cabotage regulation, market development, restrictions and exemptions from the EU common rules in the context of the single European transport area. Some comment is given to current discussion on social rules in road freight cabotage.

8

Realizacja polityki energetycznej w obszarze gazu ziemnego

Olkuski T., Szurlej A., Janusz P.

Polityka Energetyczna

|

2015

|

T. 18, z. 2

5--17

PL

W artykule zostały przybliżone dwa dokumenty rządowe: „Polityka energetyczna Polski do 2030 roku” oraz projekt „Polityki energetycznej Polski do 2050 roku”. Poddano ocenie szczegółowe zadania z Polityki energetycznej Polski do 2030 roku w sektorze gazu ziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem działań, które miały miejsce w ciągu ostatnich lat, w zakresie dywersyfikacji dostaw gazu ziemnego. Przybliżono wpływ zmian otoczenia regulacyjnego na liberalizację rynku gazu. Ponadto zwrócono uwagę na znaczenie gazu jako surowca energetycznego oraz zmieniającej się jego roli w zależności od przyjętego scenariusza w projekcie przyszłej polityki energetycznej. Z informacji przekazywanych przez przedstawicieli Ministerstwa Gospodarki wynika, że dokument ten zostanie ogłoszony dopiero w grudniu bieżącego roku po zakończeniu obrad konferencji stron ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatycznych (COP21), któ- ra odbędzie się w Paryżu. Wstrzymanie prac nad projektem wynika z konieczności uwzględnienia w polityce energetycznej Polski globalnych ustaleń klimatycznych, a zwłaszcza rozstrzygnięć na poziomie UE. Przyjęcie przez delegatów ostrzejszych niż obecnie limitów emisji gazów cieplarnianych, zwłaszcza CO2, może wymusić wprowadzenie w Polsce scenariusza gaz + OZE, który w chwili obecnej jest scenariuszem alternatywnym, podczas gdy najbardziej prawdopodobnym, na chwilę obecną, jest scenariusz zrównoważony.

EN

The paper presents two government documents: Energy Policy of Poland until 2030, and a draft Energy Policy of Poland until 2050. It assesses thoroughly specific tasks of the Polish Energy Policy until 2030 in the natural gas sector, with particular emphasis put on action taken over the past years aiming to diversify the natural gas supply. The impact of changing regulatory environment on the gas market liberalisation has been shown as well. Furthermore, the paper stresses the importance of gas as an energy source and its changing role depending on the scenario adopted in the draft future energy policy. According to information provided by the representatives of the Minister for Economic Affairs, this document will not be announced until December this year, following the close of the Conference of the Parties to the United Nations Framework Convention on Climate Change (COP21), to be held in Paris. The fact of not continuing the works on the draft results from consistency with global climate positions within the Polish Energy Policy, and in particular with solutions at the EU level. If the delegates adopt more stringent than currently accepted emission limits of greenhouse gases, especially CO2, it may force Poland to introduce the gas + RES scenario, which is currently an alternative scenario, whereas the most probable today is the balanced scenario.

9

Analiza zmian zużycia energii pierwotnej w Polsce w kontekście liberalizacji rynków paliw i energii

Kamiński J., Kaszyński P., Malec M., Szurlej A.

Polityka Energetyczna

|

2015

|

T. 18, z. 3

25--36

PL

Wdrażane od wielu lat reformy liberalizujące rynki paliw i energii, w istotny sposób wpłynęły na działalność przedsiębiorstw na rynku, co nie pozostało bez wpływu także na zużycie energii pierwotnej w Polsce. Implementacja kolejnych elementów procesu liberalizacji, tj. komercjalizacji, prywatyzacji, rozdziału działalności (unbundling), dostępu stron trzecich (TPA), konkurencji oraz nadzoru niezależnego regulatora przyczyniła się do bardziej dynamicznego rozwoju sektora, wzrostu efektywności ekonomicznej i redukcji kosztów działalności przedsiębiorstw. Zmiany te wpłynęły również na sektory bezpośrednio powiązane, w tym przede wszystkim sektor surowcowy (dostawcy paliw). Występuje coraz silniejsza presja na renegocjowanie kontraktów i obniżanie cen paliw. Oprócz tego, zarządy koncernów energetycznych coraz częściej podejmują decyzje o zmianie technologii wytwarzania energii elektrycznej lub zmianie wykorzystywanego paliwa, co ma przynieść optymalizację kosztów funkcjonowania. Uwzględniane są przy tym nowe regulacje środowiskowe. W związku z tym, celem niniejszego artykułu jest analiza zmian zużycia energii pierwotnej w Polsce w kontekście liberalizacji rynków paliw i energii.

EN

The liberalization of energy markets has changed the aims of energy companies. It has also indirectly influenced the consumption of primary energy carriers in Poland. Successive implementation of particular elements of the liberalization, i.e. the commercialization, privatization, unbundling, third party access (TPA) rule, competition, and supervision of an independent regulatory authority led to more dynamic development of the sector and increased economic efficiency through cost reductions. These changes have also impacted interrelated sectors, primarily the mineral resources sector (fuel supplies). There is increasing pressure on the renegotiation of contracts and the reduction of fuel prices observed in the current energy sector. Moreover, power producers increasingly often make decisions that lead to changes in power generation technology and primary energy carrier in order to optimize the costs of operation. This also includes new environmental regulations. In this context, the aim of this paper is to analyze changes in primary energy consumption in Poland in the context of the liberalization of the fuel and energy markets.

10

The modernization of the energy sector in Denmark

Frączek P.

Archives of Mining Sciences

|

2015

|

Vol. 60, no. 1

387--401

EN

Denmark is among the leaders who change their energy policy to guarantee its stable and sustainable character. The consistent pursuit of an energy policy enabled the country to lower both the level of its energy consumption and greenhouse gas emissions, while providing grounds for economic development. The study demonstrates that the main factors which led to the transition of Danish energy policy were the oil crisis of the 1970s as well as public expectations regarding their energy policy which was to be based on the concept of stability and sustainability.

PL

Dania jest jednym z liderów zmian w polityce energetycznej, zmierzających do stosowania koncepcji rozwoju zrównoważonego i trwałego. W wyniku konsekwentnie realizowanej polityki energetycznej w Danii udało się ograniczyć poziom zużycia energii i emisji gazów cieplarnianych, jednocześnie zapewniając warunki do rozwoju gospodarczego. W opracowaniu wskazano, że głównym czynnikiem, który doprowadził do zmian w polityce energetycznej Danii, był kryzys naftowy lat 70. XX wieku. Przed jego wybuchem dominujący udział w strukturze źródeł energii pierwotnej Danii miała importowana ropa naftowa, która w 1972 r. zaspokajała ponad 90% zapotrzebowania na energię pierwotną w tym kraju. Cechą duńskiego sektora energii była także jego niewielka efektywność oraz wysoki poziom zanieczyszczeń atmosfery związany ze spalaniem paliw kopalnych. Kryzys naftowy wymusił podjęcie działań modernizacyjnych, których celami było m.in. zmniejszenie zużycia energii pierwotnej, zdywersyfikowanie struktury jej źródeł oraz poprawa efektywności sektora energii. Istotnym czynnikiem wymuszającym modernizację duńskiego sektora energii była także kwestia zmiany nastawienia społecznego do prowadzonej polityki energetycznej w Danii. Obecnie w społeczeństwie dominuje pogląd, że podstawą polityki energetycznej powinna być koncepcja rozwoju zrównoważonego i trwałego. Kierunek ten jest szczególnie mocno obserwowany w Danii od końca lat 80. XX wieku po publikacji raportu Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju (tzw. raportu Brundtlanda). W tym okresie w Danii występowała znacząca emisja zanieczyszczeń atmosfery związana ze zwiększeniem znaczenia węgla kamiennego. Za sprawą rosnącej świadomości społecznej co do konsekwencji środowiskowych gospodarowania energią w latach 90. XX wieku podjęto działania na rzecz ograniczenia zużycia energii. Dla osiągnięcia tego celu istotne było przyjęcie w 1988 r. przepisów zabraniających stosowania ogrzewania elektrycznego w nowych budynkach, które mają dostęp do sieci ciepłowniczej lub do sieci gazowniczej (Jacobsen, (http)). Przyjęcie tych przepisów przyczyniło się do ograniczenia zużycia węgla będącego w tym okresie głównym źródłem energii elektrycznej i jednocześnie źródłem emisji zanieczyszczeń atmosfery. Wpłynęło to także na zmniejszenie zapotrzebowania na import tego paliwa. Promowanie w tych przepisach rozwoju sieci ciepłowniczych wiązało się ze spalaniem w instalacjach kogeneracyjnych gazu ziemnego, którego zasoby gwarantowały niezależność od importu surowców. Dodatkową korzyścią z wprowadzenia tych przepisów była poprawa bilansu płatniczego kraju oraz zwiększenie zużycia gazu ziemnego. Uświadomienie społeczeństwu konsekwencji ekologicznych realizowanej polityki energetycznej wpłynęło na zwiększenie poparcia dla rozwoju proekologicznych źródeł energii. Społeczeństwo duńskie jest gotowe ponosić większe koszty energii w zamian za gwarancję, że przyczynia się to do ochrony środowiska. Zwiększeniu roli OZE w bilansie energetycznym służy m.in. zrealizowana w 1992 r. reforma podatków dotyczących gospodarowania energią. Reforma ta wprowadziła podatek od paliw konwencjonalnych, przy jednoczesnym zwolnieniu z opodatkowania OZE, co przyczyniło się do ograniczenia zużycia paliw konwencjonalnych. Istotą reformy było zobowiązanie wszystkich grup odbiorców, w tym odbiorców domowych, do płacenia podatku, którego wysokość została uzależniona od wielkości emisji CO2 wywołanej spalaniem paliw. Podatek ten jest formą przeniesienia na odbiorcę finalnego kosztów efektów zewnętrznych wywołanych przez zużycie nośników energii pierwotnej. Współcześnie sektor energii w Danii charakteryzuje się zróżnicowaną strukturą źródeł energii pierwotnej. Mimo ograniczenia znaczenia ropy naftowej w dalszym ciągu ma ona największy udział (44% w 2011 r.) w bilansie energetycznym Danii (BP, 2012). Oprócz tego paliwa po ponad 15% udziału mają węgiel, gaz ziemny i OZE. Należy podkreślić, że udział OZE w produkcji energii elektrycznej w Danii jest jednym z najwyższych na świecie, co wiąże się z poparciem społecznym dla stosowania tego rodzaju źródeł. Istotnym elementem polityki energetycznej Danii jest silna pozycja OZE oraz duża efektywność zużycia nośników energii. Zmiany polityki energetycznej przyczyniły się do zwiększenia niezależności energetycznej Danii, co wiązało się głównie z wprowadzeniem do eksploatacji w początku lat 80. XX wieku złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. W wyniku prowadzonych prac poszukiwawczych w 1997 r. Dania po raz pierwszy stała się w pełni wystarczalna energetycznie. Do zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego Danii przyczynia się także obserwowany począwszy od ostatniej dekady XX wieku, rosnący udział OZE. W kolejnych latach, zgodnie z priorytetami duńskiej polityki w tym zakresie, znaczenie tych paliw w zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego kraju wzrośnie. Podejście to jest związane z oczekiwaniami społecznymi, aby polityka energetyczna Danii pozwalała na wdrażanie koncepcji rozwoju zrównoważonego i trwałego. Prowadzona polityka energetyczna przyczynia się także do poprawy konkurencyjności duńskiej gospodarki przez rozwój technologii energetycznych oraz eksport wyrobów przemysłu pracującego dla „zielonej gospodarki”. W wyniku rozwoju technologii energetycznych obecnie około 1/3 zainstalowanych na świecie turbin wiatrowych pochodzi z Danii (EREC, 2009). Sprzedaż zaawansowanych technologicznie produktów duńskiego przemysłu energetycznego jest źródłem 11% przychodów z eksportu (The Danish..., 2012). Silna pozycja przedsiębiorstw produkujących zawansowane technologicznie wyroby dla „zielonej gospodarki” sprzyja zwiększeniu zatrudnienia w duńskich przedsiębiorstwach, przyczynia się do zwiększenia dochodu społeczeństwa oraz wpływają na poparcie społeczeństwa dla rozwiązań proekologicznych w prowadzonej gospodarce energetycznej. Duże znaczenie dla zmian modernizacyjnych miała liberalizacja duńskiego rynku energii elektrycznej i gazu ziemnego. Reformy liberalizacyjne rynku były związane głównie z dążeniem duńskich firm do udziału w wymianie na liberalizującym się rynku pozostałych krajów nordyckich (OECD/IEA, 2005). Oprócz korzyści z wymiany z innymi krajami nordyckimi liberalizacja wpłynęła także na poprawę bezpieczeństwa energetycznego Danii (Hellmar i Warell, 2009). Liberalizacja wiązała się z wymuszeniem konkurencji między uczestnikami rynku, co wpłynęło na poprawę efektywności tych przedsiębiorstw. Działania liberalizacyjne przyczyniły się do poprawy jakości obsługi klientów finalnych oraz do ograniczenia poziomu cen dla tych odbiorców. Duży wpływ na poprawę efektywności przedsiębiorstw energetycznych miała działalność regulatorów rynku, którzy przez prowadzenie analiz porównawczych wymuszali poprawę efektywności duńskich przedsiębiorstw sektora (Jamasb i Pollitt, 2001; NEP, 2009; DARE, 2011). Poprawa efektywności wpływa na wzrost konkurencyjności duńskiej gospodarki.

11

Towards to liberalisation measuring in air transport

Blaskova M.

Transport Problems

|

2014

|

T. 9, z. 2

35--39

EN

The paper discusses bilateral Air Service Agreements (ASAs), their origin and history, detailed description of the first bilateral agreement ever between United States of America and United Kingdom named Bermuda I, that was agreed in 1946. Paper also explains principles and content of the bilateral agreements, the role of liberalization of Air Service Agreements within overall liberalization wave in air transport industry. Comparison of liberal ASAs and protection ist ones is made in the paper and special attention is given to measurement of ASAs ́ liberalization degree.

PL

Artykuł rozważa dwustronność Porozumień o Usługach Lotniczych (ASAs), ich pochodzenie oraz historię, szczegółowy zapis pierwszej umowy dwustronnej pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Zjednoczonym Królestwem nazwanej Bermudy I, zawartej w 1946 roku. Artykuł wyjaśnia również zasady oraz istotę umów dwustronnych, rolę liberalizacji Umów o Usługach Lotniczych w ramach ogólnej fali liberalizacji w sektorze transportu lotniczego. Przedstawiono również porównanie liberalnych ASAs oraz protekcjonistycznych. Specjalną uwagę skupia się na pomiarze stopnia liberalizacji ASAs.

12

Wpływ liberalizacji rynku gazu ziemnego na bezpieczeństwo energetyczne Polski

Iwicki P., Janusz P., Szurlej A.

Rynek Energii

|

2014

|

Nr 3

3--13

PL

Głównym celem artykułu było ukazanie zmian, które miały miejsce na krajowym rynku gazu ziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem tych zmian w zakresie liberalizacji rynku i jego wpływu na bezpieczeństwo energetyczne Polski. Analizę rozpoczęto od przybliżenia istotnych dla budowy konkurencyjnego rynku gazu regulacji na poziomie UE oraz kraju, w tym m.in. III pakiet energetyczny, nowelizację ustawy Prawo energetyczne, a także rozporządzenie SOS, ustawę o zapasach i jej nowelizację, jako podstawowe regulacje w aspekcie bezpieczeństwa energetycznego w obszarze gazu ziemnego. Przestawiono główne uwarunkowania rynku gazu ziemnego w Polsce, podkreślono jego wysoką dynamikę wzrostu w ostatnich latach, w porównaniu do krajów UE. Następnie porównano za pomocą wybranych wskaźników postęp w zakresie liberalizacji rynku gazu w latach 2010–2013. Pomimo pewnego postępu krajowy rynek gazu ziemnego jest na początkowym etapie tworzenia rynku konkurencyjnego. Z analizy przedstawionych regulacji prawnych wyłania się brak spójnego podejścia do zagadnienia liberalizacji rynku gazu ziemnego i zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju w zakresie gazu ziemnego. Na uwagę zasługuje fakt, że część regulacji krajowych nie jest spójna z przepisami UE.

EN

The paper mainly aims at presenting the changes that occurred in the domestic natural gas market, and focuses in particular on these changes with regard to market liberalisation and its impact on the energy security of Poland. The analysis starts with an insight into EU and Poland's regulations relevant for creating a competitive natural gas market at EU and domestic level, including, inter alia, the Third Energy Packet, the amendments to the Energy Law as well as the security of supply regulation, the act on reserves and its amendments, and which are key regulations for energy security in the gas sector. Main conditions for the natural gas market in Poland have been presented with particular emphasis on its high growth dynamics in recent years, compared to EU countries. Then, with the use of selected indices, a progress made towards natural gas market liberalisation has been compared from 2010 to 2013. Despite certain progress, the domestic natural gas market is at an early stage of creating a competitive market. From the analysis of legal regulations emerges the lack of a coherent approach to natural gas market liberalisation and enhancing energy security of the country as far as natural gas in concerned. The fact should also be stressed that a subset of national regulations are inconsistent with EU legislation.

13

Liberalizacja rynku gazu ziemnego w Polsce – – wybrane zagadnienia

Szurlej A., Kamiński J., Suwała W.

Rynek Energii

|

2014

|

Nr 2

47--53

PL

Unia Europejska systematycznie dąży do utworzenia konkurencyjnego rynku gazu ziemnego. W Polsce od 1 lipca 2007 r. swobodny wybór i zmiana sprzedawcy przysługuje wszystkim odbiorcom energii elektrycznej i gazu ziemnego, w tym gospodarstwom domowym. Zgodnie z Prawem energetycznym, odbiorcy końcowi mogą indywidualnie korzystać z sieci lokalnego dostawcy w celu dostarczenia gazu lub energii kupionej u dowolnego sprzedawcy. Chociaż regulacje prawne już od kilku lat umożliwiają korzystanie z zasady TPA (Third Party Access), to w rzeczywistości dopiero w ciągu ostatnich lat obserwuje się wzrost zainteresowania odbiorców tą możliwością. W artykule scharakteryzowano krajowy rynek gazu ziemnego, ze szczególnym uwzględnieniem zmian w zakresie wdrażania konkurencji. Jako podstawowy miernik przyjęto liczbę zmian sprzedawcy. W wybranych aspektach postępy w realizacji rynku gazu porównane zostały z rynkiem energii elektrycznej, który jest znacznie bardziej zaawansowany w procesach liberalizacyjnych. Ponadto porównano stan liberalizacji rynków gazu ziemnego i energii elektrycznej w Polsce z wybranymi rynkami w krajach UE, wykorzystując indeks Herfindahla-Hirschmana oraz oszacowano wpływ liberalizacji na zmianę poziomu cen w poszczególnych państwach. Dla intensyfikacji działań zmierzających do liberalizacji rynku energii niezmiernie ważne jest otoczenie regulacyjne.

EN

The European Union systematically strives to create the competitive natural gas market. In Poland, since July 1, 2007, the freedom of choice and change of the seller is entitled to all customers of electricity and natural gas, including households. In accordance with Energy Law, end users may individually benefit from the local network in order to purchase gas or electricity supplied from any vendor. Although the regulations for several years now allow the exercise of the TPA rule, in fact, only in the last years there has been a growing interest in this possibility. This paper describes the domestic natural gas market, with particular emphasis being brought to changes in the implementation of competition in the market. As a basic measure the number of changes of gas supplier was proposed. In some aspects, progress in the liberalisation of the gas market was compared to the electricity market, which is much more advanced in this aspect. In addition, the pace of liberalisation of the gas and electricity markets in Poland was compared with selected markets of EU member states, with the employment of the Herfindahl-Hirschman Index. The estimated impact of liberalisation on changes in price levels between countries was also discussed. The regulatory environment is very important for the intensification of efforts to liberalise fuels and energy markets.

14

The effect of the EU - USA "Open Skies" agreement North Atlantic air transport

Barcik A., Dziwiński P.

Logistyka

|

2014

|

nr 6

EN

The aviation markets of European Union and the United States represent together approximately 60% of global aviation. The economic benefits associated with the implementation of the agreement are noticeable however it seems to be too early for making final summaries. Undoubtedly the potential economic benefits of removing the barriers to the EU - US transatlantic market are very significant and not to overvalue24. Open Skies agreement is an important development in the evolution of the global air transport industry. The open skies is very likely to result in great choice for travelers, lower fares and better levels of air service for many parts of Europe and United States. The comprehensive North Atlantic air transport agreement liberalizes the aviation market and brings it closer to trade and investment patterns in the broader US - EU relationship. It also provides significant advantages across the board for the air services sector, consumers, businesses who rely on express delivery services, commercial air travel and tourism.

PL

Północno - Atlantycka umowa "Open Skies" zawarta między Unią Europejską a Stanami Zjednoczonymi jest istotnym krokiem w kierunku liberalizacji rynku lotniczego w tym regionie. Poprzez eliminację barier w dostępie do rynku, umowa przyczynia się do poprawy konkurencji na rynku lotniczym dzięki bliższej współpracy linii lotniczych, zawieraniu umów „joint venture", obniżeniu cen oraz zwiększeniu konkurencyjności. Artykuł opisuje tło procesu zawarcia umowy, jak również kluczowe korzyści z niej wynikające a także wpływ umowy na rynek lotniczy.

15

Turnaround coordinator. Yes or not?

Hromadka M.

Transport Problems

|

2013

|

T. 8, z. 4

59--66

EN

Both low cost carriers ‘fresh wind’ and liberalisation of ground handling market makes airlines to be cost-wise in every single field. Thus, ground handling contract are cutting down in terms of their costs. Handling companies struggle with pressure being put from the market environment, they rush 25 minutes turnaround with couple of people. This can be potentially dangerous from the safety point of view. One of possible solutions seems to be introducing turnaround coordinator, person who would supervise the ramp handling procedures. This paper discusses the role of turnaround coordinator within the aircraft turnaround process. Duties and responsibilities of this person are described. However, not every airport is staffing this position. The survey shows that smaller airports pay much more attention to this issue than the big ones.

PL

Niskie koszty niosą „świeży powiew wiatru”, a liberalizacja rynku obsługi naziemnej sprawia, że linie lotnicze mądrze gospodarują kosztami w każdej pojedynczej dziedzinie. Tak więc umowa obsługi naziemnej przewiduje obcięcia pod względem kosztów. Firmy obsługujące walczą z presją z otoczenia rynku, śpieszą się z 25 minutowym obrotem zaledwie z kilkoma osobami. To może być potencjalnie niebezpieczne z punktu widzenia bezpieczeństwa. Jedno z możliwych wyjść wydaje się wprowadzać koordynatora, osobę, która nadzorowałaby procedurę obsługi ramp. Ten artykuł rozważa rolę koordynatora w ciągu procesu samolotu. Opisane są zadania i obowiązki tej osoby. Natomiast nie każde lotnisko posiada tą pozycję w personelu. To badanie pokazuje, że mniejsze lotniska zwracają dużo więcej uwagi na ten problem niż te wielkie.

16

Uwarunkowania wzrostu znaczenia gazu ziemnego w Danii

Kaliski M., Frączek P.

Rynek Energii

|

2013

|

Nr 3

101--107

PL

Celem opracowania jest omówienie uwarunkowań rozwoju rynku gazu ziemnego w Danii. Dla realizacji tego celu analizie poddano czynniki, które doprowadziły do zmiany struktury źródeł energii pierwotnej. Szczególny nacisk położono na zagadnienia konsekwencji kryzysu naftowego oraz oczekiwań społecznych, aby polityka energetyczna był prowadzona zgodnie z koncepcją rozwoju zrównoważonego i trwałego. Omówiono kwestie poszukiwań złóż gazu ziemnego, rozbudowy infrastruktury gazowniczej i liberalizacji branży gazowniczej. Wskazano na wpływ upowszechnienia instalacji kogeneracyjnych i sieci ciepłowniczych na zmianę duńskiego bilansu energetycznego oraz na działania instytucji państwa, które przyczyniły się do zmiany polityki energetycznej kraju. Na podstawie tych rozważań sformułowano wnioski dotyczące rozwoju gazownictwa w Polsce.

EN

The aim of the study is to discuss the requirements for natural gas market development in Denmark. The factors which led to changes in the country’s structure of primary energy sources are consequently analyzed. Emphasis has been placed on the issues of oil crisis consequences and on the social expectations that energy policy be pursued according to the concept of sustainable development. The search for natural gas fields, the extension of natural gas infrastructure and the liberalization of the gas sector have been discussed. The study points at the influence of cogeneration systems and district heating on the transformation of the Danish energy-mix as well as the role of the state institutions which have led to a changed energy policy of the country. On the basis of these considerations, conclusions about the gas market in Poland have been formulated.

17

Rozwój energetyki przemysłowej w Polsce

Kaszyński P., Kamiński J., Mirowski T., Szurlej A.

Polityka Energetyczna

|

2013

|

T. 16, z. 3

35--46

PL

Przemiany jakie przechodzi w ostatnich latach sektor paliwowo-energetyczny skutkują zmianą struktury wytwarzania energii elektrycznej. O ile jednak oczywista jest zmiana struktury paliwowej, której podstawową przyczyną jest wspierany odpowiednimi instrumentami polityki ekologicznej rozwój odnawialnych źródeł energii oraz oczekiwany wzrost kosztów wytwarzania (spowodowany wdrożeniem systemu handlu uprawnieniami do emisji CO2), to rzadziej podejmowane są dyskusje na temat struktury własnościowej producentów. Tymczasem postępujęca liberalizacja rynków energii elektrycznej, a wraz z nią reformy rynkowe, takie jak wdrażanie konkurencji, dostęp stron trzecich do sieci, czy rozdział dzia- łalności ułatwia niezależnym podmiotom gospodarczym zainteresowanym wytwarzaniem energii elektrycznej – zarówno na własne potrzeby, jak i w celach odsprzedaży – proces uzyskiwania pozwoleń i prowadzenie działalności. Elektrownie i elektrociepłownie przemysłowe, których głównym celem działalności jest produkcja energii elektrycznej i ciepła na własne potrzeby, powinny zatem stać się atrakcyjną alternatywą, zwłaszcza w dobie niestabilnych cen na rynku paliw pierwotnych i energii elektrycznej. Chć w chwili obecnej ceny energii elektrycznej są stosunkowo niskie, w średnim i długim terminie ten trend może się odwrócić. W takim przypadku przedsiębiorstwa posiadające własne śródła wytwarzania będą mogły optymalizować dostawy w zależności od sytuacji na rynku paliw i/lub rynku energii elektrycznej i ciepła. Biorąc pod uwagę powyższe przesłanki, celem artykułu jest analiza zmian jakie przeszedł sektor energetyki przemysłowej w kontekście postępującej liberalizacji rynku energii elektrycznej i gazu oraz analiza kierunków dalszego rozwoju energetyki przemysłowej w Polsce. Mając na uwadze priorytety w unijnej i krajowej polityce energetycznej w zakresie oddziaływania na środowisko oraz zalety wynikające z wykorzystania paliw gazowych w energetyce wydaje się, że w przyszłości może wzrosnąć poziom wykorzystania gazu ziemnego w energetyce przemysłowej. Jednak rozbudowa jednostek gazowych uzależniona będzie m.in. od relacji pomiędzy cenami gazu ziemnego i węgla. Porównanie poziomów i zmiennooeci tych cen w ostatnich latach nie wypada korzystnie dla gazu. Jednak dalsza liberalizacja rynku gazu oraz realizowane obecnie inwestycje w zakresie gazowej infrastruktury dają szanse na pewne zmiany w zakresie kształtowania się cen gazu w Polsce.

EN

The changes affecting the fuel and power sector in recent years have resulted in a change in the structure of electricity generation. There is a clear link to the fuel mix caused by the instruments of environmental policy, in other words the development of renewable energy sources and the expected increase in production costs (due to the implementation of the European Emissions Trading Scheme for CO2 emissions), while discussions on the structure of ownership are rarely raised. Meanwhile, advancing liberalization of electricity markets, along with market-oriented reforms such as the implementation of competition, Third-Party Access to the transmission network, or unbundling facilitates the process of obtaining permits and running the business for independent companies interested in electricity generation, both for their own needs, and for resale. Auto-producers, whose main purpose is the production of heat and electricity for their own consumption, should therefore become an attractive option, especially in times of volatile prices of primary fuels and electricity. Even though at the present time electricity prices are relatively low, in the medium and long term, this trend could be reversed. In this case, companies that have their own sources of heat and power generation will be able to optimise the delivery, depending on the situation in the fuel and/or electricity and heating markets. Considering the above reasons, the purpose of this article is to analyse the changes that the auto-producers have gone through in the context of the ongoing liberalisation of the electricity and gas markets, and to analyse the directions of further development of electricity and heating production auto-producing sector in Poland. Bearing in mind the priorities of the EU and national energy policy in the areas of environmental impacts and benefits resulting from the use of gas in power generation, it seems that in the future the utilization of natural gas by auto-producers may increase. However, the expanded use of gas will be also subject to the relationship between the prices of natural gas and coal. A comparison of the levels and volatility of these prices in recent years is not favourable for gas. Nevertheless, further liberalisation of the gas market, together with ongoing investments in gas infrastructure, might lead to some changes in natural gas prices in Poland.

18

Liberalizacja rynku energii elektrycznej szansą na rozwój usług

Widerski R.

Polityka Energetyczna

|

2013

|

T. 16, z. 1

39-56

PL

Artykuł w swoim założeniu odpowiada na postawione pytanie badawcze: jak proces liberalizacji rynku energii elektrycznej wpływa na rozwój usług świadczonych w branży elektroenergetycznej? Na wstępie praca przedstawia krótką genezę pierwszego w Europie procesu liberalizacji rynku energii elektrycznej, który był zapoczątkowany w Wielkiej Brytanii. Ponadto zostały opisane trudności z klasyfikacją coraz większej ilości usług obecnych na liberalnych rynkach energii elektrycznej według światowej organizacji handlu (WTO). Aspekt ten został podkreślony również w odniesieniu do Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU) oraz Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD). W części pierwszej przedstawiono funkcjonowanie europejskiego hurtowego rynku energii elektrycznej, podmioty na nim obecne, strukturę wytwórczą i główne rynkowe centra handlu energią w krajach członkowskich Unii Europejskiej (UE). Następnie został poruszony problem ograniczający funkcjonowanie europejskiego rynku energii w UE, który polega na małej ilości i niewystarczającej zdolności przesyłowej istniejących sieciowych połączeń transgranicznych, zwłaszcza wśród państw z Europy Środkowo-Wschodniej. W drugiej części zaprezentowano ogólną strukturę i zasady funkcjonowania zliberalizowanego rynku energii elektrycznej w Polsce. Począwszy od opisu wspólnotowych i krajowych podstaw prawnych, poprzez zasadę unbundlingu, a kończąc na konkurencyjnych i rynkowych formach handlu energią elektryczną. W trzeciej części zaprezentowano dynamiczny rozwój usług wynikający z procesu liberalizacji rynku energii elektrycznej w Polsce. Poszczególne rodzaje usług zostały podzielone na trzy grupy. Pierwszą grupę stanowią usługi podstawowe, na które składają się przesył i dystrybucja oraz handel. Drugą grupę stanowią uzupełniające usługi dodatkowe w postaci transmisji danych sieciami elektroenergetycznymi. Trzecia grupa to usługi zewnętrzne, takie jak np. consulting czy audyt energetyczny. Artykuł zakończony jest konkluzją mówiącą, że proces liberalizacji rynku energii elektrycznej znacznie przyspiesza rozwój usług świadczonych w branży elektroenergetycznej. Jednocześnie możemy stwierdzić, że zarówno światowe jak i polskie klasyfikacje usług nie nadążają za dynamicznym liberalnym rozwojem rynku energii elektrycznej i w przyszłości raczej pewne są zmiany rozszerzające te klasyfikacje.

EN

This article answers the following research question: how does the process of liberalization of the electricity market affects the development of services related to the electrical sector? The article starts by presenting a brief genesis of the liberalization of electricity markets around the world, which began in the UK. The article also reviews the difficult classification of the growing portfolio of services defined by the World Trade Organization WTO, which are present in liberalized electricity markets. This aspect was also emphasized in relation to the Polish Classification of Goods and Services (PKWiU) and the Polish Classification of Activities (PKD). The first part of the article presents the functioning of the European electricity market, the major players in the market, and the structure of the European electricity trading market. The limitations of the European electricity market is functioning were also presented, limitations which are due to the limited number of cross border network connections and their insufficient capacity for certain European countries. The second part of the article presents the complicated structure of and the rules for operating within the liberalized electricity market in Poland. It begins with a community description and the local legal basis provided by the rule of unbundling, ending with competitive and market forms of electrical energy trading. The third part of the article presents the dynamic development of services resulting from the liberalization of the electricity market in Poland. Different types of services were divided into three groups. The first group consists of basic services, which include transmission and distribution as well as trade. The second group consists of the additional basic services such as data transmission via the electricity networks. The third group includes external services such as consulting, advisory, or energy audits. The analysis concludes that liberalization of the electricity market significantly accelerates the development of services provided in the electrical sector. In addition, can be concluded that WTO and Polish classifications of services have not kept up with the dynamic development of the services electricity market, so future changes are certain.

19

Natural gas economy in the United States and European markets

Szurlej A., Janusz P.

Gospodarka Surowcami Mineralnymi

|

2013

|

T. 29, z. 4

77--94

PL

W latach 2001–2012 międzynarodowy obrót gazem ziemnym zwiększył się o 86,4%, przy czym zauważalny jest stopniowy wzrost znaczenia technologii LNG. W 2005 r. udział przypadający na LNG w całkowitym obrocie stanowił 26%, a w 2012 r. – 32%. Światowe zużycie gazu ziemnego w 2012 r. w porównaniu do roku poprzedniego zwiększyło się o około 2% i osiągnęło 3,3 bln m3. W Ameryce Północnej odnotowano znaczący wzrost zużycia – 27,5%, natomiast w przypadku krajów UE zauważalny jest spadek konsumpcji tego paliwa – 2,3%. Autorzy przedstawili zmianę udziału gazu ziemnego w strukturze zużycia energii pierwotnej na rynku europejskim oraz amerykańskim, zauważalne jest umocnienie się roli tego surowca energetycznego w przypadku rynku amerykańskiego (2011 r. – 28,3%; 2012 r. – 30,0%) oraz lekki spadek w Europie (2011 r. – 24,2%; 2012 r. – 23,9%). Artykuł przedstawia ponadto zmiany jakie nastąpiły w obszarze uzależnienia od importu gazu na rynku amerykańskim (spadek importu gazu ziemnego dzięki zagospodarowaniu niekonwencjonalnych złóż gazu) oraz europejskim (spadek pozyskania gazu ze z własnych złóż, wzrost znaczenia importu gazu, w tym LNG). Ponadto przedstawiono zmiany cen gazu ziemnego na rynku europejskim, amerykańskim oraz ceny LNG dostarczanego do Japonii, a także zaprezentowano i skomentowano tendencje zmian cen gazu ziemnego dla odbiorców przemysłowych i gospodarstw domowych w USA, Kanadzie (znaczący wpływ na spadek cen miała „rewolucja łupkowa”) i wybranych państwach UE. Zaprezentowano i omówiono wpływ zmian na globalnym rynku gazu ziemnego na sektor gazowy w Polsce w ciągu ostatnich lat. Przybliżono także podejmowane działania w zakresie stworzenia konkurencyjnego rynku gazu ziemnego w Polsce.

EN

From 2001–2012, international trade in natural gas increased by 86.4%, with LNG technology visibly growing in importance. In 2005, the share of LNG in the total turnover accounted for 26%, while in 2012 for 32%. In 2012, global natural gas consumption, compared to the previous year, increased by 2%, reaching 3,3 bcm. North America recorded a significant increase of 27.5% in the consumption of gas, whereas in EU countries the consumption of this fuel decreased by 2.3%. This paper examines how the share of natural gas in primary energy consumption has changed in the European and American markets; the role of this energy source has been strengthening in the US market (28.3% in 2011; 30.0% in 2012) while showing a slight decline in Europe (24.2% in 2011; 23.9% in 2012). The analysis also presents the changes that occurred in terms of dependency on gas imports in the US market, with natural gas imports decreasing due to the development of unconventional gas deposits. In comparison, in the European market lower gas recovery from domestic reserves has meant increased importance of gas imports, including LNG. The paper presents changes in natural gas prices in the European and American markets, along with the prices of LNG delivered to Japan. In addition, it reviews trends in natural gas prices for industrial consumers and households in Canada and the United States (where the ‘shale revolution’ has significantly affected a drop in prices), as well as in selected EU countries. Finally, the impact in recent years of the global natural gas market on the gas sector in Poland is examined. Highlighted are the actions undertaken to establish a competitive gas market.

20

The modernization of the energy sector in Poland vs. Poland’s energy security

Frączek P., Kaliski M., Siemek P

Archives of Mining Sciences

|

2013

|

Vol. 58, no. 2

301--316

EN

The paper discusses the essence of Poland’s energy security, decisive factors for its attainment and the structure of primary energy sources of the country. It describes the main problem areas in functioning of the energy sector in Poland, as well as the conditions for its modernization. The issues of increasing the natural gas share in the country’s structure of primary energy sources and a construction of the first nuclear power plant in Poland have been particularly emphasised. The paper stresses that without modernizing actions it will be impossible for Poland to fulfil international obligations concerning changes in the functioning of the energy sector. The study, analysing the conditions for increasing the role of natural gas in Poland, points at the necessity to expand the gas infrastructure, to increase a scale of gas production from domestic deposits and to complete liberalization of the energy industry. It also emphasises that a potential delay in the construction of the country’s first nuclear power plant may limit competitiveness of the economy.

PL

W artykule omówiono istotę bezpieczeństwa energetycznego Polski, czynniki decydujące o jego osiągnięciu oraz strukturę źródeł energii pierwotnej w kraju. Przedstawiono główne problemy funkcjonowania sektora energii w Polsce oraz uwarunkowania jego modernizacji. Szczególny nacisk położono na kwestie zwiększenia udziału gazu ziemnego w krajowej strukturze źródeł energii pierwotnej oraz budowy pierwszej elektrowni atomowej w Polsce. Podkreślono, że bez podjęcia działań modernizacyjnych niemożliwe będzie wypełnienie zobowiązań międzynarodowych Polski dotyczących zmian w sposobie funkcjonowania sektora energii. Analizując uwarunkowania zwiększenia znaczenia gazu ziemnego w Polsce, wskazano na konieczność rozbudowy infrastruktury gazowniczej, zwiększenia skali wydobycia gazu ziemnego z krajowych złóż oraz na kwestię dokończenia liberalizacji branży. Podkreślono, że dla zwiększenia bezpieczeństwa energetycznego kraju konieczne jest także konsekwentne prowadzenie dalszych działań na rzecz rozwoju alternatywnych technologii energetycznych, co pozwoli na skorzystanie z ewentualnych pojawiających się szans dotyczących różnych opcji. Szczególne miejsce w tych działaniach powinna mieć budowa w Polsce pierwszej elektrowni atomowej. Realizacja tej inwestycji pozwoli na pozyskanie taniej i czystej ekologicznie energii elektrycznej. Istotne jest także odnotowywane znaczące poparcie społeczne dla realizacji tej inwestycji. Podkreślono, że ewentualna zwłoka w pracach służących budowie pierwszej elektrowni atomowej w kraju może przyczynić się do ograniczenia konkurencyjności gospodarki. Ponadto wskazano, że konieczne będą także działania o charakterze edukacyjnym, które uświadomią społeczeństwu skalę wyzwań, jakie stoją przed krajowym sektorem energii, oraz wskażą wpływ upowszechniania konkurencyjnych cenowo źródeł energii na sytuację krajowej gospodarki oraz na utrzymanie i tworzenie miejsc pracy. Działania te przyczynią się do uzyskania poparcia wszystkich uczestników rynku energii dla podejmowania działań na rzecz takiego kształtowania struktury źródeł energii pierwotnej, aby możliwe było uzyskiwanie jak najniższych kosztów wytwarzania energii elektrycznej oraz jednoczesne minimalizowanie konsekwencji ekologicznych prowadzenia gospodarki energetycznej.