Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Autorzy help
Lata help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 351

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 18 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  toksyczność
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 18 next fast forward last
PL
W celu przeprowadzenia badań zebrano miejski pył drogowy w siedemnastu punktach badawczych w sezonie wiosennym na terenie Dolnego i Górnego Śląska w Polsce. Są to regiony znane z podwyższonego poziomu zanieczyszczeń. Celem badań było określenie stężeń metali ciężkich w ekstraktach wodnych w obu regionach, co ma bezpośrednie przełożenie na zawartość tych metali w wodach powierzchniowych zasilanych spływami pochodzącymi z deszczu, oraz ocena toksyczności wymywanego pyłu miejskiego w odniesieniu do bakterii A. fischeri, co pozwoliło na ocenę wpływu spływów z obszarów miejskich na organizmy żywe. W wyniku badań stwierdzono, że ekstrakty wodne badanych próbek miejskiego pyłu drogowego wykazywały zróżnicowane stężenia metali ciężkich na badanych stanowiskach w obu regionach – na Dolnym i Górnym Śląsku, wskazując na istniejące zanieczyszczenie obu badanych obszarów oraz na ryzyko zanieczyszczenia wód wskutek spływu wód opadowych. Powodem tego zanieczyszczenia jest wzmożony transport miejski, przemysł oraz obecne odpady poprzemysłowe, a także sposób ogrzewania domów (niska emisja pochodząca ze spalania odpadów oraz węgla i drewna). Przeprowadzone badania toksykologiczne w odniesieniu do bakterii A. fischeri wskazują jednoznacznie na toksyczność ekstraktu wodnego pyłu miejskiego pobranego ze stanowisk K1 (Bytom), K2, K3 (tereny poprzemysłowe, Piekary Śląskie) na Górnym Śląsku oraz W1 (Wrocław, ul. Obornicka), W5 (Bielany Wrocławskie) i W6 (Wrocław, Most Grunwaldzki) na Dolnym Śląsku. Punkty K1, K2, K3 odznaczały się także podwyższonymi stężeniami większości badanych metali (Mn, Ni, Zn, As). W przypadku Dolnego Śląska punkty W1, W5 i W6 stężenia te nie były najwyższe w regionie, co sugeruje, że na toksyczność tych próbek mogą wpływać także inne związki obecne w pyle (np. WWA, dioksyny), których nie identyfikowano w tych badaniach. Jednakże, bazując na badaniach toksyczności oraz oznaczonych stężeniach metali, można jednoznacznie stwierdzić, że oba regiony są zanieczyszczone i istnieje wysokie ryzyko wpływu tych zanieczyszczeń na biocenozę wodną, a pewnie też na cały ekosystem.
EN
In the presented study, urban road dust was collected at seventeen research points in the spring season in Lower and Upper Silesia in Poland. These regions are known for their elevated levels of pollution. The aim of the study was to determine the concentration of heavy metals in water extracts in both regions, which has a direct impact on the content of these metals in surface waters derived from rainwater runoff, and to assess the toxicity of urban dust on the basis the toxicity test with bacteria A. fischeri to allow making an evaluation of the impact of runoff for living organisms. It was found that the water extracts of the tested samples of urban road dust had different concentrations of heavy metals at the studied sites in both regions, in Lower and Upper Silesia, indicating the existing pollution of both areas and the risk of water pollution due to rainwater runoff. The reason of this pollution is increased urban transport, industry and the presence of post-industrial waste and house heating systems (low emissions from burning waste, coal and wood). The toxicological studies on bacteria A. fischeri indicate the toxicity of the water extracts of urban dust samples collected from K1 (Bytom), K2, K3 (post-industrial areas, Piekary Śląskie) sites in Upper Silesia and W1 (Wrocław, ul. Obornicka), W5 (Bielany Wrocławskie) and W6 (Wrocław, Most Grunwaldzki) sites in Lower Silesia. Sites K1, K2, K3 were also characterized by increased concentrations of metals (Mn, Ni, Zn, As). In the case of Lower Silesia, sites W1, W5 and W6 were not characterised by the highest concentrations of metals in the region, which suggests that the toxicity of these samples may also be affected by other compounds present in the dust (e.g. PAHs, dioxins) that had not been identified in these studies. However, based on the toxicity studies and the concentrations of metals, both regions are polluted and therefore the high risk of the impact of these pollutants on the aquatic biocenosis and probably on the entire ecosystem does exist.
PL
Uniwersalność i powszechność zastosowania tworzyw sztucznych przez człowieka doprowadziła do zanieczyszczenia nimi całego środowiska naturalnego. W związku z tym mikrodrobiny plastiku są spożywane przez wiele gatunków dzikich zwierząt, w tym ryb i skorupiaków, a ponieważ zawierają w sobie związki chemiczne pochodzące z produkcji, istnieją obawy dotyczące szkodliwości chemicznej i fizycznej. Obawy dotyczą również bezpieczeństwa potencjalnego konsumenta. Pomimo usuwania przewodu pokarmowego ryb, drobiny plastiku mogą przedostawać się do jadalnych części. Biorąc pod uwagę najwyższe zgłoszone zawartości mikroplastiku w żywności pochodzenia wodnego oraz całkowite uwolnienie mikrodrobin można stwierdzić, że udział ten ma stosunkowo niewielki wpływ na narażenie człowieka, tj. PCB (< 0,006%), WWA (< 0,004%), oraz bisfenol A.(< 2%). Choć nie ma jednoznacznych dowodów potwierdzających przekroczenie bezpiecznej dawki do spożycia, skażenie środowiska mikroplastikami jest niewątpliwie zagrożeniem dla środowiska i żywych stworzeń.
EN
The versatility and widespread of plastics use by humans has led to the contamination of the entire natural environment with them. As a result, microplastics are consumed by many species of wildlife, including fish and crustaceans, and because they contain chemicals from production, there are concerns regarding chemical and physical harm. Concerns also apply to the safety of the potential consumer. Despite removing the fish’s digestive tract, plastic particles can find their way into the edible parts. Considering the highest reported microplastic content in aquatic food and the total release of microplastics, it can be concluded that this share has a relatively small impact on human exposure PCB (<0.006%), PAH (<0.004%), and bisphenol A.(<2%).Although there is no clear evidence confirming that the safe dose for consumption has been exceeded, contamination of the environment with microplastics is undoubtedly a threat to the environment and living creatures.
3
Content available Jaką metodę palności wybrać
PL
W artykule przedstawiono metody badań palności tworzyw sztucznych ze wskazaniem na poszczególne gałęzie przemysłu, koncentrując się głównie na klasach palności opracowanych na podstawie standardów UL (Underwriters Laboratories) oraz tzw. Euroklas, które zaczynają obowiązywać prawie we wszystkich państwach europejskich. Określono również metody badawcze stosowane bardziej do celów naukowych, czyli do rozwiązywania tematu samych antypierenów, spalanych gazów, ich toksyczności, gęstości dymów itp. Ale zacznijmy od początku.
EN
The article presents methods of testing the flammability of plastics with an indication of individual industries, focusing mainly on the flammability classes developed on the basis of UL (Underwriters Laboratories) standards and the so-called Euroclasses, which come into force in almost all European countries. The research methods used (applied) more for scientific purposes to solve the topic of fire retardants themselves, combustion gases, their toxicities, smoke density etc. But let's start from the beginning.
EN
The aim of this study was to assess the toxicity of sewage sludge from the municipal sewage treatment plant in Bialystok. Raw sewage, sewage sludge from the primary settling tank, activated sludge, sludge before the fermentation chamber, recirculated sludge and sewage sludge after fermentation and dehydration on press were tested. The Microtox Model 500 kit using Aliivibrio fischeri luminescent bacteria was used for the toxicity analyzes. The EC50 index (indicating the concentration of toxic substances resulting in a 50% reduction in the intensity of luminescence of the bacterial strains used) converted into the TUa toxicity units was adopted as the value describing the toxicity of the tested media. The obtained results showed high and very high ecotoxicity of raw sewage and sewage sludge from the primary settling tank, sludge in front of the fermentation chamber and after fermentation and dehydration in the press. The use of tests determining the toxicity of sewage flowing into the sewage treatment plant and sewage sludge generated at various stages of the treatment process allows to detect the danger associated with the uncontrolled discharge of toxic substances into the sewage system.
PL
Celem niniejszej pracy była ocena toksyczności osadów ściekowych pochodzących z komunalnej oczyszczalni ścieków w Białymstoku. Badaniom poddano ścieki surowe, osad ściekowy z osadnika wstępnego, osad czynny, osad przed komorą fermentacyjną, osad recyrkulowany oraz osad ściekowy po fermentacji i odwodnieniu na prasie. Do analiz toksyczności posłużył zestaw Microtox Model 500 wykorzystujący bakterie luminescencyjne Aliivibrio fischeri. Jako wartość określającą toksyczność badanych mediów przyjęto wskaźnik ECH (wskazujący na stężenie substancji toksycznych powodujące 50% zmniejszenie natężenia luminescencji wykorzystanych szczepów bakteryjnych) przeliczony na jednostki toksyczności TUa. Uzyskane wyniki pokazały wysoką oraz bardzo wysoką ekotoksyczność ścieków surowych oraz osadu ściekowego z osadnika wstępnego, osadu przed komorą fermentacyjną oraz po fermentacji i odwodnieniu na prasie. Wykorzystanie badań określających toksyczność ścieków dopływających do oczyszczalni ścieków oraz osadów ściekowych powstających na różnych etapach procesu oczyszczania pozwala na wykrycie niebezpieczeństwa jakie wiąże się z niekontrolowanym zrzutem substancji toksycznych trafiających do kanalizacji.
5
Content available remote Fakty oraz mity o dodatkach do żywności
PL
W codziennym życiu mówi się o wielu faktach związanych z dodatkami do żywności. Czy aby na pewno wszystkie są faktami, a nie mitami? Często powtarza się, że "wszystkie środki spożywcze zawierają substancje dodatkowe". W rzeczywistości, zgodnie z prawem są grupy produktów, które nie mogą zawierać żadnych substancji dodatkowych. Tematyka konserwantów niesie za sobą również sporo niewyjaśnionych kwestii. Przede wszystkim czy konserwanty są szkodliwe dla zdrowia. Zadaniem ich jest przedłużenie trwałości żywności poprzez spowolnienie lub całkowite zahamowanie procesów rozkładu środków spożywczych przez mikroorganizmy. Ważne jest, aby wiedzieć, że konserwanty muszą spełniać bardzo wiele wymagań, aby zostały dopuszczone do masowej produkcji. Ponadto stosuje się je tylko w ilościach niezbędnych, czyli możliwie jak najmniejszych. Kolejny mit dotyczy dodatków typu "E", mówiący, że są rakotwórcze bądź toksyczne. Każda substancja oznaczona symbolem E posiadać musi ocenę bezpieczeństwa dla zdrowia. Akceptację na wykorzystanie jej w żywności poprzedzają liczne badania toksykologiczne, a ich wyniki nie budzą żadnych zastrzeżeń. Z kolei, co wiadomo na temat barwników spożywczych znajdujących się w wielu słodyczach, napojach czy przekąskach spożywanych przez dzieci. Badania wytypowały grupę substancji powodujących pewne dolegliwości, jednak nie potwierdzają ich jednoznacznie. Warto jednak czytać etykiety i wybierać żywność pochodzenia naturalnego, tym samym uczyć młode pokolenie zdrowych nawyków.
EN
There are many facts about food additives in everyday life. Are you sure that they are all facts and not myths? It is often said that "all foods contain additives". In fact, according to the law, there are product groups that may not contain any additives. The subject of preservatives also brings a lot of unclear questions. First of all, whether the preservatives are harmful to health. Their task is to extend the shelf life of food by slowing down or completely inhibiting the processes of decomposition of foodstuffs by microorganisms. It is important to know that preservatives must meet many requirements in order to be approved for mass production. Moreover, they are used only in the amounts necessary, i.e. the smallest possible. Another myth concerns "E" additives that they are either carcinogenic or toxic. Each substance marked with the E symbol must have a health safety assessment. The acceptance of its use in food is preceded by numerous toxicological tests, and their results do not raise any objections. In turn, what is known about food dyes found in many sweets, drinks and snacks consumed by children. Studies have selected a group of substances that cause certain ailments, but do not confirm them unequivocally. However, it is worth reading labels and choosing foods of natural origin, thus teaching the young generation to healthy habits.
7
Content available remote Projakościowa metoda doboru produktów chemicznych
PL
Zaproponowano metodę do projakościowego doboru produktów chemicznych, którą stanowiły połączone metody fuzzy TOPSIS (technique for order of preference by similarity to ideal solution) i analiza cenowo-jakościowa (ACJ). Projakościowy dobór produktów chemicznych uwzględniał poziom ich jakości, toksyczność oraz cenę zakupu. Podczas doboru produktów wykorzystano rozmytą skalę preferencji, która dodatkowo usprawniła proces doboru poprzez zmniejszenie liczby niepewnych i niekompletnych informacji.
EN
The 5 inks for pad printing were subjected to selection anal. using the fuzzy technique for order of preference by similarity to ideal soln., combined with the qual. price anal. The criteria for the selection of inks were: substrate for ink application, type of ink, required additives, drying time, toxicity and the purchase price. The proposed method of integrated techniques was effective in the selection of chem. products.
EN
It is estimated that agricultural losses due to competition of crops mainly for water and nutrients with weeds can be as high as 50%. For this reason, herbicides are commonly used to control weeds. One of these, considered to be the most widely used, is Roundup, whose main active ingredient is glyphosate. Glyphosate is a systemic, wide-spectrum herbicide. The use of glyphosate has increased and is now the most widely used herbicide in the world. The increased use of glyphosate has also led to increased concerns about its possible toxicity and human health consequences. However, there is currently no consensus among the scientific community and the safety and health consequences of glyphosate are controversial. As glyphosate is mainly used in fields and can persist in the soil for several months, concerns have been raised about the impact that its presence in food may cause in humans. This work, aims to review the use, toxicity and occurrence and methods of detection of glyphosate in various food matrices, which in some cases is present in amounts exceeding acceptable standards.
PL
Oszacowuje się, że straty rolnicze wynikające ze współzawodnictwa roślin uprawnych głównie o wodę i składniki pokarmowe z chwastami mogą stanowić aż 50%. Z tego względu powszechnie do ograniczania zachwaszczenia wykorzystuje się herbicydy. Jednym z nich, uznawany za najczęściej stosowany jest Roundup, którego główną substancją czynną jest glifosat. Glifosat jest herbicydem systemicznym, o szerokim spektrum działania. Stosowanie glifosatu wzrosło i obecnie jest on najczęściej stosowanym herbicydem na świecie. Wzrost zużycia glifosatu spowodował również wzrost obaw o jego możliwą toksyczność i konsekwencje dla zdrowia ludzi. W chwili obecnej nie ma konsensusu wśród społeczności naukowej, a bezpieczeństwo i konsekwencje zdrowotne glifosatu są kontrowersyjne. Ponieważ glifosat jest stosowany głównie na polach i może utrzymywać się w glebie przez kilka miesięcy, pojawiły się obawy o wpływ, jaki jego obecność w żywności może wywołać u ludzi. Niniejszy artykuł ma na celu dokonanie przeglądu stosowania, tok syczności i występowania oraz metod wykrywania glifosatu w różnych matrycach żywnościowych, który w niektórych przypadkach występuje w ilościach przekraczających dopuszczalne normy.
PL
N-Metyloformamid to bezbarwna ciecz o amoniakalnym zapachu stosowana jako rozpuszczalnik i półprodukt do reakcji chemicznych. Nie ma danych o narażeniu ludzi w warunkach zawodowych w Polsce.N-Metyloformamid bardzo dobrze wchłania się do organizmu człowieka. Wartości LD50 dla N-metyloformamidu podanego zwierzętom różnymi drogami są zbliżone (2 600 ÷ 4 000 mg/kg mc.). Po jednorazowym lub krótkoterminowym podawaniu związku w dawkach 100 ÷ 1 200 mg/kg mc. obserwowano nasilające się objawy uszkodzenia wątroby. Największe stężenie nie powodujące skutków szkodliwych (NOAEC) wynosiło 120 mg/m³ (dwutygodniowe inhalacyjne narażenie szczurów). Przy stężeniach 320 mg/m³ oraz 980 mg/m³ obserwowano nasilające się skutki działania hepatotoksycznegoN-metyloformamidu. Działanie toksyczne na wątrobę przyjęto za skutek krytyczny. Brakuje danych o działaniu podprzewlekłym, przewlekłym oraz rakotwórczym związku na zwierzęta laboratoryjne.N-Metyloformamid nie działał mutagennie i genotoksycznie, ale powodował skutki embriotoksyczne i teratogenne. Za podstawę do wyznaczenia wartości NDS dla N-metyloformamidu przyjęto wartość NOAEC (120 mg/m³), a wartość NDSN-metyloformamidu wyliczono na poziomie 3,3 mg/m³. Nie ma podstaw do wyznaczenia wartości najwyższego dopuszczalnego stężenia chwilowego (NDSCh) oraz dopuszczalnego stꬿenia w materiale biologicznym (DSB). Zaproponowano oznakowanie związku jako „Ft” (substancja o działaniu szko¬dliwym na rozrodczość) oraz „skóra” (wchłanianie substancji przez skórę może być tak samo istotne, jak przy narażeniu drogą oddechową). Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.
EN
N-Methylformamide is a colorless liquid with an ammoniacal odor, used as a solvent and an intermediate for chemical reactions. There are no data on occupational exposure in Poland. N-Methylformamide is very well absorbed into the human body. The LD50 values for N-methylformamide administered to animals in various routes are similar (2600–4000 mg/kg bw). After single or short-term administration of the compound in doses of 100–1200 mg/kg bw. worsening symptoms of liver damage have been observed. No-observed adverse effect concentration (NOAEC) was established at 120 mg/m³ (two-week inhalation exposure in rats). Increase of hepatotoxic effect of N-methylformamide were observed at concentrations of 320 mg/m³ and 980 mg/m³ . There are no data on the sub-chronic, chronic and carcinogenic effects of the compound in laboratory animals. N-Methylformamide was not mutagenic and genotoxic. It caused embryotoxic and teratogenic effects. The NOAEC value (120 mg/m³ ) was used as the basis for determining the MAC (maximum acceptable concentration) value for N-methylformamide, and the MAC value for N-methylformamide was calculated at 3.3 mg/m³ . There are no basis to determine the short-term value (STEL) and biological limit value (BLV). It has been proposed to label the compound as ˝Ft˝ (toxic for repoduction) and ˝skin˝ (skin absorption of the substance may be as important as inhalation exposure). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.
PL
Ftalan bis(2-etyloheksylu) (DEHP) był powszechnie stosowany w przeszłości, głównie jako plastyfikator. Narażenie zawodowe na DEHP występuje w czasie jego produkcji oraz stosowania, zaś narażenie środowiskowe jest związane z produktami zawierającymi ten związek oraz ze spożywaniem zanieczyszczonej żywności lub wody. Unia Europejska wprowadziła zakaz obrotu produktów zawierających DEHP w stężeniu ≥0,1%. Wchłanianie tego flatalanu może zachodzić drogą pokarmową i inhalacyjną, przechodzi on również przez barierę łożyskową oraz do mleka matki. Dane epidemiologiczne wskazują na związek między narażeniem na DEHP (zarówno zawodowym, jak i środowiskowym) a funkcjonowaniem męskiego układu rozrodczego. Nie wykazano bezpośredniej zależności między narażeniem na DEHP a bezpłodnością. W badaniach na zwierzętach za najczulszy skutek toksyczności przewlekłej tego związku uznano zaburzenia spermatogenezy u szczurów. Jako podstawę do zaproponowania wartości NDS dla ftalanu bis(2-etyloheksylu) przyjęto toksyczne działanie na męski układ rozrodczy obserwowane u szczura (NOAEL = 5,8 mg/kg mc./dzień). Proponuje się przyjęcie wartości NDS dla ftalanu bis(2-etyloheksylu) na poziomie 0,8 mg/m³ Brak jest podstaw do ustalenia wartości NDSCh oraz DSB. Proponuje się notację „Ft” – substancja działająca szkodliwie na rozrodczość. Z powodu niewielkiego wchłaniania DEHP drogą dermalną brak jest podstaw do przyjęcia notacji „skóra”. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu i inżynierii środowiska
EN
Bis(2-ethylhexyl) phthalate (DEHP) has been widely used in the past mainly as a plasticizer. Occupational exposure to DEHP occurs during its production and use, and environmental exposure is related to products containing DEHP and contaminated food/water. The European Union has banned products containing DEHP in concentrations ≥0.1%. Absorption of DEHP may occur via the oral and inhalation routes. DEHP crosses the placental barrier and passes into breast milk. Epidemiological data indicate an association between DEHP occupational and environmental exposures and male reproductive function. However, no direct relationship between DEHP exposure and infertility can be identified. In animal studies, impaired spermatogenesis in rats has been considered as the most sensitive effect of chronic toxicity of DEHP. The proposed MAC value for bis(2-ethylhexyl) phthalate (0.8 mg/m³) is based on toxic effects on the male reproductive system demonstrated in a chronic study on rats (NOAEL = 5.8 mg/kg bw/day). There is no basis for setting the STEL value (no local irritation) and BEI value. Due to the low dermal absorption of DEHP there is no basis for a “skin” notation, but “R” notation is required (toxic to reproduction). This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.
PL
Dekan-1-ol [112-30-1] jest alifatycznym alkoholem tłuszczowym o dziesięciu atomach węgla. Jest on jednym z pięciu izomerów dekanolu. Są to alkohole o średniej długości łańcucha, które znalazły zastosowanie w produkcji: rozpuszczalników, środków powierzchniowo czynnych, pestycydów, smarów, wosków, kremów oraz kosmetyków. Dekan-1-ol i dekan-3-ol są stosowane również jako syntetyczne substancje smakowo-zapachowe dodawane do żywności. Związek ten naturalnie występuje w olejkach eterycznych pozyskiwanych z nasion i kwiatów różnych roślin, na skalę przemysłową jest otrzymywany na drodze syntezy chemicznej. Narażenie zawodowe na dekan-1-ol dotyczy osób uczestniczących w procesie produkcji i stosowania tej substancji. W warunkach pracy zawodowej głównymi drogami narażenia są układ oddechowy i skóra. Do najczęstszych objawów zatrucia należą podrażnienie oczu i skóry. Wyniki badań uzyskane z użyciem testów in vitro i in vivo wskazują, że dekan-1-ol nie działał mutagennie i genotoksycznie. W badaniach na zwierzętach nie zanotowano również zmian nowotworowych będących wynikiem narażenia na ten związek. W dostępnych wynikach badań brak jest informacji o toksyczności narządowej dekan-1-olu i/lub jego izomerów u ludzi, a także nie ma wystarczających wyników badań na zwierzętach narażanych drogą inhalacyjną lub pokarmową. Zaproponowano przyjąć za podstawę do wyznaczenia NDS dla dekan-1-olu wyniki badań uzyskane na zwierzętach dla związków o podobnej strukturze chemicznej, tj. 2-etyloheksanolu i oktan-1-olu. Zaproponowano wartość NDS dla dekan-1-olu i jego izomerów na poziomie 30 mg/m³ , a wartość chwilową NDSCh na poziomie 60 mg/m³ . Nie ma podstaw do wyznaczenia wartości dopuszczalnego stężenia w materiale biologicznym – DSB. Ze względu na działanie drażniące substancję oznakowano literą „I”. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.
EN
1-Decanol [112-30-1] is an aliphatic fatty alcohol with ten carbon atoms. It is one of five isomers of decanol. They are medium chain length alcohols that have found use in the manufacture of solvents, surfactants, pesticides, lubricants, waxes, creams and cosmetics. 1-Decanol and 3-decanol are also used as synthetic flavourings added to foods. This compound occurs naturally in essential oils extracted from the seeds and flowers of various plants, while on an industrial scale it is obtained by chemical synthesis. Occupational exposure to 1-decanol concerns individuals involved in the production process and use of this substance. Under occupational conditions, the main routes of exposure are the respiratory system and the skin. The most common symptoms of poisoning are eye and skin irritation. Results from in vitro and in vivo tests indicate that 1-decanol did not have mutagenic or genotoxic effects. Also, no tumour changes resulting from exposure to this compound were noted in animal studies. Available literature lacks information on organ toxicity of 1-decanol and/or its isomers in humans and there are no sufficient results of studies on animals exposed to the compound by inhalation or ingestion. The results of animal studies for compounds with a similar chemical structure, i.e. 2-ethylhexanol and octane-1-ol, were taken as the basis for the determination of the MAC (TWA) for 1-decanol. For 1-decanol and its isomers a MAC of 30 mg/m³ was proposed and STEL of 60 mg/m³ . There is no basis for setting a concentration limit value in biological material – DSB. The substance is labelled with the letter "I" for irritation.This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.
PL
2-Metoksypropan-1-ol jest produktem ubocznym w procesie wytwarzania eteru monometylowego glikolu propylenowego (PGME), w którym stanowi zanieczyszczenie o stężeniu do 5%. 2-Metoksypropan-1-ol, jako zanieczyszczenie PGME, może występować w przemyśle w rozpuszczalnikach farb, lakierów, barwników, atramentów i czynników adhezyjnych oraz składnikach preparatów czyszczących i półproduktach do syntezy chemicznej. 2-Metoksypropan-1-ol może także występować jako zanieczyszczenie w produktach kosmetycznych, mimo że jego stosowanie jest zabronione we wszystkich środkach kosmetycznych. W warunkach narażenia zawodowego 2-metoksypropan-1-ol może wchłaniać się przez skórę i drogi oddechowe. Nie ma w dostępnym piśmiennictwie danych na temat skutków toksycznych u ludzi, jak również wyników badań epidemiologicznych. Istnieje tylko jedno badanie, w którym wykazano istotne statystycznie zwiększenie częstości występowania wad wrodzonych u dzieci matek narażonych na 2-metoksypropan-1-ol. Jako podstawę do zaproponowania wartości NDS dla 2-metoksypropan-1-olu przyjęto toksyczność ogólnoustrojową obserwowaną u samic królika himalajskiego (wartość NOAEC = 1 335 mg/m³ ). Proponuje się przyjęcie wartości NDS dla 2-metoksypropan-1-olu na poziomie 20 mg/m³ . Ze względu na działanie drażniące zaproponowano wartość chwilową NDSCh, wynoszącą 40 mg/m³ oraz oznakowanie substancji literą „I” (substancja o działaniu drażniącym). Nie znaleziono podstaw do ustalenia wartości DSB. Narażenie przez skórę może mieć znaczny udział w ilości związku pobranej przez pracowników, wymagana jest więc notacja „skóra”. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.
EN
2-Methoxypropan-1-ol is a by-product of a propylene glycol methyl ether (PGME) manufacturing process, in which it is an impurity at concentrations up to 5%. 2-Methoxypropan-1-ol as a PGME impurity can occur in industry in paints solvents, varnishes, dyes, inks, adhesion agents, ingredients in cleaning formulations and chemical synthesis intermediates. It may also occur as an impurity in cosmetics, although its use in these products is prohibited. At occupational exposure, 2-methoxypropan-1-ol may be absorbed through inhalation and skin. There are no data on the number of people exposed to this compound in Poland and no data on its toxic effects in humans. There is only one study that showed a statistically significant increase in the occurrence of birth defects in children of mothers exposed to 2-methoxypropan-1-ol. The proposed MAC value for 2-methoxypropan-1-ol (20 mg/m³ ) is based on the systemic toxicity demonstrated in a study on pregnant rabbits (NOAEC value of 1335 mg/m³ ). Due to its irritant effects, STEL value of 40 mg/m³ and “I” notation are also proposed. There is no basis for establishing a BEI value. Since dermal exposure may contribute significantly to the absorption of 2-methoxypropan-1-ol by workers, a „skin” notation is also required. This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.
PL
1-Naftyloamina występuje w postaci białych kryształów o charakterystycznym zapachu, które po wystawieniu na działanie powietrza, światła i wilgoci stają się czerwone. Jest stosowana do syntezy barwników i pigmentów, leków, antyoksydantów, herbicydów. Liczba zatrudnionych na stanowiskach, gdzie występowało narażenie zawodowe na 1-naftyloaminę i jej sole w Polsce nie jest znana. W wyniku ostrego zatrucia inhalacyjnego 1-naftyloaminą u ludzi obserwowano: sinienie ust, paznokci i skóry, dezorientację, zawroty i ból głowy, duszność oraz osłabienie. Działanie przewlekłe na zwierzęta 1-naftyloaminy po podaniu drogą pokarmową prowadziło do uszkodzenia wątroby (dystrofia komórek wątrobowych, stłuszczenie wątroby, nagromadzenie lipofuscyny), a przewlekłe narażenie inhalacyjne do zmian parametrów hematologicznych, złuszczającego śródmiąższowego zapalenia płuc, schorzeń płuc i przewlekłego zapalenia nerek i pęcherza moczowego, częściowo związanego z krwiomoczem i albuminurią. Wyniki badań mutagenności i genotoksyczności 1-naf¬tyloaminy nie są jednoznaczne. IARC w 1987 r. zaliczyła 1-naftyloaminę do grupy 3. W porównaniu do 2-naftyloaminy ulegającej w dużym stopniu N-hydroksylacji, 1-naftyloamina nie jest w znaczący sposób N-hydroksylowana. Dlatego brak działania rakotwórczego u zwierząt doświadczalnych może wynikać z braku skutecznej aktywacji metabolicznej. Wartość normatywu higienicznego ustalono na podstawie wartości NOEL, wynoszącej 15 mg/kg mc./dzień, uzyskanej z badań na psach narażanych drogą pokarmową na 1-naftyloaminę przez 9 lub 10 lat. W tych eksperymentach podawanie czystej 1-naftyloaminy, bez zanieczyszczeń izomerem 2-naftyloaminy, nie powodowało zwiększenia częstości zachorowań na raka pęcherza moczowego u psów. Zaproponowano wartość NDS dla 1-naftyloaminy i jej soli na poziomie 3,5 mg/m³. Zakres tematyczny artykułu obejmuje zagadnienia zdrowia oraz bezpieczeństwa i higieny środowiska pracy będące przedmiotem badań z zakresu nauk o zdrowiu oraz inżynierii środowiska.
EN
1-Naphthylamine forms white crystals with a characteristic odor that turn red when exposed to air, light and moisture. It is used as an intermediate in the synthesis of dyes, antioxidants, herbicides, drugs and other chemicals. The number of employees exposed to 1-naphthylamine and its salts in Poland has not been studied. The results of acute poisoning by inhalation with 1-naphthylamine by human are blue lips, fingernails and skin, confusion, dizziness, headache, shortness of breath and weakness. Chronic effect on animals of 1-naphthylamine after oral administration leads to liver damage (hepatic cell dystrophy, hepatic steatosis, accumulation of lipofuscin). Chronic inhalation leads to changes in hematological parameters, desquamative interstitial pneumonia, lung disease, and chronic nephritis and bladder inflammation, partly associated with haematuria and albuminuria. The results of the mutagenicity and genotoxicity tests on 1-naphthylamine are inconclusive. In 1987 IARC included 1-naphthylamine in Group 3. Compared to highly N-hydroxylated 2-naphthylamine, 1-naphthylamine is not significantly N-hydroxylated. Therefore, the lack of a carcinogenic effect in experimental animals may be due to the lack of effective metabolic activation. The value of the hygiene standard was derived based on the NOEL value of 15 mg/kg bw/day, obtained from studies on dogs exposed by the oral route for 9 or 10 years. In these experiments, administration of pure 1-naphthylamine, without isomer 2 contamination, did not increase the incidence of bladder cancer in dogs. The maximum acceptable concentration (MAC) value was proposed for 1-naphthylamine and its salt of 3.5 mg/m³ . This article discusses the problems of occupational safety and health, which are covered by health sciences and environmental engineering.
EN
The chemical footprint (ChF) can identify the harmful effects of discharged chemical pollutants, helping producers to select environmentally friendly chemicals to reduce their negative environmental impact. This paper quantified and evaluated the ChF of the wet processing of cotton fabric with data collected from a dyeing enterprise. The results showed that the discharged sodium hydroxide caused the most severe impact in terms of both human toxicity and ecotoxicity due to the extensive usage and its high toxicity. The discharged sodium carbonate and dimethyl silicone oil also had a greater environmental impact. Comprehensive evaluation of human toxicity and ecotoxicity with a multi-objective grey target decision-making model indicated that the pretreatment process had the most significant impact, followed by the finishing process and dyeing process. More attention should be paid to the pretreatment process, such as the selection of environmentally friendly textile chemicals, in order to reduce the native impacts of the wet processing of cotton fabric.
PL
Ślad chemiczny (ChF) może identyfikować szkodliwe skutki emitowanych zanieczyszczeń chemicznych, pomagając producentom wybrać przyjazne dla środowiska środki chemiczne w celu zmniejszenia ich negatywnego wpływu na środowisko. W artykule określono ilościowo i oceniono ChF mokrej obróbki tkaniny bawełnianej na podstawie danych zebranych z przedsiębiorstwa farbiarskiego. Wyniki pokazały, że odprowadzany wodorotlenek sodu miał najpoważniejszy wpływ zarówno pod względem toksyczności dla człowieka, jak i ekotoksyczności, ze względu na szerokie zastosowanie i wysoką toksyczność. Odprowadzany węglan sodu i dimetylosilikonowy olej również miały duży wpływ na środowisko. Kompleksowa ocena toksyczności dla ludzi i ekotoksyczności z zastosowaniem wielocelowego modelu podejmowania decyzji wykazała, że największy wpływ miał proces obróbki wstępnej, a następnie proces wykańczania i proces barwienia. Wskazane jest zwrócenie większej uwagi na proces obróbki wstępnej, w szczególności na wybór przyjaznych dla środowiska chemikaliów tekstylnych.
PL
W artykule omówiono właściwości dwutlenku węgla w aspekcie projektowania maszynowni chłodniczych z urządzeniami napełnionymi tym czynnikiem. Podano również informacje dotyczącego wpływu R-744 na organizm człowieka.
EN
The paper discusses the properties of carbon dioxide in the aspect of design of refrigerating machine rooms with equipment filled with this agent. Information ha salso been provided on the effects of R-744 ob. The human body.
EN
Sulphonamides (SAs) are one of the most frequently detected anthropogenic micropollutants in the aquatic environment and their presence in it may pose a threat to living organisms. The aim of the study was to determine susceptibility of selected sulphonamides, i.e. sulfadiazine (SDZ) and sulfamethazine (SMZ), to degradation in the ozonation process and in enzymatic oxidation by unspecific peroxygenase extracted from Agrocybe aegerita mushroom (AaeUPO). Moreover, the acute toxicity of the aqueous solution of the selected sulphonamides (SMZ and SDZ) before and after mentioned treatment processes were studied on the freshwater crustacean Daphnia magna. Initial concentrations were equal to 2×10-5 M for sulfadiazine and 1.8×10-5 M for sulfamethazine. The percentage of transformation for the O3 process was at the level 95% for both SDZ and SMZ (after 10 s of the process), whilst enzymatic oxidation of SDZ and SMZ by AaeUPO caused transformation efficiencies at the levels of 97% and 94% (after 1 minute of the process), respectively. The second order rate constants of selected sulfonamides with molecular ozone and fungal peroxidase were also determined in the research. EC50 (median effective concentration) values from toxicity test on D. magna were found in the range from 14.6% to 37.2%, depending on the type of the process. The conducted oxidation processes were efficient in degradation of selected sulphonamides. The toxicity of the mixtures before and after treatment was comparable and did not change significantly. The research have shown that biological processes are not always safer for living organisms compared to the chemical processes.
PL
Sulfonamidy są jednymi z najczęściej wykrywanych mikrozanieczyszczeń antropogenicznych w środowisku wodnym, a ich obecność w nim może stanowić zagrożenie dla organizmów żywych. Celem badań było określenie podatności wybranych sulfonamidów, tj. sulfadiazyny i sulfametazyny na degradację w procesie ozonowania i utleniania enzymatycznego przez nieswoistą peroksygenazę ekstrahowaną z grzyba Agrocybe aegerita (AaeUPO). Ponadto badano toksyczność ostrą wodnego roztworu wybranych sulfonamidów przed i po wspomnianych procesach na słodkowodnym skorupiaku Daphnia magna. Początkowe stężenia wynosiły odpowiednio: 2×10-5 M (sulfadiazyna) i 1,8×10-5 M (sulfametazyna). Procent transformacji dla procesu O3 kształtował się na poziomie 95%, zarówno dla sulfadiazyny, jak i sulfametazyny, natomiast enzymatyczne utlenianie przez AaeUPO spowodowało odpowiednio transformacje badanych leków na poziomie 97% (sulfadiazyna) i 94% (sulfametazyna). W badaniach wyznaczono drugorzędowe stałe szybkości reakcji badanych sulfonamidów z ozonem cząsteczkowym i peroksydazą grzybową. Wartości EC50 z badań ekotoksyczności na D. magna wahały się od 14,6% do 37,2%, w zależności od rodzaju procesu. Wybrane do badań procesy utleniania okazały się być skuteczne w degradacji (transformacji) badanych sulfonamidów. Toksyczność mieszanin przed i po procesach była porównywalna, i nie zmieniała się znacząco, jednak to mieszaniny przed i po procesach enzymatycznej oksydacji charakteryzowały się wyższą toksycznością w porównaniu do mieszanin przed i po procesie ozonowania. Badania wykazały, że procesy biologiczne nie zawsze są bezpieczniejsze dla organizmów żywych w porównaniu z procesami chemicznymi.
EN
The health style of the population has deteriorated in the last 10 years, given the possibilities offered by an increasingly advanced civilization. The paper attempts to find the answer to the question whether the development of motorization has an effect on civilization diseases. To this end, the paper began with an analysis of the registered numer of means of transport in Poland and an analysis of the number of cases of malignant and respiratory tract cancers. Then, the focus was on the analysis of exhaust toxicity, discussing its definition and determining the limit values for exhaust toxicity occurring in the means of transport. In the next section, the paper was carried out on the toxicity of exhaust gases of lorries and passenger cars affecting human health. Finally, the paper ends by summarizing the results and drawing the appropriate conclusions.
EN
Municipal WWTP are exposed to the inflow of toxic substances, which may impede their proper functioning, especially of the biological part. In the case of combined or hybrid sewer systems, additionally, in wet weather, there may appear a rapid inflow of a mixture of domestic and industrial sewage, and stormwater in an amount exceeding the capacity of the devices, causing the need to discharge parts of not fully treated wastewater through the bypass channel. In such situations, the receivers are exposed to an inflow of increased amounts of pollutants. The article presents the concept of a monitoring, early warning and sustainable management system for the Lodz wastewater treatment plant, which will allow minimizing pollutant emissions to the aquatic environment.
PL
Miejskie oczyszczalnie ścieków są narażone na napływ substancji toksycznych, które mogą utrudniać ich prawidłowe funkcjonowanie, zwłaszcza części biologicznej. W przypadku ogólnospławnych lub mieszanych systemów kanalizacyjnych dodatkowo w czasie pogody mokrej może pojawić się gwałtowny dopływ mieszaniny ścieków bytowo-gospodarczych i przemysłowych oraz wód opadowych w ilości przekraczającej przepustowość urządzeń, powodując konieczność zrzutu części nie w pełni oczyszczonych ścieków przez kanał ominięcia. W takich sytuacjach odbiorniki są narażone na napływ zwiększonych ilości zanieczyszczeń. W artykule przedstawiono koncepcję systemu monitorowania, wczesnego ostrzegania i zrównoważonego zarządzania łódzką oczyszczalnią ścieków, który pozwoli zminimalizować emisję zanieczyszczeń do środowiska wodnego.
PL
Zanieczyszczenia obecne w pyle drogowym, pochodzące z ruchu ulicznego takie jak WWA i inne związki organiczne czy metale ciężkie, są wymywane wraz z deszczem i dostają się do wód, ostatecznie kumulując się w osadzie dennym na wiele lat, tym samym zagrażając organizmom wodnym oraz istotnie wpływając na jakość wód. Aby zbadać wpływ tych związków na zdrowie organizmów żywych, nie wystarczą tylko rutynowe badania chemizmu wód i badania osadów dennych, ponieważ do tego celu bardziej nadają się organizmy żywe. Z tego powodu chcąc poznać reakcję na tego typu zanieczyszczenia organizmów żywych, do badania toksyczności pyłów drogowych spłukiwanych z dróg po raz pierwszy w Polsce zastosowano test toksyczności chronicznej OSTRACODTOXKIT F™, który polega na obserwacji rozwoju Heterocypris incongruens naturalnie występującego w osadach dennych. Małżoraczki H. incongruens wykorzystane w badaniach są bardzo wrażliwe na zanieczyszczenie metalami ciężkimi, stanowią zatem odpowiednie narzędzie do badania toksyczności pyłu drogowego wymywanego do fazy wodnej. Badania prowadzono w aglomeracji wrocławskiej (w centrum miasta i na przedmieściach), na stanowiskach różniących się intensywnością ruchu drogowego. Stwierdzono, że pył drogowy ma istotny wpływ na zahamowanie wzrostu oraz żywotność małżoraczków, ponieważ na obszarach o dużym natężeniu ruchu drogowego ich śmiertelność była bardzo duża, co korespondowało z podwyższonymi poziomami stężenia badanych pierwiastków na tych stanowiskach badawczych. Z kolei pył drogowy zebrany na przedmieściach Wrocławia nie powodował śmiertelności małżoraczków i tylko nieznacznie wpłynął na ich rozwój. Podsumowując, stwierdzono, że test toksyczności chronicznej OSTRACODTOXKIT F™ jest odpowiednim narzędziem do badania wpływu pyłów drogowych na ekosystem wodny.
EN
The application of OSTRACODTOXKIT F™ test to assess metals contamination in road dust in Wrocław agglomeration. Pollutants present in road dust deriving from traffi c, such as PAHs and other organic compounds or heavy metals, are washed out with rain and get into the water bodies accumulating in sediments for many years and simultaneously posing a threat to aquatic life and signifi cantly affecting water quality. To study the impact of these toxic compounds on the health of living organisms, routine tests of water and sediments chemistry are insuffi cient as studies based on living organisms are much more reliable. And therefore, in order to know the response of living organisms to road dust pollutants which enter the water bodies the chronic toxicity test OSTRACODTOXKIT F™ was used. This test is based on the observation of development of Heterocypris incongruens that normally lives in sediments. Ostracod, H. incongruens is very sensitive to heavy metal contamination, thus it is a very good tool to study toxicity of road dust washed out with rain into the water bodies. The research was conducted in the Wrocław agglomeration (in the city centre and suburbs) at sites differing in the intensity of car traffi c. We observed that road dust had a signifi cant effect on growth inhibition and death of ostracods, as highest growth inhibition and mortality in the busy areas occurred which also corres ponded with highest concentrations of studied elements at these sites. On the other hand, road dust collected in the suburbs of Wrocław did not cause death of H. incongruens and only slightly affected their development. In conclusion, we can state that the chronic toxicity test OSTRACODTOXKIT F™ is a suitable tool to study the impact of road dust on the aquatic ecosystem.
first rewind previous Strona / 18 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.