O potrzebie obecności historii geometrii w podręcznikach akademickich

• Autorzy: Mycak O.

Warianty tytułu

EN

On the need of the history of geometry in academic textbooks

• Języki publikacji: PL

Abstrakty

PL

Dlaczego wiedza o przeszłości geometrii powinna zająć należne jej miejsce w podręcznikach akademickich, zwłaszcza w tych, przeznaczonych dla studentów wydziałów architektury szkół politechnicznych? Zanim spróbujemy odpowiedzieć na tak postawione pytanie, aby dobitniej wyrazić przekonanie, jakie powoduje autorem niniejszego tekstu, dokonajmy na początek pewnej konfabulacji1. W tym celu wyobraźmy sobie, że jesteśmy w takim muzeum, gdzie zgromadzono ogromny zbiór dzieł sztuki i techniki, ze szczególnie nas interesującą, bardzo obszerną kolekcją zegarów. Po kilku godzinach, znużeni zwiedzaniem, przestajemy już reagować na urodę ich kształtów i rozmaitość konstrukcji. Wtedy niespodzianie zjawia się przewodnik i informuje nas, że skromny, srebrny zegarek, na jaki spoglądamy, należał do Napoleona, dodając po chwili: - To . właśnie ten zegarek spoczywał w kieszeni cesarza 18 czerwca 1815 r., w czasie pamiętnej bitwy pod Waterloo, kiedy on sam, jeszcze pełen nadziei, spoglądał na wschód, oczekując wsparcia korpusu marszałka Grouchy'ego.

EN

According to the author the knowledge of the history of achievements which create the real roots of descriptive geometry is essential to future architects and engineers. However, there is lack of a wide popularization of this knowledge and difficulty of access to publications referring to such problems. The presence of the history of stereotomy in textbooks used in studying descriptive geometry, compiled from the point of view of academic didactics, is absolutely indispensable. At present it is possible to find chapters devoted to the history of evolution of descriptive geometry only exceptionally in textbooks of this branch of knowledge. This leads to a false conviction in view of which descriptive geometry appears purely as a creation of the exceptional imagination of Gaspard Monge, to students of many Polish technical universities. In this manner, deprived of the humanistic mental equipment of its fascinating past, descriptive geometry is perceived only as a difficult and arduous learning of "lines". Due to the above, the geometric output of ancient Egypt, Mesopotamia, Greece and Rome escapes the students of many Polish technical schools. Furthermore, the geometric drawing skill of mediaeval builders remains a great unknown to them. It is not easy for them to acquaint themselves with geometric conceptions of the creators of the Italian Renaissance and those who like Albrecht Durer or Philibert de l'Orme propagated ideas of the Renaissance in northern Europe, transforming them creatively in their own works. The output of the French stereo-tomists remains'^completely unknown. They know clothing of the disaster of the universal method of the "outline" of master Gérard Désar-gues and the dramatic end of his faithful pupil Abraham Bosse. They are unable to learn the extraordinary achievements of Amédée--François Frézier, an engineer, soldier and sailor and at the same time the most excellent of stereotomists. That is why the knowledge of the historical stéréotomie origin of the descriptive geometry method named after Gaspard Monge should find its proper place in academic textbooks used in studying descriptive geometry and in elaborations on the history of architecture.

Słowa kluczowe

PL

geometria wykreślna; historia geometrii

EN

descriptive geometry; history of geometry

• Wydawca: Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej
• Czasopismo: Architectus
• Rocznik: 2004
• Tom: Nr 1(15)
• Strony: 75--81
• Opis fizyczny: Bibliogr. 24 poz.

Twórcy

autor

Mycak O.

• Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej

Bibliografia

• [1] Bonaparte, opowieści wiarusów polskich o cesarzu, przedmowę napisał Tadeusz Michał Nittman, nakładem Wydawnictwa Polskiego, Lwów ‒ Poznań 1923.
• [2] Bosse Abraham, La pratiqve du trail a prevves de Mr Désargves Lyonnois, Pour la Coupe des Pierres en l’Architecture. Par A. Bosse, Graueur en Taille Douce, en l’lsle du Palais, à la Roze Rouge, deuant la Megisserie.” À Paris, De l’Imprimerie de Pierre Des-Hayes, Ruë de ta Harpe, à la Roze Rouge. M.DC.XLII. [1643], Bibl. Uniw, (Piasek) Wrocław, sygn. 473 446.
• [3] Broniewski Tadeusz, Historia architektury dla wszystkich, Ossolineum, Wrocław 1990.
• [4| Chasles Michel, Aperçu historique sur l’orgine et le développement des méthodes en géométrie particulierement des celles qui se rapportent à la géométrie moderne suivi d’un mémoire de géometrie sur deux principes généraux de la science la dualité et l’homographie, Paryż 1889, Bibl. Jagiell., sygn. 147357 III.
• [5] Delorme Philibert, Le premier tome de I'Architecture de Philibert de l'Orme conseiller et aumosnier ordinaire du Roy, & Abbé de S. Serge lez Angiers, A Paris chez Frederic Morel, rue S. Jean de Beauuais, 1567, avec privilege du Roy, Philibert de l’Orme, Paris, 1567, Bibl. Uniw. (Piasek) Wrocław, sygn. 363 294.
• [6] Dianni Jadwiga, Zarys historyczny geometrii wykreślnej i jej recepcji w Polsce do końca XIX wieku, Studia i Materiały z Dziejów Nauki Polskiej, seria C, z. 19, PWN, Warszawa 1975.
• [7] Frézier Amédée-François, La théorie et la pratique de la coupe des pierres et des bois pour la construction des voűtes et autres parties des bâtiments civils & militaires, ou Trailé de stéréotomie a lusage de l’architecture, Par M. Frézier, Strasbourg, Paryż, t. 1 1737, t. 2 1738, t. 3 1739 r. [pierwsze wydanie], Bibl. Zakładu Geometrii Wykreślnej i Perspektywy Malarskiej Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej, L. inw. 118.
• [8] Hachette [Jean Pierre Nicolas], Traité de Géométrie descriptive, comprenant les applications de cette Géométrie aux ombres, à la perspective et à la Stéréotomie, avec soixante-neuf planches in-4 *, et cinq in-folio, par M. Hachette; Corby Libraire Éditeur, Appendice, Paryż 1828.
• [9] Juszkiewicz A.P., Historia matematyki, PWN, Warszawa 1975.
• [10] La Science Moderne, t. 2 (de 1450-1800), Presses Universitaires de France, Paryż 1958.
• [11] Le Petit Robert, Paryż 2001.
• [12] Loria Gino, Storia della Geometria Descriptiva dalle origini sino ai giomi nostri, Mediolan 1921.
• [13] Loria Gino, Storia delle matematische, Sten, Turyn 1929.
• [14] Loria Gino, Przeszłość i stan obecny najważniejszych teoryj geometrycznych, w przekładzie Samuela Dicksteina, Warszawa 1889.
• [15] Łodyńska-Kosińska Maria, Architektoniczna „scientia” gotyku, PWN, Warszawa 1964.
• [16] Łopuch Wojciech, Ars sine scientia nihil est, [w:] Sztuka i technika, Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki Szczecin, listopad 1987, PWN. Warszawa 1991.
• [17] Małachowicz Edmund, Ochrona środowiska kulturowego, Wydawnictwo Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 1982.
• [18] Mycak Oleg, Philibert de l’Orme (1514-1570). Prekursor rozpowszechniania rysunkowych technik stereotomii w praktyce architektonicznej, „Archilcctus” 2002, nr 1(11).
• [19] Mycak Oleg, Amédée-François Frézier, prekursor geometrii wykreślnej doby Oświecenia, praca doktorska, maszynopis dostępny na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2002.
• [20] Pevsner Nicolaus, Historia architektury europejskiej, Arkady, Warszawa 1979.
• [21] Ricken Herbert, Der Architekt, Geschichte eines Berufs, Berlin 1977.
• [22] Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych, Wiedza Powszechna, Warszawa 1978.
• [23] Wancław Anna, Działalność naukowo-dydaktyczna Katedry Geometrii Wykreślnej Politechniki Lwowskiej (1844-1941), praca doktorska; maszynopis dostępny w Instytucie Historii i Nauki PAN w Warszawie, Nowy Świat 2 oraz. na Wydziale Architektury Politechniki Gdańskiej.
• [24] Wielki słownik francusko-polski, Wiedza Powszechna, Warszawa 1980.